31/12/08

π. Θεόδωρος Ζήσης, Η ανατροφή των παιδιών. Οι τρεις έρωτες

Δημοσιεύουμε απόσπασμα από το έργο του π. Θεοδώρου Ζήση «Ηθικά Κεφάλαια» σχετικό με την ανατροφή των παιδιών σύμφωνα με τη διδασκαλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Το κείμενο είναι επίκαιρο γιατί αναφέρεται τόσο στο λανθασμένο προσανατολισμό της παιδείας που παρέχουμε στα παιδιά, όσο και στις αιτίες της κοινωνικής αναστάτωσης.

.
Πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση,
Ομοτίμου Καθηγητού Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Ηθικά Κεφάλαια
Η ανατροφή των παιδιών κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο
(απόσπασμα)
.

Η ανατροφή των παιδιών τότε και τώρα. Οι τρεις έρωτες
.

Για να πεισθούμε όμως για την επικαιρότητα των παιδαγωγικών ιδεών του χρυσοστομικού αυτού έργου είναι ανάγκη να δούμε για λίγο την πνευματική ατμόσφαιρα της τότε εποχής, την πνευματική ατμόσφαιρα της Αντιοχείας την οποίαν έχει υπ’ όψει του ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος. Να δούμε δηλαδή με ποια μορφωτικά ιδανικά εφοδίαζε τότε τους νέους της η Αντιόχεια. Αν ο εφοδιασμός αυτός είναι παρόμοιος προς αυτόν που εμείς σήμερα δίνουμε στους νέους μας, τότε η κριτική που κάνει ο ιερός πατήρ είναι κριτική και για τη δική μας εποχή, και για το δικό μας παιδαγωγικό έργο και ως διδασκάλων και ως γονέων. Τα στοιχεία για τη γνώση αυτής της ατμόσφαιρας θα τα αντλήσουμε και από το έργο που παρουσιάζουμε και από άλλα έργα του συγγραφέως.
Η αδιαφορία για την πνευματική συγκρότηση των νέων, για την ηθική τους ολοκλήρωση, ήταν το πρώτο γνώρισμα της στάσεως των γονέων. Τα σχέδιά τους για το μέλλον των παιδιών αποκλειστικά και μόνον περιορίζονταν στο να επιτύχουν επαγγελματικά στη ζωή, στο να ευημερήσουν. Πρακτικοί, υλόφρονες και ατομικιστικοί είναι οι στόχοι. Στα πλαίσια αυτών των στόχων οι γονείς φρόντιζαν να εξασφαλίσουν όλες τις υλικές ανέσεις για τα παιδιά τους, δεν λογάριαζαν δε έξοδα και κόπους και θυσίες για να βρουν τα κατάλληλα σχολεία, τους καλυτέρους διδασκάλους, ώστε να αποκτήσουν τα παιδιά τα εφόδια εκείνα που θα τα βοηθούσαν στην κοσμική ζωή και καριέρα τους. Η μανία για την απόκτηση και απόλαυση υλικών αγαθών ήταν το ισχυρότερο κίνητρο της φροντίδος για τα παιδιά. Αντιμετωπίζονταν οι νέοι μονομερώς σαν να ήσαν σωματικά μόνον όντα, σαν να μην είχαν ψυχή που ήθελε και αυτή τη φροντίδα της. Μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα λοιπόν της μανίας για πλούτη και για κοσμική δόξα ανέπνεαν και μεγάλωναν τα παιδιά.
Όταν, λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ακούσει κανείς τους γονείς να συμβουλεύουν τα παιδιά να μάθουν γράμματα, η επιχειρηματολογία τους είναι η εξής: Ο τάδε, ενώ καταγόταν από πτωχή και άσημη οικογένεια, με τα γράμματα που έμαθε κατάφερε να γίνει μέγας και τρανός, να πάρει σπουδαίες θέσεις, να γίνει πλούσιος, να νυμφευθεί με πλούσια γυναίκα, να κτίσει ωραίο σπίτι. Άλλος πάλι με τις γλώσσες που έμαθε πήρε σπουδαία θέση στα ανάκτορα και ρυθμίζει αυτός όλες τις υποθέσεις. Οι περισσότεροι προβάλλουν σαν παραδείγματα τους επιτυχημένους στη ζωή, «τους επί γης ευδοκίμους». Στις εύπλαστες έτσι και δεκτικές ψυχές των νέων οι ίδιοι οι γονείς εισάγουν δυο μεγάλα κακά, δυο τυραννικούς έρωτες, τον έρωτα των χρημάτων, του πλούτου, και τον έρωτα της κοσμικής δόξας, της κοινωνικής ανόδου, θα λέγαμε σήμερα. Διαστρέφονται έτσι οι νέοι και γίνονται υλόφρονες και ματαιόδοξοι. Η διαστροφή των νέων σε αυτά οφείλεται αποκλειστικά, παρατηρεί ο μέγας παιδαγωγός, στη μανία για τα βιωτικά αγαθά· «Ουδαμόθεν την διαστροφήν γίνεσθαι των παίδων, αλλά εκ της περί τα βιωτικά μανίας».
Όλοι οι γονείς φρόντιζαν, λέγει, να εξασφαλίσουν πλούτη, και ενδυμασία, και υπηρέτες, και οικόπεδα. Το μόνο για το οποίο δεν φρόντιζαν ήταν η ψυχική καλλιέργεια, το να γίνει ο νέος ενάρετος και ευσεβής. Αντιθέτως μάλιστα τις αρετές τις θεωρούσαν ελαττώματα και αδυναμίες. Επικρατούσε μία πλήρης αντιστροφή των αξιών. Οι κακίες πήραν τα ονόματα των αρετών και οι αρετές τα ονόματα των κακιών. Ο έρωτας της δόξης ονομαζόταν μεγαλοψυχία, του πλουτισμού ελευθερία, η αυθάδεια ονομαζόταν παρρησία, η αδικία ανδρεία. Αντίθετα η σωφροσύνη εθεωρείτο χωριατιά, η επιείκεια δειλία, η δικαιοσύνη ανανδρία, η ανεξικακία ασθένεια και η ταπείνωση δουλοπρέπεια.
Μέσα σε αυτήν την πνευματική σύγχυση τίποτε το σαφές και σταθερό δεν υπήρχε. Ούτε δικαστήρια, ούτε νόμοι, ούτε σχολεία μπορούσαν να βοηθήσουν. Τους δικαστές τους διέφθειραν οι πλούσιοι με τα χρήματα, οι δε διδάσκαλοι ενδιαφέρονταν μόνο για την αμοιβή τους· «Ουδέν όφελος δικαστηρίων, ουδέ νόμων, ουδέ παιδαγωγών, ου πατέρων, ουκ ακολούθων, ου διδασκάλων· τους μεν γαρ ίσχυσαν διαφθείραι χρήμασιν, οι δε όπως αυτοίς μισθός γένοιτο ορώσι». Όσοι ανησυχούσαν για αυτήν την κατάσταση ή παρεπλανώντο με καθησυχαστικά κηρύγματα ή δεν μιλούσαν, επειδή εφοβούντο την δύναμη των ακολάστων.
Η ηθική ασυδοσία και οι κοινωνικές αναταραχές οφείλονται κατά τον άγιο Χρυσόστομο στην εσφαλμένη φροντίδα για τα παιδιά, στην παραμέληση της ψυχικής τους καλλιέργειας· «Τούτό εστι, ο την οικουμένην ανατρέπει πάσαν, ότι των οικείων αμελούμεν παίδων, και των μεν κτημάτων αυτών επιμελούμεθα, της δε ψυχής αυτών καταφρονούμεν». Δεν διστάζει για αυτό να ονομάσει εγκληματική αυτή την αδιαφορία των γονέων για την καλλιέργεια της αρετής και της ψυχής των παιδιών· είναι παιδοκτόνοι, φονείς των παιδιών τους, όσοι τα εφοδιάζουν με τυραννικά πάθη, με κακίες που σκοτώνουν και τυραννούν καθημερινώς την ψυχή τους.
Η κοινωνία δεν πάσχει από έλλειψη επιτηδείων επιχειρηματιών, απέ έλλειψη εγγραμμάτων και σπουδασμένων, πάσχει από έλλειψη εναρέτων ανθρώπων. Πάσχει, γιατί έχει κατακλυσθή από τους επιτηδείους, οι οποίοι προκειμένου να αυξήσουν τα πλούτη και να σιγουρέψουν την καλοπέρασή τους, είναι αδίστακτοι. Πάσχει, γιατί οι αρχομανείς στην προσπάθειά τους να ανέλθουν αναστατώνουν το παν. Πάσχει, γιατί η απόκτηση πολυτελών οικιών και ανέσεων έχει γίνει ο μοναδικός στόχος. Εις αυτά οφείλεται η κοινωνική κακοδαιμονία, αυτοί καταστρέφουν την αρμονική κοινωνική συμβίωση και όχι όσοι ζουν με αρετή και αγιότητα· «Τούτο γάρ εστι, τούτο υπερ πάντα απολώλεκεν, ότι πράγμα ούτως αναγκαίον, και την ημετέραν συνέχον ζωήν,περιττόν είναι και πάρεργον δοκεί». Και το αναγκαίο και συνεκτικό αυτό της κοινωνίας πράγμα είναι η αρετή, η ψυχική καλλιέργεια.
Κοντά σε αυτά τα δυο πάθη και ένα άλλο εξ ίσου τυραννικό και επικίνδυνο, ή μάλλον περισσότερο επικίνδυνο για την ευφλεκτη νεότητα, κυριαρχούσε στο κλίμα της αγωγής των νέων. Ο πανσεξουαλισμός, όπως θα λέγαμε σήμερα, η διέγερση δηλαδή και η ικανοποίηση της σαρκικής επιθυμίας, ο έρωτας της σάρκας. Διστάζει ο ιερός πατήρ να αναφερθεί στο θέμα αυτό, σε αυτόν τον τόσο ιερό χώρο των ανθρωπίνων σχέσεων, που είχε καταντήσει ο πιο βρωμερός χώρος, τόσο βρωμερός, ώστε να είναι της μόδας και να μη προκαλούν αντίδραση ακόμη και οι σαρκικές σχέσεις μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου. Ξεπερνάει όμως τους δισταγμούς και την εντροπή του, για να ελέγξει και να καυτηριάσει την αδιαφορία όλων των υπευθύνων φορέων της αγωγής, μπροστά σε αυτή την ανατροπή όχι μόνον των ηθικών αλλά και των φυσικών νόμων. Απορεί δε και ο ίδιος, μαζί με την έκφραση της απορίας πολλών άλλων, πως ο Θεός μακροθυμεί τόσο πολύ και ανέχεται αυτήν την αποκτήνωση του ανθρώπου, και δεν στέλνει φωτιά για να κάψει την πόλη της Αντιοχείας, όπως άλλοτε τα Σόδομα και τα Γόμορα.
Μεγάλη ευθύνη για τον ηθικό εκτραχηλισμό αποδίδει στο θέατρο, το θεματολόγιο του οποίου κυρίως εκαλύπτετο από υποθέσεις πορνειών και μοιχειών, από υποθέσεις πορνό· «Και γαρ και μοιχείαι και γάμων εκεί κλοπαί και γυναίκες εκεί πορνευόμεναι, άνδρες ηταιρηκότες, νέοι μαλακιζόμενοι, πάντα παρανομίας μεστά, πάντα τερατωδίας, πάντα αισχύνης», παρατηρεί επί λέξει.
Οι τρεις λοιπόν έρωτες, των χρημάτων, της δόξας, και της σάρκας κυριαρχούσαν στον πνευματικό χώρο της εποχής του Χρυσοστόμου και καθόριζαν και τις αρχές προς τις οποίες ήταν προσανατολισμένη η αγωγή των νέων.

Δυο λόγια για το blog

Έκρινα σκόπιμο να γράψω δύο λόγια για το blog αυτό με την έναρξη της νέας χρονιάς. Πρώτον θέλω να ευχαριστήσω τους αναγνώστες, τους γνωστούς και άγνωστους τους πιο πολλούς σε εμένα. Ιδιαίτερα να ευχαριστήσω όσους συμβάλλουν στην ενημέρωση του blog με αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων, καθώς και εκείνους που σχολιάζουν τις δημοσιεύσεις είτε θετικά είτε αρνητικά. Κάθε κριτική μας βοηθάει να βελτιωνόμαστε και είναι ευπρόσδεκτη.
Την ευθύνη για τα όσα περιέχονται στα κείμενα που αναρτώνται έχουν οι συγγραφείς των κειμένων αυτών και όχι οι διαχειριστές του blog. Με πολλές θέσεις μάλιστα που υπάρχουν σε κείμενα διαφωνούμε, όπως και κάποιοι διαφωνούν με θέσεις των δικών μας κειμένων. Οι διαφωνίες είναι θεμιτές και ωφέλιμες. Ακόμη και τα κείμενα που φέρουν ψευδώνυμο έχουν συγγραφέα γνωστό στους διαχειριστές του blog ο οποίος όμως για ευνόητους λόγους δεν θέλει να αποκαλύψει το όνομά του δημόσια.
Κλείνοντας υπενθυμίζω ότι το email μας (thriskeftika@gmail.com) είναι πάντοτε στη διάθεση όλων για σχόλια, παρατηρήσεις και ό,τι άλλο θέλουν.
.
Καλή χρονιά!
.
Τάτσης Ιωάννης
Θεολόγος

30/12/08

Αλλαγές στο Λύκειο: Ευκαιρία για αναβάθμιση του μαθήματος των Θρησκευτικών

Με τη έναρξη της νέας χρονιάς ξεκινάει ο διάλογος για την αναμόρφωση του Λυκείου, όπως δήλωσε ο Υπουργός Παιδείας (http://www.esos.gr/82/deyterovathmia/dialogos-29-12-2008.htm ). Βασικός στόχος είναι η αποδέσμευση του Λυκείου από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Η αποδέσμευση αυτή οπωσδήποτε αφήνει πολλά περιθώρια για αλλαγές και στις ώρες διδασκαλίας αλλά και στα μαθήματα που θα διδάσκονται στο Λύκειο. Η αναγκαστική αφιέρωση περισσοτέρων διδακτικών ωρών στα μαθήματα που ήταν πανελλαδικώς εξεταζόμενα μέχρι τώρα θα σταματήσει. Έτσι υπάρχει η δυνατότητα να δοθούν πιο πολλές ώρες διδασκαλίας και να αναβαθμιστούν μαθήματα που, λόγω του ότι δεν ανήκαν στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα, είχαν υποτιμηθεί.

Θρησκευτικά στο Λύκειο
Πρώτη ρύθμιση που θα αφορά το μάθημα των Θρησκευτικών στο Λύκειο θα πρέπει να είναι η αύξηση των ωρών διδασκαλίας του. Οπωσδήποτε είναι ανάγκη να αποκατασταθεί η αδικία προς το ΜτΘ με την προσθήκη τουλάχιστον μίας ακόμη ώρας στην Γ΄ Λυκείου. Μέχρι σήμερα το μάθημα διδάσκεται μία μόνο ώρα εβδομαδιαίως στη Γ΄ Λυκείου. Και όπως πολύ καλά γνωρίζουμε πολλοί από τους γνωστούς Διευθυντές βάζουν την ώρα για τα θρησκευτικά στις τελευταίες του ημερήσιου προγράμματος. Αρκετά υποτιμήθηκε το μάθημα τόσα χρόνια. Είναι καιρός πλέον να αποκατασταθούν αδικίες του παρελθόντος.
Αν οι υπεύθυνοι του Υπουργείου μετά και τις τελευταίες αναταραχές και εξεγέρσεις των νέων ανακάλυψαν την πνευματική αιτία του κακού, οφείλουν να αντιστρέψουν αυτό το κακό με περαιτέρω ενίσχυση των ωρών διδασκαλίας των θρησκευτικών που θα βοηθήσει στη σωστή διαμόρφωση του χαρακτήρα των νέων.

Βεβαίως πριν από όλα θα πρέπει να διασφαλιστεί η υποχρεωτική παρακολούθηση του ΜτΘ και στο Λύκειο με την απόσυρση των τριών καλοκαιρινών εγκυκλίων, όπως επανειλημμένα έχουμε ζητήσει.

Εξαιρετική προσοχή επίσης πρέπει να δοθεί στο περιεχόμενο του μαθήματος. Αν και δεν φαίνεται πως επίκειται άμεση αλλαγή των σχολικών βιβλίων για το Λύκειο, όμως μέσα στα επόμενα χρόνια οπωσδήποτε θα υπάρξει. Η αλλαγή αυτή δεν θα πρέπει να γίνει στα πρότυπα της αλλαγής των βιβλίων του Γυμνασίου. Γιατί τότε «έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης».

Οι ζυμώσεις και οι αλλαγές στην παιδεία πρέπει να μας κάνουν όλους να βρισκόμαστε σε εγρήγορση. Δυστυχώς όλες σχεδόν οι αλλαγές των τελευταίων ετών μας δίδαξαν ότι δεν γίνονται σε σωστή κατεύθυνση. Είναι κοινή πεποίθηση πολλών εκπαιδευτικών ότι με τις αλλαγές των τελευταίων ετών πάμε από το κακό στο χειρότερο. Οι άθεοι και αντίχριστοι γνωστοί και άγνωστοι κύκλοι έχουν μάθει καλά να εκμεταλλεύονται τις όποιες αλλαγές (αν δεν τις σχεδιάζουν οι ίδιοι) για να περάσουν όλα τις αντίχριστες διδασκαλίες και τακτικές τους στην ελληνική εκπαίδευση. Οφείλουμε να αγρυπνούμε.
Ήδη αποφασίστηκε η εισαγωγή μαθήματος σεξουαλικής αγωγής από το δημοτικό με τη χρήση κατάπτυστων εγχειριδίων. Το γκρέμισμα ξεκινάει από τη βάση.
Η αλλαγή στο Λύκειο μπορεί να φέρει καλά αποτελέσματα μόνο αν οι κρατούντες επιδιώκουν μία παιδεία με Χριστό και Ελλάδα. Αν δεν συμβαίνει αυτό, τότε πάλι μετά τις αλλαγές θα αναπολούμε τις καλές μέρες του παρελθόντος

28/12/08

Διδάσκοντας την «΄Εξοδο» από το νέο βιβλίο της Α΄ Γυμνασίου

Γράφει «ο περαστικός»
.
Αμφισβήτηση των θαυμάτων, σύγχυση ανάμεσα στις θρησκείες και απλή κοινωνική προσέγγιση των γεγονότων. Αυτά θα πετύχει ο θεολόγος που θα θελήσει να διδάξει την έξοδο των Εβραίων από την Αίγυπτο βασιζόμενος μόνο στο νέο βιβλίο θρησκευτικών της Α΄ Γυμνασίου.
.
Μετά την περιγραφή των γεγονότων (που ευτυχώς γίνεται με την παράθεση αποσπασμάτων από το ίδιο το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης) οι συγγραφείς παραθέτουν μια ενότητα με τίτλο «Τα θαύματα στην Παλαιά Διαθήκη». Προσέξτε τι γράφουν:
.
Στις πολύ παλιότερες εποχές οι άνθρωποι έβλεπαν ως θαύµατα πολλά συµβάντα που για µας σήµερα είναι φυσικά: τις κινήσεις του ήλιου, του φεγγαριού και των αστεριών, τις αλλαγές του καιρού, το θάνατο. Ο κόσµος, συχνά, τους προκαλούσε όχι µόνο θαυµασµό και έκπληξη, αλλά και αγωνία και φόβο. Όλοι, λοιπόν, αποδέχονταν ότι ο κόσµος ήταν γεµάτος θαύµατα, χωρίς βέβαια να αναρωτιούνται τι ήταν φυσικό και τι όχι.
Και τα θαύµατα που περιγράφονται στις διηγήσεις της Παλαιάς ∆ιαθήκης σχετίζονται µε τον τρόπο που αντιλαµβάνονταν τον κόσµο οι άνθρωποι της εποχής της. Ότι δηλαδή ο Θεός κατοικεί στον ουρανό κι από κει κατευθύνει τη ζωή και το µέλλον του κόσµου. Όταν, λοιπόν, ο Θεός επενέβαινε στον κόσµο µε µια ενέργειά του, την αναγνώριζαν ως θαυµαστή, χωρίς όµως να θεωρούν ότι αυτή γκρέµιζε τους νόµους της φύσης.
Ούτε βέβαια αναρωτιόντουσαν αν κάτι τέτοιο ήταν φυσικό ή όχι. Για την Παλαιά ∆ιαθήκη δηλαδή τα θαύµατα ήταν εξαιρετικά συµβάντα, στα οποία οι πιστοί άνθρωποι αναγνώριζαν την παρουσία και τα έργα του Θεού. Το σπουδαιότερο απ’ όλα ήταν γι’ αυτούς η Έξοδος και η σωτηρία του λαού από την Αίγυπτο, όπου οι Ισραηλίτες αναγνώρισαν το Θεό ως ελευθερωτή και οδηγό τους. Πολλά συµβάντα πριν ή µετά την Έξοδο αναγνωρίστηκαν ως θαύµατα. Αιώνες µετά όλες αυτές οι διηγήσεις καταγράφηκαν µε στόχο όχι να περιγράψουν τι ακριβώς έγινε τότε αλλά να βροντοφωνάξουν την πίστη των ανθρώπων στη δύναµη του µοναδικού Θεού και να δώσουν το µήνυµα ότι δεν είµαστε µόνοι µας στον κόσµο. Γι’ αυτό κι εµείς που σήµερα διαβάζουµε τις διηγήσεις δεν έχει νόηµα να ψάχνουµε να βρούµε σ’ αυτές τι ακριβώς έγινε τότε, αλλά τι νόηµα είχαν για τη ζωή εκείνων των ανθρώπων τότε και τι φανερώνουν για το Θεό σε µας σήµερα.
.
Στις ερωτήσεις μετά από το μάθημα περιλαμβάνονται και οι εξής:
.
3. Σε ποια λάθη µπορεί να οδηγηθεί ένας σύγχρονος αναγνώστης που διαβάζει τις διηγήσεις της Εξόδου «κατά γράµµα», δηλαδή µε στόχο να καταλάβει τι ακριβώς έγινε τότε;

2. Οργανώστε µια επίσκεψη στη Συναγωγή της πόλης σας (αν υπάρχει) και συζητήστε µε το ραββίνο για τα έθιµα της γιορτής του Πάσχα.

.
Τώρα ας κάνουμε και εμείς μερικές ερωτήσεις στις συγγραφείς για τις ερωτήσεις τους. Αλήθεια ποια είναι η απάντηση στην ερώτηση 3; Ότι δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι ο Θεός άνοιξε θαυματουργικά την Ερυθρά θάλασσα; Και τότε αλήθεια πως πέρασαν οι Εβραίοι απέναντι; Και ο αιγυπτιακός στρατός τι απέγινε; Γιατί πνίγηκε; Και τι εννοεί ο ψαλμωδός όταν λέει «Ως εν ηπείρω πεζεύσας ο Ισραήλ» ή στην άλλη χριστουγεννιάτικη καταβασία «Έσωσε λαόν θαυματουργών Δεσπότης υγρόν θαλάσσης κύμα χερσώσας πάλαι»;
.

Όσο για την ερώτηση 2, δυστυχώς στην επαρχία δεν έχουμε Συναγωγή. Τι κρίμα! Θα χάσουμε την ευκαιρία να ακούσουμε το ραββίνο να μας διδάσκει! Αλλά κι αν είχαμε, μήπως με την ευκαιρία που θα μας έλεγε για το δικό του Πάσχα, να μας έλεγε και για τους προγόνους του που σταύρωσαν το Χριστό, τον οποίο αυτός δεν πιστεύει για Μεσσία; Όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά γιατί πριν το δικό μας χριστιανικό Πάσχα ακούμε στους ναούς ότι «Εβραίοι συνέκλισαν εν τω τάφω την Ζωήν». Α, ναι συγγνώμη. Πρέπει να τα καταργήσουμε αυτά τα αντισημιτικά τροπάρια. Αυτό το είχα ξεχάσει.
.
Ας σοβαρευτούμε. Η Παλαιά Διαθήκη έχει νόημα για εμάς και τους μαθητές μας ως παιδαγωγός εις Χριστόν. Δεν μας ενδιαφέρει ούτε τι πιστεύει ένας Εβραίος, ούτε τι θα μας έλεγε ο ραββίνος της Συναγωγής. Μας νοιάζει η θαυμαστή πρόνοια του Θεού που θαυματουργικά έσωσε τον Ισραήλ. Και μας ενδιαφέρει ότι ο διασώσας τον Ισραήλ εν ερυθρά θαλάσση είναι αυτός ο δικός μας Θεός και Κύριος. Καθώς και ότι «εν τη ερυθρά θαλάσση της Απειρογάμου Νύμφης εικών διεγράφη ποτέ...».

.
Που είναι η πατερική ερμηνεία της εξόδου; Που είναι τα τόσα τροπάρια της α΄ ωδής όλων των Κανόνων που εμπνεύστηκαν από την Έξοδο; Αντί αυτών οι συγγραφείς προτίμησαν το ”Go down Moses” των μαύρων της Αμερικής.
.
Κλείνουμε το άρθρο με δύο σύντομα αποσπάσματα από τις παρατηρήσεις θεολόγων εκπαιδευτικών που απεστάλησαν στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο από το Σύμβουλο Θεολόγων Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδας κ. Σιούλη Τριαντάφυλλο:
.
Σκόπιμο θα ήταν, επειδή εγκυμονείται στο μαθητή ο κίνδυνος να ερμηνεύσει όλα τα θαύματα της Παλαιάς Διαθήκης, και όχι μόνον, ως φυσικά φαινόμενα, να παρατίθενται και θαύματα που δεν ερμηνεύονται επιστημονικά, φυσικά, λογικά, ώστε να φανούν και τα όρια τόσο της επιστημονικής όσο και της θεολογικής αλήθειας.
.......................

Επίσης η παντελής έλλειψη ερμηνευτικών πατερικών κειμένων, τα οποία θα βοηθούσαν να δειχθεί η θεολογική αξία και το πνευματικό βάθος των ενεργειών των προσώπων της Π.Δ. αποτελεί σοβαρή έλλειψη
.
.
Ολόκληρη η Εισήγηση του κ. Σιούλη εδώ: http://ipeir.pde.sch.gr/educonf/2/10Thriskeftika/sioulis/sioulis.pdf

27/12/08

Η Ακαδημία Οικουμενιστικών Σπουδών του Βόλου

Γράφει: "ο περαστικός"
.
Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών του Βόλου αποτελεί το προπύργιο του οικουμενισμού στην Ελλάδα. Μία επίσκεψη στην ιστοσελίδα της Ακαδημίας (http://www.acadimia.gr/ ) αρκεί για να καταλάβει κανείς τι γίνεται σε αυτή την Ακαδημία. Τα Μελισσάτικα του Βόλου, η έδρα της Ακαδημίας είναι ο τόπος συνάντησης και διαλόγων μεταξύ ορθοδόξων και ετεροδόξων χριστιανών. Το ΠΣΕ διοργανώνει ημερίδες και συνέδρια σε συνεργασία με την Ακαδημία αυτή με στόχο βέβαια πάντοτε την αλληλογνωριμία και αλληλοκατανόηση μεταξύ των χριστιανών (ορθοδόξων, παπικών, προτεσταντών).
.
Όλα γίνονται με τη συμμετοχή, την ευλογία και συνεργασία του οικείου Μητροπολίτου Δημητριάδος Ιγνατίου, που διαψεύδοντας την άποψη για το πρόσωπό του πολλών πιστών έχει αποδειχθεί έμπρακτα πια σε έναν από τους βασικούς υποστηρικτές του οικουμενισμού στην ελλαδική Εκκλησία. Ο ίδιος αποκαλεί «αιδεσιμοτάτη» μία προτεστάντισσα πάστορα (!), «αδελφούς» του παπικούς κληρικούς και φωτογραφίζεται με «θεολόγους» κάθε χριστιανικής αιρέσεως.
.
Πόση σχέση όμως έχει η Ακαδημία αυτή με το μάθημα των θρησκευτικών;
.
Η Ακαδημία με τη συνεργασία του τομέα θεολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου διοργάνωσε στις 17/12/2008 εκδήλωση με θέμα «Το θρησκευτικό μάθημα μεταξύ παράδοσης και εκσυγχρονισμού». Διαβάστε στην ιστοσελίδα της Ακαδημίας τα ονόματα των εισηγητών και δείτε φωτογραφία από την εκδήλωση.
.
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω ο καθένας μπορεί εύκολα να βγάλει τα συμπεράσματά του. Οι οικουμενιστές θεολόγοι συνεργάζονται με αυτούς που κατέχουν τις υψηλές θέσεις και αποφασίζουν για τα βιβλία και τον προσανατολισμό του ΜτΘ.
Δεν συμφωνούν όμως όλοι οι θεολόγοι εκπαιδευτικοί με τις θέσεις και τις θεωρίες τους. Ούτε όλοι οι επίσκοποι συμφωνούν με την τακτική του Σεβασμιωτάτου Δημητριάδος. Υπάρχει ακόμη –δόξα τω Θεώ- μεγάλη ομάδα θεολόγων, κληρικών, επισκόπων και απλών πιστών που αντιστέκονται στα άνομα σχέδια των οικουμενιστών.

26/12/08

«Που βαδίζεις Ελλάς;» - Ένα ωραίο άρθρο, ένας χριστιανός Διευθυντής και ο Προϊστάμενος του

Στο περιοδικό «Η Δράσις μας» και στο τεύχος 464, του Δεκεμβρίου του 2008 δημοσιεύεται ένα πολύ ωραίο άρθρο με τον τίτλο «Που βαδίζεις Ελλάς;». Διαβάστε πιο κάτω το άρθρο που μας παραχώρησε η Δράσις και την ευχαριστούμε θερμά. Και αμέσως μετά παρακολουθείστε όσα έγιναν όταν ένας χριστιανός Διευθυντής σχολείου στην Καβάλα έδωσε αντίγραφα αυτού του άρθρου σε μαθητές. Και θαυμάστε τον τρόπο που η σύγχρονη Ελλάδα διώκει τους χριστιανούς.


Που βαδίζεις Ελλάς;

Τα τελευταία χρόνια ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Ελλάδα. Ή μάλλον μας έχει κυριεύσει ένα "πνεύμα πλάνης» (Α' Ιω. δ΄, 6) ένα πνεύμα που αποπλανά τούς ανθρώπους και προσπαθεί να τους απομακρύνει από «το πνεύμα της αληθείας» το Πνεύμα του Θεού που οδηγεί στην αλήθεια, στο φως και στην ελευθερία. Η διαπίστωση αυτή δεν είναι ούτε αφοριστική ούτε αναπόδεικτη. Υπάρχει πλήθος στοιχείων που την τεκμηριώνουν. Αναφέρουμε μερικά:
α) Το λεγόμενο "συμβόλαιο ελεύθερης συμβίωσης» ή «Σύμφωνο συμβίωοης» που κτυπά καίρια την ιερότητα του θεσμού του γάμου. Ένα σύμφωνο ή συμβόλαιο, το οποίο δε δέχε­ται η Ε.Ε. αν δεν περιλαμβάνει και τους ομοφυλόφιλους! Άρα οι νομοθέτες μας είναι υποχρεωμένοι να αποσύρουν το «σχέδιο» αυτό ή να το διευρύνουν. Οπότε...
β) Την ως χθες απαλλαγή των αλλοθρήσκων ή ετεροδόξων μαθητών από το μάθημα των θρησκευτικών, εφόσον το ήθελαν, την επεξέτειναν, ώστε να γίνει το βασικό αυτό μάθημα προαιρετικό με μια απλή και αναιτιολόγητη δήλωση των γονέων ή κηδεμόνων του μαθητή.
γ) Την αφαίρεση του θρησκεύματος από τις ταυτότητες.
δ) Την κατάργηση της προαιρετικής ελεύθερης προσελεύσεως των μαθητών στο σωτήριο και λυτρωτικό μυστήριο της Ι. Εξομολογήσεως.
ε) Την καύση των νεκρών.
στ) Τη γλωσσική μεταρρύθμιση που ακολούθησε και η κατάργηση των τόνων.
ζ) Τις αντίχριστες αποφάσεις περί εκτρώσεων, μοιχείας, πολιτικού γάμου, διαζυγίων.
Αυτά έγιναν τα τελευταία 30 χρόνια στο όνομα της... ταλαίπωρης προόδου. Εμπνέονται οι αυτοαποκαλούμενοι προοδευτικοί, δημοσιογραφούν, συνθηματολογούν, αφορίζουν όσους έχουν διαφορετική άποψη ως αντιδραστικούς και επικίνδυνα συντηρητικούς, και ακολουθούν οι κυβερνήτες που ψηφίζουν τους σχετικούς νόμους, τους εκθεμελιωτικούς της κοινωνίας μας. Πρώτα τα διδάσκει ο θίασος των διαμορφωτών της κοινής γνώμης επί σκηνής του εντύπου και ηλεκτρονικού τύπου και κατόπιν τα υλοποιούν με νόμους οι ...βουλευτές μας.
Αλλά δεν είναι μόνον αυτά. Είναι και τα εθνικά θέματα, στα οποία υφιστάμεθα συνεχείς ταπεινώσεις:
α) Οι Σκοπιανοί που χρόνια τώρα προπαγανδίζουν εις βάρος της χώρας μας, απαιτούν, απειλούν και επιμένουν. Και ενώ μας έχουν κλέψει το όνομα «Μακεδονία» εμείς σκορπίζουμε χαμόγελα.
β) Οι εθνικιστές Αλβανοί, που διεκδικούν δήθεν περιου­σίες των «Τσάμηδων», προ­σφεύγοντας μάλιστα και στο δικαστήριο της Χάγης. Όλοι αυτοί τρομοκρατούν το λαό, αλλά και τα ηγετικά στελέχη της ελληνικής μειονότητας στη Β. Ήπειρο.
γ) Στην Κύπρο, όπου προχωρούμε από υποχώρηση σε υποχώρηση, το βαθύ κράτος της Τουρκίας αντιτάσσει ανοικτά ότι η Κύπρος πρέπει να χωρισθεί σε δύο ανεξάρτητα κράτη. Δηλαδή δε θέλουν επανένωση του νησιού, αλλά διχοτόμηση. Όπως τους δίδαξαν οι πρώην αποικιοκράτες Βρεταννοί.
δ) Την ελληνική Θράκη φαίνεται ότι την εκχωρήσαμε σιωπηρώς στους σουλτάνους της Άγκυρας αφού το Τουρκικό Προξενείο της Κομοτηνής συμπεριφέρεται άνετα ως κράτος εν κρατεί.
ε) Ταυτόχρονα νεοφανείς ιστορικοί, οι οποίοι το μόνο που διαθέ­τουν είναι η άγνοια της ιστορίας μας ή η αποστροφή προς ό,τι ελλη­νικό, διαστρεβλώνουν την ιστορία μας και επιμένουν να επιβάλουν τη λήθη των ηρωικών και δραματικών απελευθερωτικών αγώνων του έθνους μας.
στ) Διορίζουμε 240 ιεροδιδασκάλους νια τη διδασκαλία του Κορα­νίου, στις Μουφτείες Ξάνθης. Κομοτηνής και Διδυμοτείχου, τη στιγμή που κάνουμε ό, τι μπορούμε για να μην ακούουν τα ελληνόπουλα το λυτρωτικό μήνυμα του Χριστού, τη μόνη αλήθεια. Γιατί να μην είναι και το Κοράνιο μάθημα επιλογής όπως τα θρησκευτικά στα Ορθόδοξα Χριστιανικά σχολεία;

Αυτά σε πολύ γενικές γραμμές συμβαίνουν στην Ελλάδα εδώ και λίγα χρόνια. Και ενώ στη σημερινή Ρωσία εισάγουν τη διδασκαλία των θρησκευ­τικών, εμείς τη διδασκαλία αυτή την απορρίπτουμε, επειδή είμαστε... προοδευτικοί! Ενώ οι διοικούντες τη σημερινή Ρωσία σ' αντίθεση με τους προ του 1990 φανατικούς και στρατευμένους εχθρούς του Χριστού, διακηρύσσουν πως η άνοδος της Ρωσίας θα επιτευχθεί μόνο αν ο Ρωσικός λαός επανέλθει στις ρίζες του, εμείς αρνούμαστε τις ρίζες μας. Αποχριστιανίζουμε τη χώρα μας. Αδιαφορώντας αν έτσι κλονίζονται τα θεμέλια του έθνους μας. Περιφρονούμε τούς αγώνες των προγόνων μας που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν πρώτα για την πίστη, ώστε να μας χαρίσουν την ελευθερία.
Ήδη μηνύματα που μας έρχονται από τα σχολεία για τη στάση των μαθητών έναντι του μαθήματος των θρησκευτικών, είναι πολύ περισ­σότερο από ανησυχητικά Από ολόκληρο σχολείο το μάθημα των θρησκευτικών το παρακολουθεί μια μόνο μαθήτρια! Από άλλο σχο­λεία στο Ίλιον, μάς είπαν ότι κανένα παιδί δε δέχθηκε να παρακο­λουθεί το μάθημα των θρησκευτικών! Άρανε αυτό είναι αποτέλεσμα της θελήσεως των παιδιών ή είναι ντιρεκτίβα γνωστών αθεϊστικών κέντρων; Αν αυτά τα παραδείγματα αληθεύουν, και ασφαλώς δεν θα είναι τα μόνα τι έχει να απαντήσει το ΥΠΕΠΘ που επιμένει ότι το μάθημα των θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό;
Ο φυσικός χώρος της κατηχήσεως είναι βεβαίως η Εκκλησία Αλλά και στο σχολείο, σ' όλες τις γνήσια προοδευτικές χώρες, που θέλουν να δώσουν σωστή και ολοκληρωμένη μόρφωση στα παιδιά τους διδάσκουν τα θρησκευτικά, γιατί έτσι τα βοηθούν να ζουν σωστά και ολοκληρωμένα σαν ώριμοι πολίτες. Και σ' αυτήν ακόμη τη Γαλλία όπου δε διδάσκεται πάνω από 100 χρόνια ειδικό μάθημα θρησκευτικών, γίνονται εισηγήσεις για την επαναφο­ρά της συστηματικής διδασκαλίας του θρησκευτι­κού φαινομένου, διότι αυτό συνδέεται με τον πολιτισμό, την τέχνη, τα γράμματα μέσα από συναφή μαθήματα του γαλλικού σχολείου (βλ. Ρεζίς Ντεμπρέ, Η διδασκαλία της θρησκείας στο ουδετερόθρησκο σχολείο, Αθήνα εκδ. Εστία, 2004).
Οι μεν «προοδευτικές δυνάμεις», ενώ μιλούν για ελευθερία, φιμώνουν, αλυσσοδένουν και εγκλωβίζουν τα ανυποψίαστα θύματά τους σε απάνθρωπες ιδεολογίες, ο ελληνικός όμως λαός στην πλειοψη­φία του, και αυτοί ακόμη που έχουν χαλαρή σχέση με την Εκκλησία δε θέλει την Ελλάδα κράτος αμοραλιστικό, άθεο και διεφθαρμένο, Οι Έλληνες δε θέλουν να ζουν μέσα στο σκοτάδι μιας χωρίς νόημα ζωής. Δε θέλουν οι νέοι στην ηλικία των ονείρων και του ζενίθ της δράσεως τους να πορεύ­ονται χωρίς ιδανικά και πριν ακόμη χαρούν τον ήλιο να σβήνουν μέσα στα σκοτάδια της αγνοίας, της αμαρτίας και της ποικίλης διαφθοράς.
Οι αρνητές των θεσμών, τα ΜΜΕ με την αποχαυνωτική δημαγωγία την αντιδημοκρατική συμπεριφορά, το γνωστό εμπορευματικό τους αμόκ και τη μεθοδική ιδεολογική τρομοκρατία σπιλώσεως, συκοφαντίας και διασυρμού, θέλουν την Εκκλησία περιθωριοποιημένη. Μοχθούν να ελέγ­χουν κάθε έκφανση του ελληνορθόδοξου πολιτισμού μας. Τους ενοχλεί η αλήθεια Το φως του Χριστού δεν το αντέχουν, Και το χειρότερο: ούτε που νοιάζονται ότι γίναμε "χλευασμός και μυκτηρισμός τοις κύκλω ημών. (Ψαλ. μγ' [43] 14). Μάλλον το απολαμβάνουν.
Διαβάζοντας τις γραμμές αυτές οι «προοδευτι­κοί», οι «μεταρρυθμιστές», οι «εκσυγχρονιστές», οι "διεθνιστές», οι "νεοφιλελεύθεροι", οι «ανανεωτι­κοί», οι «ριζοσπάστες», οι «αγκυλωμένοι» και "ντοπαρισμένοι» από τα άθεα κηρύγματα του μαρ­ξισμού, οι μύστες του τεκτονισμού, οι όποιοι άλλοι τυφλωμένοι από την ιδεολογική τους εμπά­θεια ίσως γελάσουν. Ίσως μας χλευάσουν και μας σαρκάσουν. Δικαίωμα τους.
Αλλά ας μάθουν τούτο: «Προς κέντρα λακτίζουν». Η χώρα αυτή, η Ελλάς, αντέχει. Και θα ζήσει. Όσα κτυπήματα κι αν της καταφέρουν. Υπάρχουν ακόμη εκατομμύρια που δεν έκαμψαν "γόνυ τη Βάαλ", στη σύγχρονη ειδωλολατρία.
Την αγιοτόκο Ελλάδα δεν την έχει εγκαταλεί­ψει ο Θεός.
.
ν. π. β.
.
Το παραπάνω άρθρο φωτοτύπησε και έδωσε σε μαθητές του σχολείου του ο Διευθυντής του Πειραματικού Γυμνασίου Καβάλας κ. Αντώνιος Πολυχρονίδης (http://gym-peir-kaval.kav.sch.gr/basiki.htm ). Όταν αυτό έγινε γνωστό στο Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καβάλας κ. Ευαγγελίδη, αυτός κάλεσε τον Διευθυντή του Γυμνασίου σε απολογία για το φοβερό του έγκλημα. Διαβάστε πως περιγράφει το γεγονός η εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος:
Διένειμε στους μαθητές κείμενο με ακραίες θέσεις
Τρίτη, 16.12.08
Ως ιδιαίτερα ατυχή χαρακτήρισε ο διευθυντής της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Καβάλας Δημήτρης Ευαγγελίδης την «έμπνευση» του διευθυντή του Πειραματικού Γυμνασίου Καβάλας να διανείμει στους μαθητές κείμενο από περιοδικό θρησκευτικού περιεχομένου με ακραίες θέσεις.Πρόκειται για ένα κείμενο που εμπεριέχεται στο περιοδικό «Η Δράσις μας», τεύχος 464, Δεκέμβριος 2008 που εκδίδει η Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ» με γενικό τίτλο «Που βαδίζεις Ελλάς;».Στο κείμενο τορπιλίζεται ο ομαλός δημοκρατικός βίος της χώρας, τίθενται σε αμφισβήτηση νόμοι του κράτους, καταφέρεται κατά του Συμφώνου Ελεύθερης Διαβίωσης, των εκτρώσεων, της καύσης των νεκρών, της αφαίρεσης του θρησκεύματος στις ταυτότητες, τη μοιχεία, τον πολιτικό γάμο και το διαζύγιο. Το κείμενο τάσσεται επίσης κατά της ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας για την προαιρετικότητα της διδασκαλίας των θρησκευτικών και της εξομολόγησης στα σχολεία. Το κείμενο μοιράστηκε στους μαθητές όλων των τάξεων του γυμνασίου.Σε δηλώσεις του ο κ. Ευαγγελίδης στα τοπικά ΜΜΕ τόνισε πως ήταν ένα κείμενο το οποίο είχε δύο σκέλη. «Στο ένα σκέλος αναφέρονταν στα Χριστούγεννα, το οποίο δεν είχε τίποτε το επιλήψιμο και ένα άλλο κείμενο το οποίο ήταν ας πούμε θρησκευτικού περιεχομένου αλλά είχε ακραίες τοποθετήσεις για θέματα τα οποία ήδη έχουν επιλυθεί και επιληφθεί από την πολιτεία».Υπογράμμισε επίσης πως η έμπνευση του διευθυντή να το μοιράσει ήταν το λιγότερο ατυχής, επισημαίνοντας ότι έχει κληθεί να δώσει εξηγήσεις και στην συνέχεια θα ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διοικητική διαδικασία.
ΑΠΕ – ΜΠΕ
http://www.e-tipos.com/newsitem?id=66101
.
Δεν γνωρίζουμε αν έχει ήδη απολογηθεί ο Διευθυντής του Γυμνασίου. Αλλά, χωρίς να τον γνωρίζουμε, θέλουμε ολόθερμα να του πούμε ένα «Μπράβο». Όσο για τον κ. Διευθυντή Διεύθυνσης τα σχόλια δικά σας.
Τα στελέχη του υπουργείου Παιδείας δεν ξέρουν τι τους φταίει. Ο Υπουργός προσπαθεί να πιάσει φίλους τους εξεγερμένους μαθητές, τους δικαιολογεί και τους καλεί σε διάλογο. Αφήνει ελεύθερους όλους τους αριστερούς εκπαιδευτικούς (της ΟΛΜΕ και άλλους) να αλωνίζουν, να γεμίζουν τα σχολεία με έντυπα επαναστατικά κατά της «κυβέρνησης των δολοφόνων». Και στρέφεται ενάντια σε ένα χριστιανό Διευθυντή για τη διανομή ενός ορθόδοξου άρθρου στους μαθητές. Γιατί τέτοια κείμενα βλάπτουν τους μαθητές και την Ελλάδα! Ενώ τα αρώματα και ο στολισμός της πόρνης της αρχαίας Ελλάδας, τα ποιηματάκια –ύμνοι της ομοφυλοφιλίας
(http://thriskeftika.blogspot.com/2008/11/dont-worry-be-happy.html ) και τα άλλα τόσα ανόητα και ανακριβή που υπάρχουν στα σχολικά εγχειρίδια είναι σοφά αφού διαθέτουν τη σφραγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Ας μην γίνονται προκλητικοί οι κύριοι του Υπουργείου και τα στελέχη της εκπαίδευσης. Γιατί οι χριστιανοί γνωρίζουν το «πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις» όταν το διακινδυνευόμενον είναι η Πίστη. Κλείνουμε το άρθρο διατυπώνοντας και εμείς την ίδια ερώτηση με τον αρθρογράφο: Αλήθεια, που βαδίζεις Ελλάς;

Συνέδριο του Συλλόγου " Ο Μέγας Βασίλειος"

Ο τομέας Επιστημόνων του Συλλόγου Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Δράσεως "Ο Μέγας Βασίλειος" διοργανώνει το 49ο Παιδαγωγικό Συνέδριό του με κεντρικό θέμα: "Η μοναξιά του σημερινού παιδιού και η διαχείρισή της στην εκπαιδευτική πραγματικότητα".


  • Στην Αθήνα στις 29 Δεκεμβρίου 2008, στο Πολεμικό Μουσείο (Πληφορορίες: τηλ.2103614135)

  • Στη Θεσσαλονίκη στις 3 Ιανουαρίου 2009, Πριγκ. Νικολάου (Σβώλου) 42 (Πληροφορίες: τηλ.2310278080)

  • Στην Πάτρα στις 7-8 Ιανουαρίου 2009, Μιαούλη 55 (Πληροφορίες: τηλ.26103223728)

24/12/08

Ι.Κογκούλης, Επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας (19.12.2008)

Θεσσαλονίκη, 19.12. 2008

Προς
τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας
και Θρησκευμάτων
κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη
Ανδρέα Παπανδρέου 37
151 80 ΜΑΡΟΥΣΙ


Κύριε Υπουργέ,
.
Σε απάντηση του αριθμ.πρωτοκ.1441/Γ2/7-11-2008 απαντητικού εγγράφου του Διευθυντού κ. Αθανασίου Νικολόπουλου σε Επιστολή μου, την οποία απηύθυνα σε εσάς προσωπικά, σας γνωρίζω ότι:
Mε βάση τα όσα συζητήθηκαν σε Ημερίδα της Θεολογικής Σχολής Αθηνών- παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Κυρίου Ιερωνύμου, καθώς επίσης και στη Γενική Συνέλευση της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., σε καμία από τις Εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας, και μάλιστα ούτε και στην πλέον πρόσφατη Φ12/977/109744/Γ΄1 26-8-2008, δηλώνεται ρητά και κατηγορηματικά ότι το μάθημα των Θρησκευτικών παραμένει υποχρεωτικό για τους ορθόδοξους μαθητές.
Όχι μόνο ως Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά και ως Καθηγητής της Παιδαγωγικής της ίδιας Σχολής για τριάντα πέντε χρόνια διακονώντας την Παιδαγωγική Επιστήμη και διακηρύσσοντας αυτό που επαναλαμβάνει και το Υπουργείο πως «όλα είναι θέμα Παιδείας», σας γνωρίζω ότι, εξαιτίας των όσων έλαβαν χώρα σχετικά με το πολύπαθο μάθημα των Θρησκευτικών, μεσούντος του καλοκαιριού, τούτη τη στιγμή τα στοιχεία που συγκεντρώνουμε μαρτυρούν ότι δεν είναι τα παιδιά παντός είδους μεταναστών ούτε αλλόθρησκοι μαθητές αυτοί που δηλώνουν να απαλλαγούν από το μάθημα των Θρησκευτικών, αλλά τα Ελληνόπουλα ή ακόμη οι απόγονοι των ηρωικών ραγιάδων, οι οποίοι έσωσαν την ιδιοπροσωπεία τους στην αγκαλιά της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας.
Επειδή φαίνεται, Κύριε Υπουργέ, πως δεν έχετε τη βούληση να ξεκαθαρίσετε το θέμα και επειδή από άποψη Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική κρίνεται αδόκιμη η παρακολούθηση της διδασκαλίας «διαφορετικού διδακτικού αντικειμένου σε άλλο τμήμα της ίδιας τάξης» χωρίς αξιολόγηση, προβληματιστείτε, τι ισχύει στη Γερμανία, όπου σπουδάσατε. Όσοι μαθητές ζητούν απαλλαγή από το συγκεκριμένο μάθημα, διδάσκονται και εξετάζονται σε άλλο παρεμφερές προς αυτό μάθημα. Το ίδιο ασφαλώς θα πρέπει να ισχύσει και στην περίπτωση που θα ζητήσουμε και εμείς με τη σειρά μας την απαλλαγή των παιδιών μας από το μάθημα της Ιστορίας, της Βιολογίας, των Μαθηματικών, των Ελληνικών κ.λπ. Ως προς το σημείο αυτό γνωρίζετε ότι στη Γερμανία απαλλάσσονται οι μαθητές από το υποχρεωτικό μάθημα των Θρησκευτικών μόνο όταν στη συγκεκριμένη τάξη συγκεντρώνεται ο αριθμός των επτά μαθητών, οπότε για αυτούς τους μαθητές υποχρεωτικά διδάσκεται άλλο παρεμφερές μάθημα, στο οποίο και βαθμολογούνται, διαφορετικά είναι υποχρεωμένοι οι μαθητές να παρακολουθήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών.
Τελειώνοντας θα ήθελα να σας δηλώσω εγγράφως -εφόσον η απάντηση σε αίτημά μου να σας δω προσωπικά ήταν πως θα μπορούσα μετά από ένα μήνα να εξασφαλίσω μία ολιγόλεπτη συνάντηση, ενώ εγώ φρονώ πως ο Υπουργός οφείλει, προκειμένου για θεσμικά όργανα όπως ο Κοσμήτορας, να είναι διαθέσιμος ανά πάσα στιγμήν - ότι οι ενέργειές σας έχουν οδηγήσει στην απογοήτευση ένα πολύ σημαντικό μέρος πολιτών, η οποία εκφράζεται με ποικίλους τρόπους, τους όποιους δεν είναι του παρόντος να εκθέσω.
Με την ευκαιρία των εορτών των Χριστουγέννων, εύχομαι η γέννηση του Θεανθρώπου να φωτίζει τα βήματά μας και να χαρίζει ειρήνη, υγεία και ελπίδα στην πατρίδα μας και σ’ ολόκληρο τον κόσμο.
.

Με τιμή
Ο Κοσμήτορας
.
Ιωάννης Β. Κογκούλης
Καθηγητής Πανεπιστημίου
________________________
Κοινοποίηση:
- Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος και Διαρκή Ιερά Σύνοδο
της Εκκλησίας της Ελλάδος
- Κοσμητεία Θεολογικής Σχολής Αθηνών
- Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων
- Ημερήσιο και Περιοδικό Τύπο
.

Ι.Κογκούλης, Το μάθημα των Θρησκευτικών – «σημείον αντιλεγόμενο»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
.

Το μάθημα των Θρησκευτικών – «σημείον αντιλεγόμενο»

Γράφει: Ο Κοσμήτορας Καθηγητής Ιωάννης Β. Κογκούλης
.

Στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ της 30/11/2008 και στη στήλη ΓΝΩΜΕΣ δημοσιεύτηκε άρθρο με τον τίτλο «Τα Θρησκευτικά και το Σύνταγμα», του συναδέλφου κ. Γεωργίου Σωτηρέλη Καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Παρά το ότι σεβόμαστε τις απόψεις του συναδέλφου, θα θέλαμε να εκφράσουμε δημόσια και τις δικές μας θέσεις επί του θέματος αυτού, και μάλιστα στο πλαίσιο ενός καλόπιστου διαλόγου.
Καταρχήν τρεις παρατηρήσεις: Θα ήθελα πρώτον να θέσω υπόψη των αναγνωστών ότι τα τελευταία χρόνια εν ονόματι «των δικαιωμάτων του ανθρώπου» έχουν διαπραχθεί τα ειδεχθέστερα των εγκλημάτων.
Κατά δεύτερον, όσον αφορά στον -κατά τον συνάδελφο- καταιγισμό των αντιδράσεων από τη «δεξιά του Κυρίου» θα απαντήσω με τους λόγους του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Κυρίου Ιερωνύμου «πιστεύω ότι οι αριστεροί πολίτες πιστεύουν στο Θεό περισσότερο από τους δεξιούς» (από συνέντευξή του στην Ελευθεροτυπία στις 25/11/2008).
Τρίτον, επισημαίνω ότι υπάρχουμε ως γένος γιατί υπήρξε η σωτήρας μας, η Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία και η μερίδα των ηρωικών ραγιάδων που έμειναν πιστοί στην Ορθόδοξη παράδοση και ζωή και δεν τούρκεψαν, όπως έκαναν αρκετοί. Αυτών είμαστε απόγονοι.
Μετά απ’ αυτά θα ήθελα να σημειώσω ότι οι τριακόσιοι εθνοπατέρες και εθνομητέρες μπορούν εύκολα να αλλάξουν τους νόμους και τα Συντάγματα. Δυστυχώς γι’ αυτά ο λαός δεν αποφασίζει άμεσα και μάλιστα με ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ. Το πρόβλημα εν προκειμένω για μας είναι αν στο σχολείο προσφέρουμε Παιδεία με την τρισυπόστατη διάσταση, δηλαδή εκπαίδευση, μόρφωση και ηθική καλλιέργεια. Μια Παιδεία που έχει τους δικούς της προσανατολισμούς, οι οποίοι δεν μπορούν να είναι ίδιοι για όλα τα κράτη και όλους τους λαούς της γης, αλλά ανταποκρίνονται στη συγκεκριμένη κάθε φορά κοινωνία. Εμείς διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά μας με βάση τη δική μας παράδοση και ζωή και προσπαθούμε να αποκτήσουν τη δίκη μας ταυτότητα. Αν τώρα αυτή την παράδοση θέλουμε να την καταργήσουμε, ας καλέσουμε τον ελληνικό λαό να το αποφασίσει με δημοψήφισμα ή οι υπεύθυνοι της Πολιτείας ας δημιουργήσουν σχολεία δημόσια που να εξυπηρετούν περισσότερες από μία παραδόσεις.
Τέλος, επειδή πολύς λόγος γίνεται για την ελευθερία της συνείδησης πρέπει να τονισθεί ότι η συνείδηση δεν περιορίζεται μόνο στο χώρο της θρησκείας. Έτσι δεν μπορεί κανείς να υποχρεώσει τα παιδιά μας να διδαχθούν την Ιστορία που άλλοι αποφασίζουν για μας, χωρίς εμάς. Άλλωστε όπως πρόσφατα αναφέρθηκε σε Ημερίδα, παρουσία του Αρχιεπισκόπου, πρώτον κάποιοι Μουσουλμάνοι στη Θράκη ζήτησαν να απαλλαγούν τα παιδιά τους από το μάθημα της Ιστορίας, γιατί δεν συμφωνούν με το περιεχόμενο του μαθήματος και δεύτερον μέλη θρησκευτικής αίρεσης ζητούν απαλλαγή από το εν λόγω μάθημα για τα παιδιά τους γιατί σ’ αυτό γίνεται αναφορά σε πολεμικά γεγονότα. Κάτι ανάλογο μπορεί να ισχυριστεί κανείς για τη Βιολογία, την Πολιτική Οικονομία, τα Μαθηματικά ή τη Φυσική και ιδιαίτερα για το μάθημα της Γλώσσας και των ελληνικών κειμένων. Ως προς το τελευταίο απλά σημειώνω: Γιατί να μη μπορούν οι γονείς να δηλώνουν, όταν το επιθυμούν, η εκπαίδευση των παιδιών να γίνεται λ.χ. στην Αγγλική; Επιπλέον, και με δεδομένο τον ορατό κίνδυνο της εκμετάλλευσης των προσωπικών δεδομένων αναφέρω ότι με βάση τη δήλωση της θρησκείας οι Έλληνες μουσουλμάνοι της Θράκης εισάγονται με ποσόστωση χωρίς εξετάσεις, στο Πανεπιστήμιο και, χωρίς ΑΣΕΠ, διορίζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι (Στη Γερμανία το θρήσκευμα δηλώνεται και στην Εφορία για φορολόγηση μελών των επιμέρους Εκκλησιών, για απόδοση σ’ αυτές των παρακρατηθέντων από τους φορολογούμενους φόρων).
Με βάση τα παραπάνω, χωρίς να δεχόμαστε ετικέτες από όσους εκφράζουν αντίθετες μ’ εμάς απόψεις, χωρίς τους από μέρους τους αφορισμούς -στα πλαίσια ενός καλόπιστου διαλόγου- δηλώνουμε πως θέλουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν προσωπικότητα με βάση τη δική μας ιδιοσυστασία και να γίνουν όχι παγκοσμιοποιημένα άτομα, αλλά -όπως αρχαία θεία Λειτουργία σημειώνει- «κοσμοπολίτες». Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη βοήθεια μιας υγιούς Παιδείας.
.
Ο Κοσμήτορας
.
Ιωάννης Β. Κογκούλης
Καθηγητής Πανεπιστημίου
.

Αγ.Συμεών, Περί της του Λόγου Σαρκώσεως



Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου


Βίβλος των Ηθικών


Λόγος Α΄


Κεφάλαιο γ'




Περί της του Λόγου Σαρκώσεως καί κατά τίνα τρόπον δι’ υμάς εσαρκώθη.

(Μετάφραση στη νεοελληνική)

Για να προσεγγίσουμε την σάρκωση του Λόγου και την απόρρητη γέννησή του από την αειπάρθενο Μαρία και να κατανοήσουμε καλά το μυστήριο της οικονομίας για την σωτηρία του γένους μας το κρυμμένο προ των αιώνων (Εφεσίους 3:9), θα μας βοηθήσει η εξής γνωστή εικόνα:


Κατά την δημιουργία της προμήτορος Εύας ο Θεός πήρε την έμψυχη πλευρά του Αδάμ και την ολοκλήρωσε σε γυναίκα, γι’ αυτό δεν εμφύσησε σ’ αυτήν πνοή ζωής καθώς και στον Αδάμ, αλλά το μέρος που έλαβε από την σάρκα του το τελειοποίησε σε ολόκληρο σώμα γυναικός, την δε απαρχή του πνεύματος που έλαβε μαζί με την έμψυχη σάρκα την τελειοποίησε σε ψυχή ζωντανή δημιουργώντας με τα δυό μαζί έναν άλλον άνθρωπο. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο ο πλαστουργός και κτίστης Θεός πήρε από την Αγία Μαρία έμψυχη σάρκα σαν ζύμη και μικρή απαρχή από το φύραμα της φύσεώς μας - δηλαδή από την ψυχή και το σώμα μαζί - και την ένωσε με την δική του ακατάληπτη και απρόσιτη Θεότητα. Ή μάλλον ένωσε πραγματικά όλη την υπόσταση της Θεότητός του με την δική μας φύση, την έσμιξε άμικτα μ’ αυτή και την έκανε άγιο ναό του. Έτσι ο ποιητής του Αδάμ έγινε ατρέπτως και αναλλοιώτως τέλειος άνθρωπος.


Όπως ακριβώς λοιπόν από την πλευρά του Αδάμ έπλασε την γυναίκα, έτσι, αφού δανείστηκε την σάρκα από την θυγατέρα του Αδάμ την αειπάρθενο και Θεοτόκο Μαρία και την έλαβε χωρίς σπορά, γεννήθηκε κατά τον ίδιο τρόπο με τον πρωτόπλαστο. Ώστε όπως ακριβώς ο Αδάμ με την παράβαση έγινε η αρχή της γεννήσεως μας στην φθορά και στον θάνατο, έτσι και ο Χριστός και Θεός μας με την εκπλήρωση κάθε δικαιοσύνης έγινε η απαρχή της αναγεννήσεώς μας στην αφθαρσία και την αθανασία. Αυτό εννοεί ο θείος Παύλος όταν λέει: «Ο πρώτος άνθρωπος πλάστηκε από τη γη χοϊκός. Ο δεύτερος άνθρωπος, δηλαδή ο Κύριος, είναι επουράνιος. Ό,τι λογής ήταν ο χοϊκός τέτοιοι είναι και όλοι οι χοϊκοί και ό,τι λογής είναι ο επουράνιος τέτοιοι είναι και όλοι όσοι γίνονται επουράνιοι δι’ αυτού.» (Α’ Κορινθίους 15:47-48). Και πάλι: «Η απαρχή είναι ο Χριστός, έπειτα όσοι είναι του Χριστού.» (Α’ Κορινθίους 15:23).


Επειδή λοιπόν ο Χριστός έγινε τέλειος άνθρωπος κατά την ψυχή και το σώμα, όμοιος με μας σε όλα εκτός από την αμαρτία, μας μεταδίδει την Θεότητά του λόγω της πίστης μας σ’ αυτόν και μας καθιστά συγγενείς του κατά την φύση και την ουσία της Θεότητάς του. Πρόσεξε το νέο και παράδοξο μυστήριο: Ο Θεός Λόγος έλαβε από μας σάρκα, που δεν είχε εκ φύσεως και έγινε άνθρωπος, που δεν ήταν. Από τότε μεταδίδει στους πιστούς την Θεότητά του - την οποία κανείς από τους αγγέλους ή τους ανθρώπους δεν είχε αποκτήσει - και μ’ αυτόν τον τρόπο γίνονται θεοί κατά χάρη και θέση, που δεν ήταν. Έτσι χαρίζει σ’ αυτούς την εξουσία να γίνονται τέκνα Θεού (κατά Ιωάννην 1:12) γι’ αυτό και έγιναν και πάντοτε θα γίνονται και ποτέ δεν θα πάψουν να γίνονται. Άκουσε και τον θείο Παύλο που παρακινεί σ’αυτό: «Όπως φορέσαμε την εικόνα του γήινου, ας φορέσουμε και την εικόνα του επουράνιου.» (Α’ Κορινθίους 15:49).


Ο Θεός λοιπόν του παντός με την σωματική του παρουσία στην γη ήλθε για να αναπλάσει και να ανακαινίσει τον άνθρωπο και να ευλογήσει όλη την κτίση που επέσυρε επάνω της την κατάρα εξαιτίας του ανθρώπου. Και πρώτα ζωοποίησε την ψυχή που έλαβε και αφθαρτώντας την τήν θέωσε, ενώ το άχραντο σώμα του, αν και το θέωσε, όμως το κρατούσε ακόμη φθαρτό και υλικό. Γιατί το σώμα που τρώει και πίνει, κοπιάζει και ιδρώνει, δένεται και σέρνεται, υψώνεται στον σταυρό και καρφώνεται, είναι βέβαια φθαρτό και υλικό, αφού μάλιστα πέθανε και τοποθετήθηκε νεκρό στο μνημείο. Μετά δε την ανάστασή του συνανέστησε και το σώμα του άφθαρτο, πνευματικό, όλο θείο και άυλο, γι’ αυτό και δεν συνέτριψε τις σφραγίδες του μνήματος, εισερχόταν δε και εξερχόταν ελεύθερα μέσα από τις κλειστές πόρτες.


Αλλά γιατί μαζί με την ψυχή δεν έκανε αμέσως και το σώμα πνευματικό και άφθαρτο; επειδή και ο Αδάμ τρώγοντας τον απαγορευμένο καρπό ευθύς μεν με την παράβαση πέθανε κατά την ψυχή, ενώ κατά το σώμα ύστερα από πολλά χρόνια. Γι’ αυτό και ο Χριστός πρώτα ανέστησε και ζωοποίησε την ψυχή που τιμωρήθηκε με το επιτίμιο του θανάτου, έπειτα δε οικονόμησε να απολαύσει και το σώμα την αφθαρσία δια της αναστάσεως, αυτό που δια του θανάτου επέστρεφε στην γη κατά την αρχαία απόφαση. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά κατέβηκε στον άδη ελευθερώνοντας από τα δεσμά τις ψυχές των εκεί φυλακισμένων αγίων και τις κατέταξε σε τόπο αναπαύσεως και ανεσπέτρου φωτός. Τα σώματά τους όμως δεν τα ανέστησε, αλλά τα άφησε στους τάφους μέχρι την κοινή ανάσταση.


Το μυστήριο λοιπόν αυτό που συντελέστηκε για όλο τον κόσμο με την ένσαρκη οικονομία του Χριστού, τούτο το ίδιο γινόταν και σε κάθε άγιο και γίνεται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα σε κάθε πιστό. Γιατί λαμβάνοντας το πνεύμα του Δεσπότη και Θεού μας συμμετέχουμε στην θεότητά του, τρώγοντας δε την πανάμωμο σάρκα του γινόμαστε αληθινά και εξ ολοκλήρου σύσσωμοι του Χριστού και συγγενείς του, καθώς και αυτός ο θείος Παύλος βεβαιώνει: «Είμαστε οστούν από τα οστά του και σάρκα από την σάρκα του» (Εφεσίους 5:30) και αλλού: «από τον πλούτο της θεότητός του όλοι εμείς λάβαμε αλλεπάλληλες δωρεές» (κατά Ιωάννην 1:16 και Κολασσαείς 2:9). Έτσι γινόμαστε κατά χάριν όμοιοι με τον φιλάνθρωπο Θεό και Δεσπότη μας ανακαινισμένοι στην ψυχή, άφθαρτοι και αναστημένοι από νεκροί που ήμαστε. Τότε βλέπουμε αυτόν που καταδέχτηκε να γίνει όμοιός μας και βλεπόμαστε απ’ αυτόν, που μας αξίωσε να γίνουμε όμοιοί του, όπως κάποιος βλέπει από μακριά το πρόσωπο του φίλου του και διαλέγεται μ’ αυτόν και συνομιλεί και ακούει την φωνή του.


Κατά τον ίδιο τρόπο και οι απ’ αιώνος άγιοι και οι παλαιοί και οι τωρινοί πνευματικά βλέποντες δεν βλέπουν σχήμα ή είδος ή ομοίωμα, αλλά φως ασχημάτιστο, επειδή και αυτοί είναι φως εκ του φωτός, δηλαδή του Αγίου Πνεύματος. Όμως αν και φτάνουν σ’ αυτή την κατάσταση, τα σώματά τους δεν γίνονται αμέσως άφθαρτα και πνευματικά, αλλά όπως ακριβώς το σίδερο που πυρακτώνεται στην φωτιά παίρνει την λαμπρότητά της, όταν όμως απομακρυνθεί απ’ αυτήν γίνεται πάλι ψυχρό και μαύρο, έτσι ακριβώς και τα σώματα των αγίων: Μετέχοντας και αυτά στο θείο πυρ, δηλαδή στην χάρη του Θεού, αγιάζονται, φλεγόμενα καθαρίζονται, γίνονται διαυγή και πολυτιμότερα από τα άλλα σώματα. Αλλά όταν η ψυχή βγει από το σώμα, αμέσως και αυτά παραδίδονται στην φθορά και διαλύονται σιγά-σιγά. Άλλα όμως διατηρούνται για πολλά χρόνια χωρίς να είναι ούτε εντελώς άφθαρτα ούτε πάλι τελείως φθαρτά, αλλά διασώζουν μέσα τους τα γνωρίσματα και της αφθαρσίας και της φθοράς, ώσπου να φτάσουν στην τέλεια αφθαρσία και να ανακαινιστούν την τελευταία και κοινή ανάσταση των νεκρών. Για ποιό λόγο; Διότι δεν έπρεπε να αναστηθούν και να αφθαρτωθούν τα ανθρώπινα σώματα, πριν από την ανακαίνιση των κτισμάτων, αλλά όπως ακριβώς πρώτα πλάστηκε η φύση άφθαρτη και έπειτα ο άνθρωπος, έτσι πάλι πρώτα η κτίση πρέπει να μεταποιηθεί από την φθορά στην αφθαρσία και μετά μαζί μ’ αυτήν ν’ αλλάξουν και να ανακαινιστούν τα φθαρτά σώματα των ανθρώπων, ώστε ο άνθρωπος πνευματικός πια και αθάνατος να κατοικήσει σε τόπο άφθαρτο, αιώνιο και πνευματικό. Και ότι αυτό είναι αλήθεια, άκουσε τον Απόστολο Πέτρο που το βεβαιώνει: «Θα έρθει η ημέρα του Κυρίου σαν κλέπτης την νύχτα και τότε οι ουρανοί θα διαλυθούν από την φωτιά και τα στοιχεία της φύσεως θα καούν και θα λυώσουν» (Β’ Πέτρου 3:10,12), όχι για να εξαφανιστούν, αλλά για να αναχωνευθούν και να αναστοιχειωθούν σε καλύτερη και αιώνια κατάσταση. Από που γίνεται φανερό αυτό; Από τα λόγια που προσθέτει στην συνέχεια ο Απόστολος: «Καινούριους ουρανούς και καινούρια γη προσδοκούμε κατά την επαγγελία σου» (Β’ Πέτρου 3:13). Τίνος την επαγγελία; Ασφαλώς του Χριστού πού είπε: «Ο ουρανός και η γη θα παρέλθουν, οι λόγοι μου όμως δεν θα παρέλθουν» (κατά Ματθαίον 24:35). Παρέλευση του ουρανού εννοεί την αλλαγή του, γι’ αυτό λέει ότι αν και ο ουρανός θα αλλάξει, όμως οι δικοί του λόγοι θα μένουν αναλλοίωτοι και σταθεροί. Αυτό προανήγγειλε και ο προφήτης Δαυίδ: «Σαν μανδύα θα τους τυλίξεις και θα αλλάξουν, εσύ όμως θα παραμείνεις ο ίδιος και τα έτη της ζωής σου δεν θα εκλείψουν» (Ψαλμοί, 101:27-28). Τι θα μπορούσε να γίνει σαφέστερο από αυτά τα λόγια;
.
Κεφάλαιο ι΄:
Ότι και πάντες οι Άγιοι τον Λόγον του Θεού εν εαυτοίς συλλαμβάνουσι τη Θεοτόκω παραπλησίως και γεννώσιν αυτόν και γεννάται εν αυτοίς και γεννώνται υπ’ αυτού και πως υιοί και αδελφοί και μητέρες αυτού χρηματίζουσιν.Ο Υιός του Θεού και Θεός, αφού εισήλθε στα σπλάχνα της Παναγίας Παρθένου και έλαβε σάρκα απ’ αυτήν, γεννήθηκε, όπως είπαμε, τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός ασυγχύτως. Τι σημαντικότερο έγινε ποτέ για μας; Όλοι μας πιστεύουμε σ’ αυτόν τον Υιό του Θεού και Υιό της αειπαρθένου και Θεοτόκου Μαρίας και γι’ αυτό δεχόμαστε τον περί αυτού λόγο με εμπιστοσύνη. Αν τον ομολογούμε λοιπόν και μετανοούμε από τα βάθη της ψυχής μας για τις προηγούμενες αμαρτίες μας, τότε ο λόγος της ευσεβείας, τον οποίο δεχόμαστε, γεννιέται μέσα μας σαν σπόρος, όπως ακριβώς ο Λόγος του Πατρός εισήλθε στην γαστέρα της Παρθένου. Θαύμασε το μέγα τούτο και εκπληκτικό μυστήριο και δέξου το με κάθε πληροφορία και πίστη.


Συλλαμβάνουμε λοιπόν αυτόν τον Λόγο όχι σωματικά, όπως τον συνέλαβε η Παρθένος και Θεοτόκος, αλλά πνευματικά μεν πραγματικά όμως. Και έχουμε μέσα στις καρδιές μας αυτόν που τον ίδιο που συνέλαβε και η Αγνή Παρθένος, όπως λέει ο θείος Παύλος: «Ο Θεός που είπε να λάμψει φως μέσα στις καρδιές μας προς φωτισμόν της γνώσεως του Υιού του» (Β’ Κορινθίους 4:6), σαν να λέει: Αυτός όλος γεννήθηκε αληθινά μέσα μας. Και ότι είναι έτσι το φανερώνει με όσα παραθέτει στην συνέχεια: «Έχουμε δε τον θησαυρόν αυτόν μέσα σε πήλινα σκεύη» (Β’ Κορινθίους 4:6), ονομάζοντας θησαυρό το Άγιο Πνεύμα. Και σε άλλο σημείο ονομάζει το Πνεύμα Κύριο: «Γιατί το Πνεύμα» λέει «είναι ο Κύριος» (Β’ Κορινθίους 4:6), ώστε όπου ακούς Υιόν Θεού να εννοείς μαζί και το Πνεύμα και αν πάλι ακούσεις για το Άγιο Πνεύμα να εννοείς μαζί με αυτό και τον Πατέρα, επειδή και γι’ αυτόν λέει: «Πνεύμα ο Θεός» (κατά Ιωάννη 4:24), διδάσκοντάς σε παντού το αχώριστο και ομοούσιο της Αγίας Τριάδος, ότι δηλαδή όπου είναι ο Υιός εκεί είναι και ο Πατήρ, και όπου ο Πατήρ εκεί και το Πνεύμα, και όπου το Άγιο Πνεύμα εκεί όλη η τρισυπόστατη Θεότητα, ο ένας Θεός και Πατήρ μαζί με τον Υιό και το Πνεύμα τους ομοουσίους, «αυτός που είναι ευλογητός στους αιώνες, αμήν» (Ρωμαίους 1:25).


Έτσι όταν πιστεύσουμε ολόψυχα και μετανοήσουμε θερμά θα συλλάβουμε όπως ειπώθηκε τον Λόγο του Θεού στις καρδιές μας, καθώς τον συνέλαβεν η Παρθένος, προσφέροντας του κι εμείς τις ψυχές μας παρθενικές και αγνές. Και όπως εκείνη δεν την κατέφλεξε το πυρ της θεότητας, επειδή ήταν αγνή και υπεράμωμη, έτσι ούτε και εμάς μας κατακαίει, όταν του προεφέρουμε τις καρδιές μας αγνές και καθαρές, αλλά γίνεται εντός μας δροσιά από τον ουρανό και πηγή ύδατος και ρείθρον αθάνατης ζωής. Ότι δεχόμαστε και εμείς παρόμοια το άστεκτον πυρ της θεότητας, άκουσε τον Κύριο που το λέει: «Πυρ ήλθα να βάλω στην γη» (κατά Λουκάν 12:49). Τι άλλο εννοεί, παρά το ομοούσιο προς την θεότητά του Πνεύμα, με το οποίο συνεισέρχεται και συνθεωρείται μέσα μας και ο ίδιος ο Υιός μαζί με τον Πατέρα;


Επειδή ο Λόγος του Θεού μια φορά σαρκώθηκε από την Παρθένο και γεννήθηκε από αυτήν σωματικά, ανέκφραστα και υπέρ λόγον και δεν είναι δυνατόν να σαρκωθεί πάλι ή να γεννηθεί σωματικά από τον καθένα από μας, τι προνοεί; Μας μεταδίδει για τροφή εκείνη την άχραντη σάρκα που προσέλαβε από την πανάχραντη Θεοτόκο, κατά την σωματική του γέννηση. Αν την μεταλαμβάνουμε άξια, έχουμε μέσα μας όλον τον σαρκωθέντα Θεό και Κύριό μας Ιησού Χριστό, αυτόν τον Υιό του Θεού και Υιό της Παρθένου τον καθήμενο στα δεξιά του Θεού, ο οποίος λέει: «εκείνος που τρώγει την σάρκα μου και πίνει το αίμα μου μένει μέσα μου και εγώ μέσα του» (κατά Ιωάννη 6:56), χωρίς όμως να προέρχεται ή να γεννιέται σωματικά από εμάς, αλλά ούτε και να μας αποχωρίζεται ποτέ. Διότι εμείς δεν τον αισθανόμαστε σαν σάρκα, αν και βρίσκεται μέσα μας όπως ακριβώς ένα βρέφος, αλλά υπάρχει ασωμάτως σε σώμα, αναμιγνυόμενος ανέκφραστα με την φύση μας και την ουσία μας και θεοποιώντας μας, επειδή γίναμε σύσσωμοι και μ’ αυτόν δηλαδή σάρκα από την σάρκα του και οστούν από τα οστά του. Αυτό είναι το μεγαλύτερο και φρικτότερο μυστήριο της ανέκφραστης οικονομίας και συγκαταβάσεως του, που δίσταζα να το γράψω και έτρεμα να το επιχειρήσω.


Ο Θεός όμως πάντοτε θέλει να αποκαλύπτεται και να φανερώνεται η αγάπη του σ’ εμάς, ώστε και εμείς κάποτε κατανοώντας την μεγάλη του αγαθότητα και αισθανόμενοι ντροπή να προθυμοποιηθούμε να τον αγαπήσουμε. Γι’ αυτό και εγώ παρακινήθηκα από το Άγιο Πνεύμα που φωτίζει τις καρδιές μας και σας φανέρωσα αυτά τα μυστήρια γραπτώς, όχι για να σας αποδείξω ότι ο άνθρωπος είναι όμοιος μ’ αυτήν που γέννησε τον Κύριο – μη γένοιτο – αυτό είναι αδύνατο. Διότι άλλη είναι η ένσαρκη και άφραστη γέννηση του Θεού Λόγου από την Παρθένο και άλλη που συντελείται σε μας πνευματικώς. Εκείνη γεννώντας ένσαρκο τον Υιό και Λόγο του Θεού απεργάστηκε στην γη το μυστήριο της αναπλάσεως του ανθρωπίνου γένους μας και την σωτηρία όλου του κόσμου, που είναι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός και Θεός, αυτός που ένωσε στον εαυτό του τα διεστώτα και εξάλειψε την αμαρτία του κόσμου. Ενώ αυτή (που συντελείται σε μας) γεννώντας εν Αγίω Πνεύματι τον Λόγο της γνώσεως του Θεού, απεργάζεται ακατάπαυστα στις καρδιές μας το μυστήριο της ανακαινίσεως των ανθρώπινων ψυχών και την κοινωνία και ένωση με τον Θεό Λόγο, αυτήν υπαινίσσεται και το θείο λόγιο: «Δι’ αυτού συλλάβαμε και εγεννήσαμε με πόνο το πνεύμα της σωτηρίας, το οποίο κυοφορήσαμε πάνω στην γή» (Ησαϊας 26:18).


Λοιπόν δεν σας φανέρωσα αυτά τα μυστήρια για να αποδείξω ότι ο άνθρωπος μπορεί να γεννήσει τον Χριστό κατά τον ίδιο τρόπο που τον γέννησε η Παναγία, αλλά για να φανερωθεί η υπεράπειρη και γνήσια αγάπη του σ’ εμάς και ότι αν το θέλουμε όλοι μπορούμε να γίνουμε μητέρα και αδελφοί του κατά τον προαναφερόμενο τρόπο, καθώς και ο ίδιος το διακηρύττει: «Μητέρα μου και αδελφοί μου είναι αυτοί που ακούνε τον λόγο του Θεού και τον εκτελούν» (κατά Λουκάν 8:21).


Έτσι θα γίνουμε ίσοι με τους μαθητές και αποστόλους του, όχι κατά την αξία, ούτε κατά τις περιοδίες και τους κόπους που υπέφεραν, αλλά κατά την χάρη του Θεού και την δωρεά την οποία εξέχεε σ’ όλους που τον πίστευαν και τον ακολουθούσαν, χωρίς να στραφούν ποτέ πίσω. Είδες πως όλους εκείνους που ακούνε και πράττουν τον λόγο του τους ανύψωσε στην αξία της μητέρας του και τους αποκαλεί αδελφούς και συγγενείς του; Όμως μόνο εκείνη υπήρξε η κυρίως μητέρα του, επειδή όπως ανέφερα τον γέννησε ανερμηνεύτως και χωρίς άνδρα, ενώ όλοι οι άγιοι τον συλλαμβάνουν και τον κατέχουν κατά χάριν και δωρεάν. Και από μεν την άμωμη μητέρα του δανείστηκε την παναμώμητη σάρκα του και σε αντάλλαγμα της δώρισε την θεότητα – ω τι παράξενη και ασυνήθιστη συναλλαγή – ενώ από τους αγίους δεν παίρνει σάρκα, αλλά αντίθετα αυτός τους μεταδίδει την θεωμένη σάρκα του. Ας εξετάσουμε λοιπόν το βάθος αυτού του μυστηρίου.


Η χάρη του Πνεύματος στον Χριστό, δηλαδή το πυρ της θεότητος, προέρχεται από την θεία του φύση και ουσία. Όμως το σώμα του δεν έχει την ίδια προέλευση, αλλά προέρχεται από την πάναγνη και αγία σάρκα της Θεοτόκου, την οποία προσέλαβε κατά το ιερό λόγιο: «ο Λόγος έγινε σάρκα» (κατά Ιωάννην 1:14). Έκτοτε ο Υιός του Θεού και της αχράντου Παρθένου μεταδίδει στους αγίους, από μεν την φύση και την ουσία του συναίδιου Πατρός του την χάρη του Πνεύματος, δηλαδή την θεότητα, καθώς και μέσω του προφήτη λέγει: «Θα συμβεί τούτο κατά τις έσχατες ημέρες, θα εκχύσω από το Πνεύμα μου σε κάθε άνθρωπο» (Ιωήλ 3:1), εννοώντας κάθε πιστό, από δε την φύση και ουσία εκείνης που κυρίως και αληθώς τον γέννησε την σάρκα, την οποία έλαβε από αυτή.


Και όπως από την πληρότητά του λάβαμε όλοι εμείς, έτσι ακριβώς μεταλαμβάνουμε από την άμωμη σάρκα της Παναγίας μητέρας του, την οποία και εκείνος προσέλαβε και όπως έγινε υιός και Θεός της ο Χριστός και Θεός μας γενόμενος και αδελφός μας, έτσι ακριβώς και εμείς – ω τι ανέκφραστη φιλανθρωπία – γινόμαστε υιοί της Θεοτόκου μητέρας του και αδελφοί του Χριστού, επειδή χάρη στον υπεράμωμο και υπεράγνωστο γάμο που τελέστηκε μ’ αυτήν και σ’ αυτήν γεννήθηκε ο Υιός του Θεού και απ’ αυτόν πάλι όλοι οι άγιοι. Πράγματι, όπως από την συνουσία και την σπορά του Αδάμ πρώτη η Εύα γέννησε και από εκείνη και μέσω εκείνης γεννήθηκαν όλοι οι άνθρωποι, έτσι και η Θεοτόκος, αφού δέχτηκε αντί σποράς τον Λόγο του Θεού συνέλαβε και γέννησε μόνο τον προ αιώνων μονογενή του Πατρός και μετέπειτα σαρκωθέντα δικό της μονογενή. Και μολονότι η ίδια έπαψε να συλλαμβάνει και να γεννά, ο Υιός της γέννησε και γεννά καθημερινά όσους πιστεύουν σ’αυτόν και τηρούν τις άγιες εντολές του. Ασφαλώς έπρεπε η πνευματική μας αναγέννηση και ανάπλαση να γίνει δια του αντρός, δηλαδή του δευτέρου Αδάμ και Θεού, επειδή η γέννησή μας στην φθορά έγινε δια της γυναικός Εύας.


Και πρόσεχε την ακρίβεια του λόγου: ανδρός θνητού και φθαρτού η σπορά φθαρτούς υιούς και θνητούς δια γυναικός γέννησε και γεννά, αθανάτου και αφθάρτου Θεού ο αθάνατος και άφθαρτος Λόγος αθάνατα και άφθαρτα τέκνα γέννησε και διαρκώς γεννά, αφού πρώτα αυτός γενννήθηκε από την Παρθένο εν αγίω Πνεύματι βεβαίως.


Γι’ αυτό λοιπόν είναι δέσποινα και βασίλισσα και κυρία και μητέρα όλων των αγίων η μητέρα του Θεού, ενώ όλοι οι άγιοι είναι και δούλοι της αφού είναι μητέρα του Θεού και παιδιά της αφού μεταλαμβάνουν από την πανάχραντη σάρκα του Υιού της. Πιστός ο λόγος: η σάρκα του Υιού της είναι σάρκα της Θεοτόκου. Μεταλαμβάνοντας και εμείς απ’ αυτήν την θεωμένη σάρκα του Κυρίου, ομολογούμε και πιστεύουμε ότι μεταλαμβάνουμε ζωήν αιώνια, εκτός αν αναξίως και εις κατάκριμα μεταλαμβάνουμε.


Πράγματι όλοι οι άγιοι είναι συγγενείς προς την Παναγία μητέρα του Θεού κατά τρεις τρόπους: Πρώτον επειδή προέρχονται από τον ίδιο πηλό μ’ αυτήν και την ίδια πνοή, δηλαδή την ψυχή. Δεύτερον επειδή έχουν κοινωνία και μετουσία με αυτήν δια της προσλήψεως της σαρκός της από τον Χριστό. Και τρίτον επειδή, λόγω της εν Πνεύματι αγιωσύνης που ενυπάρχει σε αυτούς, καθένας συλλαμβάνει εντός του και κατέχει τον Θεό των όλων, όπως ακριβώς και εκείνη τον είχε εντός της. Διότι αν και τον γέννησε σωματικώς, όμως πάντοτε τον είχε όλον και πνευματικώς μέσα της και εξακολουθεί να τον έχει και τώρα και πάντοτε αχώριστον από αυτήν.
Σ’ αυτόν πρέπει η δόξα και το κράτος στους αιώνες Αμήν.
.

23/12/08

Μητροπολίτης Κονίτσης κ.Ανδρέας, Εγκύκλιος Χριστουγέννων

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΔΡΥΪΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ & ΚΟΝΙΤΣΗΣ
.
Νύκτα Χριστουγέννων 2008
Εν τω Ιερώ Επισκοπείω
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 128η

ΘΕΜΑ: «Και πεσόντες (οι Μάγοι) προσεκύνησαν αυτώ».
.
Αγαπητοί μου Χριστιανοί,
.

-Α-
.
Ανάμεσα στα περιστατικά της Γεννήσεως του Κυρίου Ιησού Χριστού, που μας αναφέρουν ο Ευαγγελιστής Ματθαίος και ο Ευαγγελιστής Λουκάς, ξεχωρίζει η προσκύνηση των Μάγων. Στο ιερό Ευαγγέλιο του Ματθαίου γίνεται εκτενής λόγος για την άφιξη των επιφανών εκείνων επισκεπτών στα Ιεροσόλυμα και στην συνέχεια στην Βηθλεέμ.
Μακρινή ήταν η πατρίδα τους. Ίσως η Αραβία η η Περσία. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν, θα λέγαμε, επιστήμονες αστρονόμοι, που μελετούσαν τα ουράνια σώματα και τις κινήσεις τους. Φαίνεται, όμως, ότι είχαν και πνευματικά ενδιαφέροντα, γιατί περίμεναν τον σωτήρα του κόσμου. Η Γραφή δεν μας πληροφορεί που και πως είχαν μάθει για το γεγονός αυτό. Τελικώς τους φανερώθηκε με την παρουσία ενός άστρου, το οποίο είχε ασύλληπτο μέγεθος, αλλά και φως εκθαμβωτικό, που τους βεβαίωνε ότι η προσδοκία τους είχε πλέον πραγματοποιηθή.
.
-Β-
.
Που, όμως, είχε γεννηθή ο νέος βασιληάς ; Σε ποιά περιοχή του τότε γνωστού κόσμου ; Άγνωστο. Κι’ αυτό, ακριβώς, το άγνωστο θα έπρεπε, λογικά, να τους αποτρέψη να επιχειρήσουν ένα ταξίδι με κόπους πολλούς, με κινδύνους μεγάλους και, προ παντός, με αβέβαιη έκβαση. Γιατί θα είχαν να αντιμετωπίσουν τις καιρικές συνθήκες, την ζέστη, το κρύο, τις καταιγίδες, αλλά και τις ληστρικές συμμορίες, γεγονός συνηθισμένο εκείνα τα χρόνια. Αυτά, βέβαια, παρατηρούνται και σήμερα. Ο σύγχρονος, όμως, άνθρωπος είναι σχετικά εξασφαλισμένος στα ταξίδια του, λόγω των μέσων μεταφοράς, που παρέχουν οπωσδήποτε ασφάλεια και εκμηδενίζουν τις αποστάσεις. Αλλά τότε οι άνθρωποι ταξίδευαν με τα ζώα, άλογα η καμήλες. Γι’ αυτό και οι διαδρομές - πέρα των ποικίλων κινδύνων - απαιτούσαν και μακρό χρονικό διάστημα, εβδομάδες και μήνες, ανάλογα, βέβαια, με το που πήγαιναν.
.
-Γ-
.
Οι αστρονόμοι, όμως, εκείνοι - που σύμφωνα με την παράδοση ήσαν τρεις - δεν υπολόγισαν καθόλου τις δυσκολίες και το αβέβαιο του ταξιδιού. Ανέβηκαν στα ζώα τους και ξεκίνησαν. Αλλ’ ο Θεός, βλέποντας την αγαθή τους προαίρεση, άφησε το φωτεινό αστέρι να τους δείχνη τον δρόμο. Ωρισμένοι υποστηρίζουν, ότι επρόκειτο για άγγελο. Όπως, όμως, και να έχη το πράγμα, γεγονός μένει ότι οι Μάγοι δεν κινδύνευαν να χάσουν τον δρόμο τους, αφού είχαν εξασφαλισμένο τον οδηγό.
Πόσο καιρό ταξίδεψαν δεν το γνωρίζουμε. Κάποτε, όμως, έφθασαν στα Ιεροσόλυμα τον καιρό που βασίλευε ο Ηρώδης ο Μέγας. Ο ευαγγελιστής Ματθαίος γράφει : «Του δε Ιησού γεννηθέντος εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας εν ημέραις Ηρώδου του βασιλέως, ιδού μάγοι από ανατολών παρεγένοντο εις Ιεροσόλυμα» (Ματθ. β 1). Όταν, όμως, έφθασαν στα Ιεροσόλυμα το αστέρι χάθηκε. Αλλά οι σοφοί Μάγοι άρχισαν να ρωτάνε δεξιά κι’ αριστερά «που εστιν ο τεχθείς βασιλεύς των Ιουδαίων ; Είδομεν γαρ αυτού τον αστέρα εν τη ανατολή και ήλθομεν προσκυνήσαι αυτώ» (Ματθ. β 2). Προκλήθηκε, λοιπόν, μεγάλη αναταραχή στην πόλη. Πρώτος ταράχθηκε ο βασιληάς. Κι’ έπειτα όλοι οι κάτοικοι, γιατί αναλογιζόντουσαν ότι θα είχαν να αντιμετωπίσουν την οργή του Ηρώδη, που έμαθε ότι κάποιος άλλος βασιληάς θα τούπερνε τον θρόνο. Τελικά, προσδιωρίσθηκε η Βηθλεέμ, όπως έλεγαν οι προφητείες. Ο Ηρώδης εκάλεσε τους Μάγους και τους παρακάλεσε, αφού θα προσκυνούσαν το νεογέννητο παιδί, να περνούσαν να τον ενημερώσουν για να προσκυνήση κι’ αυτός, στην πραγματικότητα, όμως, να το φονεύση, προκειμένου να διατηρήση τον θρόνο του.
.
-Δ-
.
Όταν οι Μάγοι ανεχώρησαν για την Βηθλεέμ εδοκίμασαν μεγάλη χαρά, γιατί «ο αστήρ ον είδον εν τη ανατολή προήγεν αυτούς, έως ελθών έστη επάνω ου ην το παιδίον» (Ματθ. β 9). Να, πάλι το φωτεινό αστέρι τους οδηγούσε μέχρις ότου στάθηκε εκεί που βρισκόταν το παιδίον Ιησούς. Κι’ εδώ είναι το θαυμαστό : «Πεσόντες προσεκύνησαν αυτώ» και του πρόσφεραν τα δώρα τους «χρυσόν και λίβανον και σμύρναν» (Ματθ. β 11). Τι έβλεπαν μπροστά τους ; Ένα αδύναμο βρέφος, χωρίς κάτι το ιδιαίτερο. Όμως η πίστη τους, αλλά και η χάρη του Θεού τους βεβαίωνε, ότι αυτό το βρέφος ήταν ο Σωτήρ και Λυτρωτής που αιώνες τώρα περίμενε η ανθρωπότητα. Κι’ ενώ πρωτύτερα τον βασιληά Ηρώδη δεν τον προσκύνησαν, εδώ τώρα πέφτουν στο έδαφος και προσκυνούν το Θείο Βρέφος, προσφέροντάς του και τους θησαυρούς της αγάπης τους «χρυσόν και λίβανον και σμύρναν».
.
-Ε-
.
Πέρασαν από τότε δυό χιλιάδες χρόνια. Και σαν τους Μάγους προσκύνησαν ταπεινά τον Χριστό αναρίθμητοι βασιλείς, σοφοί επιστήμονες, γενναίοι στρατηλάτες, διαπρεπείς πολιτικοί άνδρες, άνθρωποι με περίοπτη θέση στην κοινωνία, αναγνωρίζοντάς Τον ως Σωτήρα και Λυτρωτή. Γι’ αυτό ακριβώς, προξενεί οδύνη βαθειά μια τάση που παρατηρείται στην Πατρίδα μας τους τελευταίους καιρούς να παραγκωνισθή ο Χριστός από την ζωή του Έθνους. Έτσι, βλέπουμε να ψηφίζωνται νόμοι αντιχριστιανικοί, αυτόματο διαζύγιο, εκτρώσεις, σύμφωνο ελεύθερης συμβιώσεως, εξοβελισμός από τα Σχολεία του Μυστηρίου της Εξομολογήσεως και του μαθήματος των Θρησκευτικών, ενώ γίνεται έντονος λόγος για χωρισμό του Κράτους από την Εκκλησία. Ένα κλίμα ευδαιμονισμού, «αρπαχτής», εύκολου πλουτισμού, αναρχίας και ασυδοσίας και αναίδειας παρατηρείται, χωρίς να υπάρχη η να διαφαίνεται κάποια προσπάθεια αναχαιτίσεως του κατήφορου. Αλλά όταν απομακρύνεται ο Χριστός η, μάλλον, όταν απομακρύνωνται οι άνθρωποι από τον Χριστό και την Αγία Του Εκκλησία, είναι φυσικό και επόμενο να παρατηρήται αυτή η αναστάτωση και η ανασφάλεια, την οποία όλοι βιώνουμε.
.
-ΣΤ-
.
Είναι, επομένως, καιρός να κάνουμε στροφή και να επιστρέψουμε, χωρίς αναβολή, στον Χριστό, και σαν τους σοφούς Μάγους να Τον προσκυνήσουμε και να Τον κάνουμε ουσιαστικά Κύριο και Θεό μας. Πρέπει να κατανοήσουμε πόσο αληθινός είναι- αφού είναι και θεόπνευστος- ο λόγος της Γραφής : « Οι μακρύνοντες εαυτούς από σου (του Θεού) απολούνται» (Ψαλμ. οβ 27). Είναι, δηλαδή, νόμος με καθολική ισχύ : Όσοι απομακρύνονται από τον Θεό, θα χαθούν. Αυτό, άλλωστε, μαρτυρεί και η Ιστορία και η καθημερινή πραγματικότητα.
Σήμερα, λοιπόν, που οι Χριστουγεννιάτικες καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα, ας πάμε όλοι να προσκυνήσουμε τον Νεογέννητο Χριστό, προσφέροντάς Του την καρδιά μας σαν άλλη φάτνη για ν’ ανακλιθή. Χρόνια πολλά και άγια σε όλους, χρόνια χριστιανικά και ευλογημένα.
.
Διάπυρος προς Χριστόν ευχέτης
.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Α Ν Δ Ρ Ε Α Σ

Χριστούγεννα


Τί σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, ότι ώφθης επί γης ως άνθρωπος δι' ημάς, έκαστον γάρ των υπό σου γενομένων κτισμάτων, την ευχαριστίαν σοι προσάγει, οι Άγγελοι τον ύμνον, οι ουρανοί τον Αστέρα, οι Μάγοι τα δώρα, οι ποιμένες το θαύμα, η γη το σπήλαιον, η έρημος την φάτνην, ημείς δέ Μητέρα Παρθένον. Ο προ αιώνων Θεός, ελέησον ημάς.

Σχόλιο στο χριστουγεννιάτικο μήνυμα του Υπουργού Παιδείας

Γράφει: "μία φιλόλογος"
.
Τελευταία μέρα μαθημάτων πριν τις γιορτές σήμερα. Και διαβάστηκε στα σχολεία ένα ακόμη μήνυμα του Υπ. Παιδείας (http://www.ana-mpa.gr/anaweb/user/showprel?service=3&maindoc=7154027 ). Όπως τα πολλά μηνύματα που μας απέστειλε στα σχολεία ο κ. Υπουργός έτσι και αυτό κούρασε μαθητές και εκπαιδευτικούς. Χριστουγεννιάτικο μήνυμα χωρίς ούτε μία στοιχειώδη αναφορά στη Γέννηση του Χριστού! Εξαγγελίες υπουργικών σχεδίων, «φιλική» προσέγγιση προς τους μαθητές και δικαιολόγηση της εξέγερσής τους. Αλήθεια, τα παιδιά των δικών μας σχολείων που δεν έκαναν καταλήψεις, αποχές και πορείες τι φταίνε να ακούνε τις θεωρίες του κ. Υπουργού. Σε λίγο θα νιώθουν και μειονεκτικά γιατί και αυτά δεν έχασαν μερικές ώρες μάθημα όπως οι συμμαθητές τους των πόλεων.
Κύριε Υπουργέ, ελπίζουμε η νέα χρονιά να σας φέρει αληθινά πιο κοντά στους μαθητές. Μην τους στέλνετε μηνύματα με εξαγγελίες κυβερνητικών σχεδιασμών και αυτοθαυμασμό για την επιτυχή οργάνωση της παιδείας φέτος από το Υπουργείο σας. Και να θυμάστε ότι τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε τη Γέννηση του Χριστού και όχι την «εξέγερση» των μαθητών.

Η ευθύνη των μεγαλυτέρων για την εξέγερση των νέων

Η ευθύνη των μεγαλυτέρων για την εξέγερση των νέων

Γράφει «ο περαστικός»


Γράφαμε σε προηγούμενο άρθρο ότι αιτία της εξέγερσης των νέων είναι η πνευματική φτώχεια τους.( http://thriskeftika.blogspot.com/2008/12/blog-post_09.html)
Πως όμως οι νέοι έγιναν τόσο φτωχοί πνευματικά;

Η ευθύνη ασφαλώς βαρύνει εμάς τους μεγαλύτερους, εκπαιδευτικούς και γονείς. Οι σημερινοί γονείς των παιδιών που φοιτούν στα σχολεία είναι η πρώτη γενιά Ελλήνων που έστρεψαν ολοκληρωτικά την πλάτη στη ζωή της Εκκλησίας και την Πίστη. Οικοδόμησαν το μέλλον τους με σκοπό τον πλουτισμό, την εύκολη ζωή, την κακώς νοούμενη ελευθερία σε όλα τα επίπεδα. Απεμπόλησαν το χριστιανισμό που είχαν διδαχτεί στη νεανική τους ηλικία θεωρώντας τον συντηρητικό, ξεπερασμένο, ηθικιστικό. Έτσι πολλοί έκαναν πολιτικούς γάμους, άλλοι χώρισαν μία και δύο φορές και άλλοι ανερυθρίαστα διακήρυξαν την ομοφυλοφιλία τους.

Οι εκπαιδευτικοί πάλι με τη σύμφωνη γνώμη και των κρατούντων αποχρωμάτισαν την εκπαίδευση από κάθε τι χριστιανικό. Κομπλεξικοί πολλοί από αυτούς προσπάθησαν να «ξεπεράσουν» το χριστιανισμό, αρνήθηκαν να κάνουν ακόμη και το σημείο του Σταυρού στην πρωινή προσευχή, δίδαξαν καλυμμένα ή απροκάλυπτα άθεες θεωρίες και ιδέες, που βόλευαν και τους ίδιους αφού κάλυπταν μέσα στον αγνωστικισμό τους την ηθική τους κατάπτωση. Πολλοί εμφανίστηκαν ως υπερασπιστές της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολέμησαν κάθε τι ηθικό, προσπάθησαν να διώξουν το Χριστό από τα σχολεία και συνεχίζουν να πολεμούν τα θρησκευτικά και κάθε τι άλλο που μυρίζει λιβάνι.

Και τώρα;
Φαίνεται πως η εξέγερση των νέων δεν τους συνέφερε. Οι εκπαιδευτικοί (ευτυχώς όχι όλοι) στέκονται δίπλα στους εξεγερμένους μαθητές και τους προτρέπουν σε συνέχιση των κινητοποιήσεων. Δεν θλίβονται βλέποντας τα έργα των χειρών τους. Θεωρούν επιτυχία που οι μαθητές τους σπάνε και γκρεμίζουν.
Οι διοικούντες και κατέχοντες τις θέσεις αποφάσεων αμήχανοι παρακολουθούν αλλά ασύνετοι δεν μπορούν να διαγνώσουν την πνευματική αιτία του κακού.
Ακόμη και η Διοικούσα Εκκλησία φαίνεται να μην θέλει να καταλάβει την πνευματική αιτία των εξεγέρσεων. Ο Αρχιεπίσκοπος δικαιολογεί την εξέγερση των νέων και αναζητάει τις αιτίες σε κοινωνικά προβλήματα (ανεργία, αβεβαιότητα μετά τις σπουδές, οικονομική κρίση) παραβλέποντας τις πνευματικές παρεκτροπές νέων και μεγαλυτέρων (εκτρώσεις, διαζύγια, μοιχείες, πορνείες, προγαμιαίες σχέσεις, ομοφυλοφιλία κ.α.). Αρνείται να κηρύξει ως άλλος Πρόδρομος μετάνοια στο λαό. Θεωρεί ηθικισμό την απαίτηση μεταστροφής του λαού.

Οι Νινευίτες γλίτωσαν την τελευταία στιγμή από την οργή του Θεού εξαιτίας της μετάνοιάς τους μετά το κήρυγμα του προφήτη Ιωνά. Η μετάνοιά τους ήταν ομαδική και ειλικρινής. Οι νεοέλληνες αν δεν τους μιμηθούμε πρέπει να περιμένουμε, αν όχι ολοκληρωτική καταστροφή όπως αυτή των Σοδόμων, τουλάχιστον μία ισχυρή παιδευτική επέμβαση του φιλανθρώπου Θεού, μήπως και ξυπνήσουμε από τον πνευματικό λήθαργο.

22/12/08

Επιμένει ο ΣΥΡΙΖΑ στην πολεμική εναντίον των θρησκευτικών

Σε Συνέντευξη Τύπου που έδωσε (22/12/2008) ο ΣΥΡΙΖΑ για την "παρουσίαση 15 σημείων -στόχων πάλης" και στο 11ο σημείο που αναφέρεται στην Παιδεία προτείνεται μεταξύ άλλων:
.
"Σχολείο Ανεξίθρησκο, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Διαχωρισμός της Εκκλησίας από την Εκπαίδευση. Αντικατάσταση του μαθήματος των Θρησκευτικών από μία επιστημονική προσέγγιση του φαινόμενου της θρησκείας."
.
Ολόκληρη η Συνέντευξη Τύπου εδώ: http://www.ana-mpa.gr/anaweb/user/showprel?service=3&maindoc=7153871

Ι.Αγγελόπουλος και Γ.Παπαδόπουλος, Επιστολή - απάντηση σε άρθρο της Καθημερινής

.
Επιστολή απάντηση
σε άρθρο της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
.
Των
Ιωάννη Αγγελόπουλου , Θεολόγου
Γεώργιου Παπαδόπουλου, Θεολόγου-Φιλόλογου
.
Χολαργός 7-12-2008
.
Kύριε Διευθυντά,
Διαβάσαμε στο φύλλο της 30ης Νοεμβρίου 2008 το άρθρο του δημοσιογράφου κ. Τάκη Καμπύλη με θέμα το μάθημα των Θρησκευτικών. Επειδή θεωρούμε., ότι στο κείμενό του περιέχονται ανακρίβειες που οδηγούν σε παρεξηγήσεις και για την ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού, σημειώνουμε τα ακόλουθα:

1. Γράφει «Προσβάλλει (λοιπόν) η Γνώση το θρησκευτικό δόγμα; ΄Οχι, αφού η πρώτη είναι δικαίωμα και η δεύτερη (sic!) επιλογή. Το δόγμα, όμως, εμποδίζει. Κυρίως τη Γνώση εφ’ όσον οι απαραίτητες προϋποθέσεις της αμφισβητούνται…»
.

ΣΧΟΛΙΟ: Για να μπορεί κάποιος να επιλέξει δεν χρειάζεται πρώτα να έχει πρόσβαση στη γνώση ακόμη και του θρησκευτικού δόγματος (περιεχόμενο, τρόποι έκφρασης και ιστορικής σάρκωσης, ανθρωπολογικές προεκτάσεις, ερμηνείες επιδράσεις στον πολιτισμό κλπ); Οι μαθητές ωστόσο διδασκόμενοι όλα αυτά που αφορούν στο «θρησκευτικό δόγμα» στις τάξεις του σχολείου, στις οποίες προσφέρεται το μάθημα των θρησκευτικών, δεν καλούνται να επιλέξουν ούτε βεβαίως να δημοσιοποιήσουν –με οποιοδήποτε τρόπο-την ενδεχόμενη επιλογή τους. Δεν είναι αυτός ο σκοπός του θρησκευτικού μαθήματος. Εάν διαβάσει κάποιος με προσοχή και καλή πίστη τους επιμέρους –κατά τάξη- σκοπούς του μαθήματος θα ανακαλύψει μέσα από τη χρήση συγκεκριμένων ρημάτων (π.χ. γνωρίζω, πληροφορούμαι, κατανοώ, κρίνω, διαλέγομαι, ενημερώνομαι, μελετώ, συνειδητοποιώ, συγκρίνω, επισημαίνω, κλπ /ΦΕΚ 406/Β΄/5-5-1998), την κατεύθυνση που δίνεται τόσο στον διδάσκοντα για τον τρόπο αξιοποίησης του προς διδασκαλίαν μορφωτικού υλικού όσο και προς τον διδασκόμενο για την αντιμετώπιση –εκ μέρους του- του συγκεκριμένου μαθήματος. Άραγε ο αρθρογράφος διαφωνεί με τους περιγραφόμενους σκοπούς του μαθήματος, που προάγουν σαφώς τη γνώση και μόνο αυτή και μάλιστα με κριτικό τρόπο;
.
.
2. Ο αρθρογράφος αναφέρεται σε έρευνα της πανεπιστημιακού Εύης Ζαμπέτα σύμφωνα με την οποία « η θρησκευτική παιδεία που προσφέρει το ελληνικό σχολείο αναφέρεται αποκλειστικά στην επίσημη θρησκεία του κράτους».
.
ΣΧΟΛΙΟ: Δεν γνωρίζουμε τι εννοεί με το επίθετο «επίσημη». Πάντως τέτοιος όρος είναι παντελώς αδόκιμος αφού δεν απαντάται σε κάποιο δημόσιο έγγραφο, ούτε βεβαίως στο Σύνταγμα, το οποίο μιλάει για «επικρατούσα» βεβαίως όχι όμως για «επίσημη». Και η διαφορά μεταξύ των δύο είναι τεράστια, αφού το δεύτερο επίθετο παραπέμπει σε «κρατική θρησκεία» (πρβλ. τη θρησκεία της αρχαίας Πόλης-κράτους και τους νόμους που την προστάτευαν από κάθε προσβολή ).
.
.
3. Γράφει : « Σε σύνολο 2300 σελίδων στις οποίες αναπτύσσονται τα βιβλία των Θρησκευτικών από το Δημοτικό ως το Λύκειο μόλις οι 100 σελίδες αναφέρονται στις άλλες θρησκείες. Και από αυτές τις 100, η μερίδα του λέοντος αφορά μία μάλλον νεκρή θρησκεία, το Δωδεκάθεο των Ελλήνων!»
.
ΣΧΟΛΙΟ: Δημιουργεί εύλογες απορίες και στον πλέον καλόπιστο –πλην ενημερωμένο αναγνώστη- το παραπάνω απόσπασμα. Τι να υποθέσει κανείς; Πρόκειται για αβλεψία, για έλλειψη πληροφόρησης ή μήπως για προσπάθεια εσκεμμένης παραπληροφόρησης ; Μόνο στο διδασκόμενο βιβλίο Θρησκευτικών της Β΄Λυκείου η ενότητα των Θρησκειών εκτίθεται σε 100 σελίδες (σελ.220 –σελ. 320), ενώ η Αρχαία Ελληνική θρησκεία καταλαμβάνει χώρο μόλις οκτώ(8) σελίδων, ενώ οι υπόλοιπες διατίθενται για τις άλλες θρησκείες [Ιουδαϊσμός, Αφρικανικά θρησκεύματα, Ισλάμ, Ινδουϊσμός, Βουδδισμός, Γιόγκα, Κομφουκιανισμός, Ταοϊσμός, Σιντοϊσμός ]. Στο βιβλίο της Α΄ Λυκείου υπάρχει ενότητα, η οποία αφορά σε παραθρησκευτικά φαινόμενα και θρησκευτικές οργανώσεις (συνολικά 28 σελίδες). Ανάλογες αναφορές –σύμφωνα πάντα με τα ισχύοντα αναλυτικά προγράμματα- γίνονται και στα νέα βιβλία του Δημοτικού και του Γυμνασίου, που διδάσκονται από το σχολικό έτος 2006-2007.
.
.
3. Γράφει πάλι, επικαλούμενος την έρευνα της Εύης Ζαμπέτα ότι : « Το μάθημα των θρησκευτικών στην Ελλάδα είναι ταυτόχρονα και μάθημα Ιστορίας, …..Για παράδειγμα (πρόσφατο) το βιβλίο της Β΄Λυκείου, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ ο Χριστιανισμός και η οργάνωση των πρώτων χρόνων της Εκκλησίας διδάσκεται ως συνέχεια της «Εκκλησίας του Δήμου» της αρχαίας Αθήνας(!) τροποποιώντας τη σε Εκκλησία του Χριστού»
.
ΣΧΟΛΙΟ: Πρόκειται για πλήρη –εσκεμμένη ή αθέλητη-παρερμηνεία του αποσπάσματος « Η Ορθόδοξη Εκκλησία κατανοεί τον εαυτό της ως την ιστορική συνέχεια της αρχαίας Εκκλησίας, των Αποστόλων, των αγίων, των Πατέρων της Εκκλησίας» [Μάθημα 12. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας, 2.Εκκλησία και Παράδοση , σελ. 110) Ομοίως στη σελ. 113 επαναλαμβάνεται περίπου με την ίδια διατύπωση στο 5. Ορθόδοξη πνευματικότητα «΄Ετσι η Ορθόδοξη Εκκλησία εμφανίζεται κι εδώ ν’ αποτελεί συνέχεια της αρχαίας Εκκλησίας και της Εκκλησίας των μεγάλων Πατέρων και ασκητών». Ο όρος «αρχαία Εκκλησία» στα παραπάνω αποσπάσματα όπως εύκολα και από τα σημεία στίξης φαίνεται, σαφώς αφορά στην α΄ ιστορική φάση της Εκκλησίας του Χριστού ( 1ος- 4ος αι. μ.Χ). Επομένως το μόνο δάνειο από τον αρχαίο κόσμο είναι η λέξη «εκκλησία», η οποία εντός του Χριστιανισμού αποκτά άλλη σημασία και περιεχόμενο και σε κανένα σημείο πλην αυτό της σύναξης ατόμων, δεν θυμίζει την αρχαία «Εκκλησία του Δήμου», αφού η τελευταία ήταν ένα πολιτειακό όργανο και μάλιστα περιορισμένης σύνθεσης .
.
.
4. Γράφει : « Η προσέγγιση του «άλλου» φθάνει σε βιβλία Θρησκευτικών…..στα όρια του «πολιτικού ρατσισμού». Για παράδειγμα ακόμη και στην αποικιοκρατία δίνεται συγχωροχάρτι αφού « η διαμόρφωση της σημερινής φυσιογνωμίας του Ισλάμ άρχισε από την εποχή της αποικιοκρατίας. Αυτή έφερε τον θεοκεντρικό πολιτισμό του Ισλάμ σε επαφή με τον ανθρωποκεντρικό δυτικό πολιτισμό(…). Έτσι η δυτική παιδεία άρχισε να αντικαθιστά την ισλαμική»
.
ΣΧΟΛΙΟ: Μήπως είναι αρκετά επιπόλαιη ή ίσως υπερβολικά «διασταλτική» - για να χρησιμοποιήσω όρο του αρθρογράφου- η προτεινόμενη ερμηνεία του παραπάνω αποσπάσματος; Πρόκειται για μια διαπίστωση των συγγραφέων της ενότητας, σχετικά με τον τρόπο εισόδου του ευρωπαϊκού πνεύματος στην Ισλαμική παράδοση, με την οποία σαφώς δεν είναι υποχρεωμένος οποιοσδήποτε να συμφωνεί αλλά δεν έχει το δικαίωμα να την θεωρεί αυθαίρετα και χωρίς άλλο στοιχείο, ως «συγχωροχάρτι» για την «ευρωπαϊκή αποικιοκρατία». Η απλή διαφωνία με μια άποψη-που στηρίζεται σε κάποια δεδομένα-δεν είναι θεμιτό να εξελίσσεται σε δυσφήμηση προθέσεων ή στόχων.
Θεωρούμε τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών ως στοιχειώδη «θρησκευτικό εγγραμματισμό», όπως προσφυώς χαρακτηρίσθηκε από συναδέλφους, σε άρθρο τους στην εφημερίδα σας, και γι’ αυτό πιστεύουμε ότι ενδείκνυται η διδασκαλία του σε όλους τους μαθητές, ως γνωστικό αντικείμενο και όχι βεβαίως ως κανόνα ή ομολογία πίστεως. Για μιαν άλλη θεώρηση των θεμάτων, που απασχολούν τον αρθρογράφο σας, προτείνουμε μεταξύ άλλων τα εξής βιβλία:
.
Ρεράκης Ηρακλής, Ο «άλλος» στο ελληνικό σχολείο: Ορθόδοξη χριστιανοπαιδαγωγική θεώρηση, Θεσσαλονίκη: Πουρναράς Π.Σ., 2007
.
Πέτρου Ιωάννης Σ., Πολυπολιτισμικότητα και θρησκευτική ελευθερία, Θεσσαλονίκη : Βάνιας, 2005
.
Αναστάσιος Γιαννουλάτος, Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας, ΄Ιχνη από την αναζήτηση του υπερβατικού: Συλλογή θρησκειολογικών μελετημάτων: Θρησκεία, ινδουϊσμός, βουδδισμός, Ισλάμ, αφρικανικά θρησκεύματα, μυστικισμός κ. ά., Αθήνα: Ακρίτας 2004
Ιδίου, Παγκοσμιότητα και ορθοδοξία: Μελετήματα ορθοδόξου προβληματισμού, Αθήνα: Ακρίτας, 2000
.
Με εκτίμηση
Δρ Ιωάννης Αγγελόπουλος , Θεολόγος
Γεώργιος Παπαδόπουλος , Θεολόγος-Φιλόλογος

21/12/08

Φ.Ιωαννίδης, Η χρήση των πατερικών κειμένων στη διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος

Δημοσιεύουμε μια εισήγηση από Επιμορφωτική Ημερίδα Θεολόγων που έγινε στην Άρτα το Νοέμβριο του 2004 με τη φροντίδα του Συμβούλου Θεολόγων Ηπείρου, Λευκάδος και Κέρκυρας κ. Τριαντάφυλλου Σιούλη.
.
.

Η χρήση των πατερικών κειμένων στη διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος
.
Γράφει ο:
Φώτιος Σωτ. Ιωαννίδης
Λέκτορας Τμ. Θεολογίας Α.Π.Θ.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΩΝ-ΑΡΤΑ 22/11/2004
.
Χαιρετισμοί
Η εισήγηση θα αναφερθεί με συντομία στο κύρος και την προσφορά των Πατέρων της Εκκλησίας, σε κάποιες βασικές αρχές για την ερμηνευτική προσέγγιση της σκέψης τους, στον εντοπισμό προβλημάτων γύρω από το θέμα που μας απασχολεί καθώς και στη διατύπωση ορισμένων απόψεων, που ίσως αποτελέσουν αφορμή για προβληματισμό και συζήτηση στο διάλογο που θα ακολουθήσει.

.
1. Η σπουδαιότητα και το κύρος των Πατέρων
Η Ορθόδοξη Εκκλησία διαφυλάττει ανόθευτη την αποστολική αλήθεια και ακέραιες τις διδασκαλίες των Πατέρων της. Έχοντας μάλιστα τη βεβαιότητα της αγιοπνευματικής συνεργίας στο θεολογικό τους έργο, χαρακτηρίζει τους ίδιους θεόπνευστους και θεοπαράδοτα τα συγγράμματα τους (Πενθέκτη Σύνοδος, ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδος, Τόμος Συνόδου έτους 1351). Εξαιτίας αυτής της βεβαιότητας, αποδίδει στην πατερική Παράδοση κύρος ίσο με αυτό της Αγίας Γραφής.
Η διδασκαλία των Πατέρων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη αλήθεια της Γραφής. Η θεολογική συμβολή της συνίσταται στη φανέρωση του κρυμμένου θησαυρού που βρίσκεται κάτω από το γράμμα της Γραφής και αποτελεί συνέχεια, επεξεργασία και βιωματική έκφραση αυτής. Στη συνείδηση της Εκκλησίας ο πατερικός λόγος αποτελεί συνέχεια και προέκταση του αποστολικού λόγου κι έτσι Γραφή και Παράδοση δεν αποτελούν μόνο την ενιαία έκφραση της θείας αλήθειας, αλλά και την οδό που οδηγεί τον άνθρωπο στη σωτηρία του.
Οι άγιοι Πατέρες είναι τα γνήσια πρότυπα της χριστιανικής ζωής. Με το έργο και τη ζωή τους συνδέουν το υπεραισθητό με το αισθητό, το κτιστό με το άκτιστο, το χρόνο με την αιωνιότητα. Κατά συνέπεια, η παρουσία και η μαρτυρία τους δεν εξαντλείται στην αρχαιότητα, γιατί η αγιαστική ενέργεια του Πνεύματος συνεχίζει να τελοιεί τα μέλη της Εκκλησίας και να αναδεικνύει Πατέρες και διδασκάλους.
.

2. Το έργο και η προσφορά των Πατέρων
Το έργο και η προσφορά των Πατέρων δεν εξαντλείται στο θεολογικό πεδίο της ερμηνείας της αλήθειας και της ορθής διατύπωσης των δογμάτων της Εκκλησίας. Το πλούσιο και πολύπλευρο έργο τους συμβάλλει, σε κάθε εποχή, στο ανθρωπιστικό ιδεώδες και προσφέρει καρπούς στην ιστορία του πνεύματος και του πολιτισμού, ενώ με το φρόνημα, το ήθος και το βίο τους γίνονται οι εκφραστές του ανακαινισμένου εν Χριστώ ανθρώπου.
Οι Πατέρες ενδιαφέρονται για τον άνθρωπο, πλούσιο ή φτωχό, ισχυρό ή αδύνατο, μορφωμένο ή απαίδευτο, για τη δικαιοσύνη, την αξία και την ελευθερία του ανθρώπου, για την ισότητα και την ειρήνη. Ο λόγος τους είναι προφητικός, επαναστατικός, χαρισματικός, απελευθερωτικός, κενωτικός και θεραπευτικός. Προσλαμβάνουν τον κόσμο και τα πνευματικά αγαθά του, χρησιμοποιώντας τα και εντάσσοντας τα αριστοτεχνικά στην έκφραση της αλήθειας και στην προοπτική της μεταμόρφωσης.
.

3. Προϋποθέσεις κατανόησης της πατερικής θεολογίας
Η ουσιαστική κατανόηση του πνεύματος της πατερικής θεολογίας προϋποθέτει πρωτίστως τη ριζική μεταβολή της προσωπικής ζωής του ανθρώπου και τη μετοχή του στη ζωή της Εκκλησίας. Η αυτονόμηση του τελευταίου από το εκκλησιαστικό βίωμα και άρα από τις εμπειρίες των Πατέρων δυσχεραίνει την κατανόηση αυτού του πνεύματος και αποτελεί τον πρώτο λόγο ακαταληψίας της πατερικής θεολογίας. Συνεπώς, η κατανόηση της πατερικής γραμματείας βρίσκεται πέρα από τις δυσχέρειες που γεννούν τα ιστορικοφιλολογικα προβλήματα των κειμένων και οπωσδήποτε δεν εξαντλείται σ' αυτά. Έτσι, για την κατανόηση της διδασκαλίας ενός Πατέρα, ενώ κρίνεται αναγκαία η καλή γνώση του εκφραστικού μέσου, του πολιτιστικού περιβάλλοντος και της ιστορίας της εποχής του, εντούτοις τα στοιχεία αυτά δεν αποτελούν και ασφαλή τεκμήρια για την κατανόηση της.
Οι Πατέρες ερμηνεύουν την αλήθεια χωρίς να αλλοιώνουν το περιεχόμενο της, χωρίς να την υποτάσσουν σε φιλοσοφικές κατηγορίες και χωρίς να κατασκευάζουν θεολογικά συστήματα. Οι διδασκαλίες τους είναι απόρροια της προσωπικής τους πνευματικής εμπειρίας, την οποία βιώνουν μέσα στην Εκκλησία με την προσευχή, τη μετοχή στα μυστήρια και την άσκηση. Η φωνή των Πατέρων είναι η φωνή του Αγίου Πνεύματος, που κατευθύνει και φωτίζει τη σκέψη τους.
Οι Πατέρες δεν αυτονομούν τις αρετές ούτε όμως και τις αστοχίες των ανθρώπων. Τις εντάσσουν στο εκκλησιαστικό σώμα. Έτσι, οποιαδήποτε πράξη του ανθρώπου χαρακτηρίζεται ως αρετή ή αμαρτία όχι τόσο από τα θετικά ή αρνητικά της αποτελέσματα, αλλά από το αν εκπηγάζει ή προάγει ή λυμαίνεται την αγάπη και την ενότητα του Σώματος του Χριστού. Κατά συνέπεια, ο Χριστιανός εκλαμβάνεται ως οικουμενικό πρόσωπο, που καλείται να ενσαρκώσει στην επίγεια ζωή του την αγάπη, με σκοπό τη δική του μεταμόρφωση, αλλά και του κόσμου.
Η πατερική διδασκαλία τονίζει την χωρίς προϋποθέσεις αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο. Αναδεικνύει την οικειότητα που υπάρχει ανάμεσα στο Θεό εν Χριστώ και τον άνθρωπο, τοποθετεί τις σχέσεις των ανθρώπων στη βάση του φιλάδελφου πνεύματος και του διαλόγου, δίνει διέξοδο στα υπαρξιακά αδιέξοδα και φανερώνει τα χαρίσματα και τις εσωτερικές δυνάμεις του ανθρώπου.
.

4. Η αναγκαιότητα της μελέτης των πατερικών έργων στη διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος
Με βάση όλα όσα εκτέθηκαν παραπάνω πιστεύουμε πως η προσέγγιση και η σπουδή των Πατέρων της Εκκλησίας στο μάθημα των Θρησκευτικών κρίνεται αναγκαία, όχι μόνο για να πληροφορήσουμε τους μαθητές ποιοι και τι ήσαν αυτοί, τι δίδασκαν και ποιο το πνευματικό κλίμα της εποχής τους, αλλά κυρίως για να ψηλαφίσουμε την αγωνία τους για την αλήθεια, να παρακολουθήσουμε την πιστότητα στην Παράδοση και την εμπιστοσύνη τους στο Αγιο Πνεύμα. Να γνωρίσουμε το εύρος της πνευματικής τους καλλιέργειας, την ευγένεια, τη γενναιοψυχία και την αισθαντικότητά τους. Να εκπλαγούμε από το θάρρος και την αγωνιστικότητα τους. Να ζήσουμε την ελπίδα τους, τις στιγμές της χαράς και της αγωνίας τους, να θαυμάσουμε το μεστό και πάντα επίκαιρο λόγο τους, αλλά και να γευτούμε κάτι από τις θείες εμπειρίες τους.
Σύμφωνα με την αρχαία ασκήτρια Θεοδώρα: «ο δάσκαλος οφείλει να φροντίζει τους μαθητές του σαν πατέρας και να ενδιαφέρεται για την ψυχή τους». Αυτή η διαχρονική αλήθεια νομίζω πως αφορά πρωτίστως το θεολόγο και το περιεχόμενο των διδαχών του, αφού άλλωστε κατά το Γέροντα Πορφύριο: «από τους Πατέρες θα μάθουν τα παιδιά. Η διδασκαλία των Πατέρων θα μάθει στα παιδιά μας για την εξομολόγηση, για τα πάθη, για τις κακίες, πώς νικούσαν οι άγιοι τον εαυτό τους. Κι εμείς θα προσευχόμαστε ο θεός να εγκύψει μέσα τους».
Παρόλα αυτά, είναι άξιο παρατήρησης και αναφοράς το γεγονός πως στη νεοελληνική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης και της πανεπιστημιακής, το ενδιαφέρον μας για τους Πατέρες και τη θεολογία τους είναι όψιμο, αφού μας απασχολεί μόλις τα τελευταία 40 χρόνια. Σ' όλα αυτά τα χρόνια, οι ιθύνοντες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το μάθημα των Θρησκευτικών στη Μέση παιδεία, ενώ αναγνώριζαν την αξία και τη σπουδαιότητα της πατερικής γραμματείας, δεν την περιέλαβαν στα αναλυτικά προγράμματα ως κύρια ύλη. Στις δύο μόνο περιπτώσεις που αυτό συνέβη, κατά τις σχολικές χρονιές 1979-1980 στην Α' τάξη του Λυκείου και 1983-1984 στην Γ' τάξη του Γυμνασίου, πρέπει να λεχθεί πως επιβλήθηκε από λόγους ανάγκης, εξαιτίας της μη έγκαιρης συγγραφής των νέων σχολικών εγχειριδίων που θα αντικαθιστούσαν τα παλαιά. Τότε, όμως, η εσπευσμένη και πρόχειρη απόφαση για την είσοδο της πατερικής γραμματείας στα αναλυτικά προγράμματα της Μέσης παιδείας ουσιαστικά θυσίασε τη σπουδαιότητα της. Και τούτο, γιατί η επιλογή των κειμένων, που είχε γίνει το έτος 1969 και είχε περιληφθεί στο Ανθολόγιο Πατερικών Κειμένων, παρουσιαζόταν ανακόλουθη προς τα ισχύοντα την εποχή εκείνη νέα αναλυτικά προγράμματα του θρησκευτικού μαθήματος. Κατά συνέπεια, χάθηκε μία αγαθή συγκυρία να εισαχθεί σε μονιμότερη βάση ο πατερικός λόγος στην εκπαίδευση και να αποδειχθεί η σπουδαιότητα και η αξία του.
Από τότε, και μέχρι τις ημέρες μας, η διδασκαλία των Πατέρων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση εξακολουθεί να είναι αποσπασματική και να κινείται στο περιθώριο των διδακτικών ενοτήτων. Τα ισχύοντα διδακτικά εγχειρίδια του μαθήματος των Θρησκευτικών στις τρεις τάξεις του Λυκείου παρουσιάζουν στις διδακτικές τους ενότητες σύντομα αποσπάσματα - τριών ή τεσσάρων γραμμών – από πατερικά έργα, τα οποία φρονούμε πως δεν προσφέρουν καμία συμβολή στη γνώση και την κατανόηση της πατερικής σκέψης. (σημ. δική μας:Όσα γράφονται παρακάτω αφορούν στα παλαιά βιβλία θρησκευτικών του Γυμνασίου) Στο διδακτικό εγχειρίδιο της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου μπορεί να αντικρίσει κανείς καλύτερη εικόνα, σε σχέση με την προηγούμενη, αφού η έκθεση της ιστορικής ύλης προσφέρεται για την όποια αναφορά στους Πατέρες. Εκεί, υπάρχουν συγκεκριμένες διδακτικές ενότητες που ασχολούνται με το βίο και τη δράση κάποιων Πατέρων, ενώ υφίσταται, όπως και στο Λύκειο, η παράθεση σύντομων αποσπασμάτων από τα έργα τους. Αντιθέτως, στα διδακτικά εγχειρίδια των δύο πρώτων τάξεων του Γυμνασίου απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σ' αυτούς ακόμα και η περιφερειακή παράθεση αποσπασμάτων από τη συγγραφική παραγωγή τους.
Από τα παραπάνω καθίσταται εμφανές πως ο πατερικός λόγος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι υποτονικός και ο ρόλος του περιφερειακός. Οπωσδήποτε, γι' αυτό το φαινόμενο δεν ευθύνονται αποκλειστικά οι εκάστοτε συγγραφείς των διδακτικών βιβλίων, αλλά όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς κατάρτισης των αναλυτικών προγραμμάτων στη Μέση παιδεία, αφού το ζήτημα, κατά την άποψη μας, δεν είναι μόνο θεολογικό ή παιδαγωγικό, αλλά γενικότερων επιλογών της παιδευτικής στρατηγικής.
Είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς πώς μία γραπτή Παράδοση, που έχει να παρουσιάσει τέτοιο γραμματειακό πλούτο, με χρονικό εύρος δύο χιλιάδων ετών, γραμμένη σ' όλους τους γλωσσικούς τύπους του έλληνα λόγου, να βρίσκεται στο περιθώριο και να μη μελετάται συστηματικά. Πώς η πλούσια Παράδοση της Φιλοκαλίας, αυτής των έντεκα αιώνων, ενώ σήμερα έχει μεταφραστεί σε πλήθος γλωσσών κι έχει αγγίξει την ψυχή του σύγχρονου ανθρώπου σε Δύση και Ανατολή, Χριστιανού και μη, δεν ενδιαφέρει άμεσα τη Μέση ελληνική παιδεία κι αφήνει ανυποψίαστο για την ύπαρξη της τον Έλληνα μαθητή. Πώς αυτή η Παράδοση, που υμνεί τη ζωή, αποκαλύπτει την αλήθεια, κομίζει πανανθρώπινες αξίες, αγγίζει όλες τις πτυχές της καθημερινότητας και εξανθρωπίζει τον άνθρωπο, να αποτελεί ζήτημα διανοητικής και μόνο προσέγγισης από τους μαθητές και να είναι αποκομμένη από τη ζωντάνια και τον πλούτο των γραπτών μνημείων της, τα οποία μάλιστα μοιάζει σαν να. τα περιφρονεί. Λυτά τα παράδοξα διεκδικούν σίγουρα μία θέση στο βιβλίο Guinness!!!
Οι σύγχρονες απόψεις αρκετών θεολόγων, που θέλουν το θρησκευτικό μάθημα να είναι κυρίως προσφορά πολιτιστικού αγαθού προς τους μαθητές, μολονότι αρκετοί θα είχαν σοβαρές ενστάσεις, φρονούμε πως, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και ύστερα από σοβαρή επεξεργασία, βρίσκονται προς τη σωστή κατεύθυνση. Σύμφωνα λοιπόν με αυτές τις απόψεις, τα θρησκευτικά ως πολιτιστικό μάθημα δε θα αναφέρονται στις διάφορες λαογραφικές κι εθιμικές παραδόσεις, αλλά στις θεμελιώδεις απαντήσεις, επιλογές και προτεραιότητες που καθορίζουν τη συνολική πρόταση ζωής την οποία αντιπροσωπεύει ένας πολιτισμός. Χωρίς να απονευρώνεται ο θεολογικός χαρακτήρας του μαθήματος, αλλάζει η μέθοδος του. Αν δηλαδή το ομολογιακό μάθημα χρησιμοποιούσε την αξιολογική και κατηχητική μεθοδολογία, το πολιτιστικό θα χρησιμοποιεί την περιγραφική, ιστορική κι ερμηνευτική, σεβόμενο πλήρως την ελευθερία και τη θρησκευτική ετερότητα. Η διδασκαλία των Θρησκευτικών ως πολιτιστικού μαθήματος δε θα αποβλέπει στην κατήχηση ή τον προσηλυτισμό, αλλά στην παροχή εκείνων των θρησκευτικών μορφωτικών αγαθών και στοιχείων που σημάδεψαν την πορεία του ελληνικού κι ευρωπαϊκού πολιτισμού. Θα αποβλέπει, δηλαδή, στο να βοηθήσει το μαθητή να γνωρίσει και να κατανοήσει τον κόσμο που τον περιβάλλει, στη διαμόρφωση του οποίου σπουδαίο ρόλο έπαιξε η Ορθοδοξία και ο Χριστιανισμός γενικότερα. Δε θα προέχει πλέον ο ομολογιακός χαρακτήρας, αλλά η συμβολή της θρησκείας και της θεολογίας στον ελληνικό κι ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Φρονούμε όμως πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τον πρωταγωνιστικό ρόλο της πατερικής γραμματείας, που άλλωστε δικαιωματικά της ανήκει, γιατί, τότε, το μάθημα των Θρησκευτικών θα ήταν κενό ουσιαστικού περιεχομένου, αφού ο Ορθόδοξος εκκλησιαστικός πολιτισμός είναι στην ουσία του ευχαριστιακός, λατρευτικός εν τέλει βιωματικός. Δεν ξέρω βέβαια με ποιον τρόπο ή κατά πόσο είναι εφικτό να απεμπολήσουμε τον ευρύ ομολογιακό χαρακτήρα από το μάθημα, γιατί ο Χριστιανισμός είναι ομολογιακή τοποθέτηση. Μάλιστα το πολιτιστικό αγαθό που έχει παραχθεί είναι προϊόν αυτής ακριβώς της ομολογίας στη γνήσια όμως και αληθινή ερμηνευτική της προσέγγιση. Επιπροσθέτως, η υιοθέτηση της περιγραφικής και ιστορικής μεθόδου για την παρουσίαση της Ορθοδοξίας θα εγκυμονεί τον κίνδυνο να μην παρουσιαστεί αυτή ως υπάρχουσα και ζώσα πρόταση αληθινής ζωής, όπως προκύπτει μέσα από κάθε σελίδα της πατερικής γραμματείας, αλλά ως πτυχή του θρησκευτικού φαινομένου ή ως απλό πολιτιστικό προϊόν. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έδωσε και δίνει πολιτιστικό αγαθό με τα μνημεία του λόγου και της τέχνης της. Δεν πρέπει όμως να διαφύγει της προσοχής μας πως το προϊόν αυτό προέρχεται από τα πιστά μέλη της και είναι αποτέλεσμα της προσωπικής μετοχής τους στην αλήθεια της.
Προσωπικά θεωρώ πιο ρεαλιστική και εγγύτερη προς τον πυρήνα της Ορθοδοξίας την πρόταση του πανεπιστημιακού δασκάλου Νίκου Ματσούκα, ο οποίος, ήδη από τη δεκαετία του ’80 υπερασπίζεται την άποψη για τη σύνδεση του θρησκευτικού μαθήματος με την παιδεία και τον πολιτισμό, που όμως δε θα έχει βιωματικό ή κατηχητικό χαρακτήρα αλλά γνωστικό. Σε ό,τι αφορά στο περιεχόμενο του θα περιλαμβάνει τα μνημεία του πολιτισμού όχι μόνο της ελληνορθόδοξης παράδοσης, αλλά όλης της Ορθοδοξίας. Η ελληνορθόδοξη παράδοση, που εμπνεύστηκε από τη θεολογία, τη λατρεία και τη ζωή της Εκκλησίας είναι αδιαμφισβήτητα μία πολιτιστική κληρονομιά και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του ελληνικού πολιτισμού. Ο καθηγητής Ματσούκας λοιπόν είναι της άποψης να γίνεται το μάθημα μέσα από δόκιμες σχολιασμένες μεταφράσεις βιβλικών, πατερικών, λειτουργικών και ασκητικών κειμένων, καθώς κι εκλεκτών έργων από την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Από την πλευρά μας, θα προτιμούσαμε η σπουδή της πατερικής γραμματείας στη Μέση παιδεία να είναι το κύριο αντικείμενο του θρησκευτικού μαθήματος σε μία τουλάχιστον τάξη του Γυμνασίου και σε μία του Λυκείου. Η ανάπτυξη της μπορεί να γίνει κλιμακωτά, με επιλογή κατάλληλων κειμένων και στις ήδη υπάρχουσες διδακτικές ώρες. Σε ό,τι αφορά στα κείμενα, υπάρχουν στις μέρες μας πολλές και καλές νεοελληνικές μεταφράσεις, οι οποίες θα απάλλασσαν το δάσκαλο και το μαθητή από τη μορφολογική επεξεργασία του κειμένου, που άλλωστε είναι αντικείμενο άλλων μαθημάτων, και θα βοηθούσαν στην ερμηνευτική προσέγγιση της σκέψης των Πατέρων, αλλά και της γνησιότερης γνωριμίας με την Ορθοδοξία ως πρόταση και στάση αληθινής ζωής.
Η υπάρχουσα θεματική του αναλυτικού προγράμματος για το θρησκευτικό μάθημα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση φρονούμε πως μπορεί κάλλιστα να αναπτυχθεί μέσα από την πατερική γραμματεία. Σήμερα, όμως, παρουσιάζεται το παράδοξο να ομιλούμε στα παιδιά για τις βιβλικές αλήθειες χωρίς την άμεση προσφυγή στην ασφαλή ερμηνεία των Πατέρων. Μιλούμε για ορθόδοξη πίστη και λατρεία χωρίς να αναφερόμαστε πρωτίστως στις πηγές, που επεξεργάστηκαν το περιεχόμενο της πίστης, πλούτισαν, αλλά και διαμόρφωσαν τη λατρεία της Εκκλησίας. Επιπροσθέτως, η διδασκαλία μέσα από τα κείμενα αποφεύγει το στείρο βερμπαλισμό του διδάσκοντα, προσδίδει ζωντάνια και δημιουργικότητα στην παράδοση του μαθήματος, καλλιεργεί κριτικό πνεύμα στους μαθητές, αναδεικνύει την ορθοπραξία των Πατέρων, τη δυναμική σκέψη και τον προβληματισμό τους, που στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένει επίκαιρος, ενώ παράλληλα τοποθετεί το μήνυμα τους στη σημερινή εποχή.
Η πιο πάνω αντίληψη των πραγμάτων είναι παντελώς ξένη προς την καλλιέργεια κάθε είδους θρησκευτικού φονταμενταλισμού ή οπισθοδρόμησης ή επιβολής της θρησκευτικής κατήχησης στα σχολεία ή ακόμα και διάπλασης ενός συγκεκριμένου ηθικού τύπου. Η ορθόδοξη εκκλησιαστική Παράδοση δεν καλλιεργεί ηθικούς τύπους ανθρώπων, αλλά ελεύθερα πρόσωπα. Άλλωστε, η δυναμική θεώρηση της Παράδοσης, απαλλαγμένη από τις όποιες ιδεολογικές της χρήσεις, βρίσκεται πολύ μακριά από κάθε ακρότητα και αποτελεί την ασφαλή πορεία του ανθρώπου στην προοπτική της πνευματικής του ελευθερίας και ανάτασης.
Ευχαριστώ για την υπομονή και την προσοχή σας.
.
Μπορείτε να δείτε τις προηγούμενες δημοσιεύσεις του ιστολογίου μας πατώντας το Παλαιότερες αναρτήσεις (δείτε δεξιά)