28/2/09

Η Ιερά Μονή Αγίου Σάββα για το καρναβάλι

Από την Ιερά Λαύρα του Αγίου Σάββα της Ερήμου της Ιουδαίας,
αναφορικώς προς το εφετινό Πατρινό Καρναβάλι

Αφ’ ότου πληροφορηθήκαμε στην ιερά Λαύρα του Αγίου Σάββα το θέμα της ετοιμαζόμενης στην Πάτρα εφετινής καρναβαλικής εορτής, η καρδιά μας γέμισε με πολλή λύπη και φοβερή ανησυχία.
Διότι δεν είναι μόνο το πρόσωπο του Αρχιμανδρίτου Εφραίμ της Ιεράς Μονής του Βατοπαιδίου το οποίο διακωμωδείται και εξευτελίζεται στον εφετινό καρνάβαλο, αλλά ολόκληρο το Μοναχικό Τάγμα, του οποίου το μαύρο ράσο, αποτελεί την χαρακτηριστική ενδυμασία πνευματικής μάχης, καθώς άλλωστε και του τιμημένου Ελληνικού Κλήρου. Υβρίζονται λοιπόν και η Παναγία Θεοτόκος, η πρώτη ασκήτρια στα Άγια των Αγίων των Ιεροσολύμων και Ηγουμένη του Αγίου Όρους, εξυβρίζονται τα άφθορα άγια σκηνώματα και τα ασκητήρια των Αγίων μας, όπως του Αγίου Σάββα, οι οποίοι αγίασαν το χώμα της Ελλάδας ή και αλλού με τους ασκητικούς αγώνες τους, φορώντας το μαύρο Μοναχικό Σχήμα, το οποίο μισούν μόνο οι εχθροί της Ορθοδοξίας και το τρέμουν οι δαιμονικές δυνάμεις, διακωμωδείται ο Μοναχικός Θεσμός, ο οποίος διέσωσε εκτός της Πίστεως, και την αυτοσυνειδησία του Γένους, τη γλώσσα, την ιστορία και τη γραμματεία του, σε περιόδους δουλείας ή κινδύνων, με μεγάλες μορφές Αγίων, Εθνομαρτύρων, Διδασκάλων και Εθναρχών.
Οι ετερόθρησκοι των Αγίων Τόπων τιμούν τους Χριστιανούς Ρασοφόρους και τους αποκαλούν «Abbuna» («Πάτερ»), εις ένδειξη τιμής προς το Βασιλικόν και ένδοξο Γένος των Ρωμιών, των «Βυζαντινών», του οποίου την Αυτοκρατορία εκληρονόμησαν, αλλά οι Ρωμιοί των Πατρών της νεωτέρας Ελλάδας θα διακηρύξουν “urbi et orbi”, στην πόλη και τον κόσμο, ότι στο βωμό της γελωτοποιίας είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν αυτό που πάντοτε αποτελούσε γνώρισμα των Ελλήνων, την τιμή προς τους θρησκευτικούς θεσμούς, όπως είναι πρόθυμοι και να ενσταλάξουν με συνειρμούς στις αθώες παιδικές ψυχές και στην συνείδηση των νέων, εκεί όπου το θέαμα του καρναβάλου, την γενική εντύπωση ότι η μαύρη Μοναχική Περιβολή των Ορθοδόξων Μοναχών δεν είναι ανθρώπων που αγωνίζονται πνευματικώς, με ενδεχόμενες ίσως ελλείψεις και λάθη, αλλά υποκριτών και διεφθαρμένων. Ο Χριστός, μέσω της Εκκλησίας Του, όπου διαπιστώσει αμαρτία και πτώση, δρα θεραπευτικά, αλλά με αγάπη και σεβασμό στο ανθρώπινο πρόσωπο. Η τωρινή γελωτοποιία, διαπομπεύει με απάνθρωπο τρόπο το πρόσωπο ενός κληρικού, κατά παραβίαση του βασικού ανθρωπίνου και δημοκρατικού δικαιώματος της αξιοπρέπειας, το οποίο απολαμβάνουν ακόμα και οι εγκληματίες.
Δεν έφθαναν οι εκτροπές του καρναβάλου από μόνες τους, τα αμαρτήματα της νύκτας και της εντροπής και οι φονικές εκτρώσεις; Δεν ήταν αρκετή αμαρτία η βεβήλωση της πλέον σημαντικής περιόδου του έτους, δηλαδή των Αγίων Νηστειών, όταν ενθυμούμεθα την Β’ Παρουσία του Κυρίου την Κυριακή της Απόκρεω; Αλλά τώρα, η σύγχρονη Πάτρα και η νεοειδωλολατρική και νεοεποχική λατρεία των ειδώλων του καρναβαλικού σατυρισμού ανασταυρώνει τον Χριστό μέσω των συμβόλων του Μοναχικού Θεσμού, σύμβολα που ίσως εμείς οι σύγχρονοι μοναχοί αναξίως φορούμε, δεν παύουν όμως να είναι τα ένδοξα εμβλήματα των Αγγελικών Ταγμάτων και των απ’ αιώνος Οσίων Πατέρων.
Είναι φοβερή η διήγηση από τα βιβλία της Εκκλησίας μας, σύμφωνα με την οποία ένας παλαιός Πατριάρχης για να εξευτελίσει ένα Μοναχό που αμάρτησε, φόρεσε το σχήμα του σε ένα χοίρο. Τότε εμφανίστηκε ο Τίμιος Πρόδρομος και Βαπτιστής και του είπε ότι δεν θα του συγχωρήσει αυτή την αμαρτία, ούτε στη Δεύτερη Παρουσία. Και δεν του τη συγχώρησε, ούτε όταν ο Πατριάρχης αυτός έκτισε ένα Ναό προς τιμή του Τιμίου Προδρόμου, διότι ο Τίμιος Πρόδρομος εμφανίστηκε στον Πατριάρχη και του είπε πάλι, ότι όσους Ναούς και αν κτίσει, δεν θα του συγχωρήσει την αμαρτία αυτή, με την οποία προσβλήθηκε το Μοναχικό Σχήμα, του οποίου ο Βαπτιστής είναι Αρχηγός.
Παρακαλούμε θερμώς όσους πιστούς ακόμη αγωνίζονται στους προμαχώνες του Γένους και της Πίστεως, ξεπερνώντας φόβο και ανθρωπαρέσκεια, αλλά και όσους θέλουν να βλέπουν τα γεγονότα βαθύτερα από τις τηλεοπτικές κάμερες και διαχρονικώτερα από εφήμερους γελοιασμούς, να αντιληφθούν τους συμβολισμούς, τις συγκυρίες και τους σκοπούς μιας τέτοιας πάνδημης βλασφημίας στην οποία παρασύρονται οι συμπατριώτες μας και να ασκήσουν πειθώ μετερχόμενοι κάθε ειρηνικό και νόμιμο μέσο για την αποτροπή της. Και αν τίποτε δεν κατορθωθεί, να απόσχουν παντελώς κάθε καρναβαλικής εκδηλώσεως, παρακαλώντας με δάκρυα το έλεος του Θεού.
Και κάτι τελευταίο. Η διακωμώδηση των ιερών χριστιανικών θεσμών είναι συστατικό στοιχείο της τελετουργίας του σατανισμού και της μαγείας. Αντιλαμβάνονται οι διοργανωτές του καρναβάλου ποιες δαιμονικές πύλες ανοίγουν και ποιους πνευματικούς νόμους ενεργοποιούν πάνω στην πόλη των Πατρών ιδιαίτερα με τον εφετινό καρνάβαλο;
Είθε ο Χριστός με την φιλανθρωπία Του να αποτρέψει την αμαρτία αυτή και τα επακόλουθα της.
Οι Σαββαΐται Πατέρες.

27/2/09

Συνάντηση Αρχιεπισκόπου - Υπουργού Παιδείας εντός των προσεχών ημερών

Την Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος επισκέφθηκε τα Γιάννενα για να ευχηθεί στον εορτάζοντα Μητροπολίτη Ιωαννίνων Θεόκλητο που είχε την ονομαστική του εορτή. Σε δηλώσεις του προς τα τοπικά μέσα ενημέρωσης ο Αρχιεπίσκοπος τόνισε ότι οι σχέσεις της Εκκλησίας με το κράτος βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο. Εξάλλου ενημέρωσε πως εντός των προσεχών ημερών θα ανταποδώσει την εθιμοτυπική επίσκεψη προς τον Υπουργό Παιδείας κ. Σπηλιωτόπουλο. Στη συνάντηση αυτή, είπε ο Αρχιεπίσκοπος, θα συζητηθούν θέματα που αφορούν τις αρμοδιότητες μας.

Συνεχίζει τη συνεργασία της με το ΠΣΕυδος η Ακαδημία του Βόλου

Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών του Βόλου εξέδωσε τις μέρες αυτές το Πρόγραμμα της για το Ακαδημαϊκό έτος 2008-2009. Το φετινό κεντρικό θέμα είναι «Εκκλησία και Πολιτισμός».
Διαβάζοντας το Πρόγραμμα με έκπληξη διαπιστώσαμε πως στις ημερίδες και τα συνέδρια που θα γίνουν, συμμετέχουν προσωπικότητες από πολλούς χώρους της Θεολογίας και της Εκκλησίας: καθηγητές Πανεπιστημίου, κληρικοί, θεολόγοι, ακόμη και ηγούμενοι μονών του Αγίου Όρους. Και με πικρία εκφράζουμε την απορία μας για το πώς όλοι αυτοί δέχονται να γίνουν συμμέτοχοι (ή μήπως συνένοχοι;) στο έργο της Ακαδημίας αυτής. Γιατί, όπως και το φετινό πρόγραμμα μας αποκαλύπτει, η Ακαδημία καθόλου δεν άλλαξε ούτε τον προσανατολισμό της ούτε τους συνεργάτες της. Ο πιο στενός συνεργάτης της είναι το γνωστό οικουμενιστικό Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (το συμβούλιο του ΠΣΕύδους). Σύμφωνα με το πρόγραμμα:
Το Σάββατο 28 Μαρτίου 2009 θα πραγματοποιηθεί ημερίδα με θέμα: «Προς μία Οικουμενική Διακήρυξη για την Ειρήνη και την Καταλλαγή. Μία Ορθόδοξη συμβολή». Το ενημερωτικό κείμενο γράφει: «Η Ημερίδα…διοργανώνεται από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών στο πλαίσιο του Προγράμματος του ΠΣΕ «Δεκαετία για την υπέρβαση της βίας (2001-2010)». Οι κατά τόπους Εκκλησίες, πιστές στο όραμα και τη διδασκαλία του Ιησού, ο οποίος «εστίν η ειρήνη ημών» (Εφ. 2,14) καλούνται να συντάξουν μία Διακήρυξη για την ειρήνη…»

Τη στιγμή που πολλοί αγωνιστές Ιεράρχες και θεολόγοι ζητούν τη μη συμμετοχή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο ΠΣΕ, τη στιγμή που το Άγιον Όρος έχει συντάξει εκτενές κείμενο αναφορικά με τη στάση της Ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι στο ΠΣΕ (και επισημαίνει τις παρεκτροπές του ΠΣΕ) δεν μπορούν κάποιοι να δίνουν συνεχώς θάρρος στους ετερόδοξους που εμφανίζονται αμετανόητοι. Πως μπορούμε να συνομιλούμε με προτεστάντες πάσης φύσεως οι οποίοι έχουν χειροτονήσει ακόμη και ομοφυλόφιλους; Πως μπορούμε να μιλάμε για συνεργασία Εκκλησιών; Φτάσαμε πλέον να ονομάζονται ακραίοι όσοι υποστηρίζουν το αυτονόητο, ότι η Εκκλησία του Χριστού είναι Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική. Δυστυχώς με λύπη μας παρατηρούμε άμβλυνση του ορθοδόξου αισθητηρίου όχι μόνο πανεπιστημιακών θεολόγων και λαϊκών, αλλά και κληρικών και μοναχών (ακόμη και του Αγίου Όρους).
Δεν θα πάψουμε όμως ποτέ να μιλάμε ελεύθερα και να επισημαίνουμε εκτροπές από τον ορθόδοξο δρόμο της πατερικής θεολογίας, ακόμη κι αν αυτές γίνονται από «υψηλά» πρόσωπα. Η Ορθοδοξία ποτέ δε στηρίχτηκε στις καθέδρες και τα αξιώματα αλλά στις ασκητικές μορφές των Αγίων και τη διδασκαλία τους.

26/2/09

Ιερά Μονή Γηρομερίου

Η Ιερά Μονή Γηρομερίου είναι μία από τις ομορφότερες ανδρικές ιερές Μονές του Νομού Θεσπρωτίας. Η αδελφότητα των νέων μοναχών έχει φροντίσει για την αναστήλωση του μαναστηριού αλλά και για την πνευματική αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής.
Το μοναστήρι διατηρεί ιστοσελίδα (http://www.monigiromeriou.gr/) και blog (http://monigiromeriou.wordpress.com/) στα οποία ο ηλεκτρονικός επισκέπτης μπορεί να μάθει περισσότερα για την ιστορία της Μονής αλλά και να διαβάσει πολλές Εισηγήσεις σε Ημερίδες Θεολόγων που έγιναν τα τελευταία χρόνια. Αξίζει μία επίσκεψη στο μοναστήρι ή τουλάχιστον ένα πέρασμα από τα ηλεκτρονικά του μονοπάτια.

25/2/09

Οι απαλλαγές από τα Θρησκευτικά: Από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα

Η έκδοση τριών εγκυκλίων μέσα στο καλοκαίρι σχετικά με την απαλλαγή των μαθητών από τα Θρησκευτικά ήταν πράξη που έγινε με σχέδιο και μεθοδικότητα. Δεν επελέγη τυχαία η περίοδος του καλοκαιριού. Τότε οι πιο πολλοί Έλληνες έλειπαν σε διακοπές και η αντίδραση θα ήταν λιγότερο έντονη από ότι αν οι αλλαγές γίνονταν μέσα στη διάρκεια του σχολικού έτους.

Το επιχείρημα της συμμόρφωσης δήθεν του ελληνικού Υπουργείου Παιδείας με αποφάσεις ευρωπαϊκών δικαστηρίων υπήρξε κατασκεύασμα των πολεμίων των Θρησκευτικών που μεθοδικά προώθησαν την αλλαγή του καθεστώτος των απαλλαγών. Κανένα ευρωπαϊκό δικαστήριο δεν πίεσε την ελληνική κυβέρνηση για θέματα σχετικά με το μάθημα των θρησκευτικών και τις απαλλαγές από αυτό.

Η γνωμοδότηση εξάλλου του Συνηγόρου του Πολίτη δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί σημαντική πίεση προς το Υπουργείο για άμεση λήψη απόφασης. Αυτό άλλωστε δείχνει και η άρνηση του κ. Στυλιανίδη στο μεταγενέστερο νέο αίτημα του Συνηγόρου για την παραχώρηση ξεκάθαρου δικαιώματος απαλλαγής και στους Ορθόδοξους μαθητές. Οι Ανεξάρτητες Αρχές πολλές φορές γνωμοδοτούν, χωρίς όμως οι Υπουργοί πάντα να υλοποιούν τα αιτήματά τους.

Είναι σαφές ότι κάποιοι κύκλοι μεθοδικά σχεδίασαν και προσωρινά πέτυχαν την υποβάθμιση του μαθήματος των Θρησκευτικών. Ποιοι είναι αυτοί; Ο καθένας ας απαντήσει μόνος του.

Τώρα απαιτείται απόσυρση των εγκυκλίων του καλοκαιριού από το νέο Υπουργό κ. Σπηλιωτόπουλο. Αυτό ζητούν οι θεολόγοι των σχολείων, αυτό ζητά η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων, αυτό επιθυμούν και οι Θεολογικές Σχολές. Περιμένουμε τη συνάντηση του Υπουργού με την ΠΕΘ και τους κοσμήτορες των Θεολογικών Σχολών και ευελπιστούμε ότι θα υλοποιήσει το αίτημά τους για απόσυρση των εγκυκλίων του καλοκαιριού.

24/2/09

Η Θεωρία της εξέλιξης των ειδών από τη σκοπιά της Ορθόδοξης Θεολογίας

Επειδή εξαιτίας της συμπλήρωσης φέτος 200 χρόνων από τη γέννηση του Δαρβίνου, επανήλθε στο προσκήνιο το ερώτημα σχετικά με τη θέση της Ορθόδοξης θεολογίας απέναντι στη θεωρία της εξέλιξης των ειδών δημοσιεύουμε σήμερα δύο σημαντικές θέσεις που δίνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί κανείς να προσεγγίσει ορθόδοξα το όλο ζήτημα. Η πρώτη είναι απόσπασμα άρθρου του Ομοτίμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής Αθηνών π. Γεωργίου Μεταλληνού και η δεύτερη απόσπασμα διδαχής του αγίου Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου.
.
Γράφει μεταξύ άλλων στο άρθρο του «Ορθόδοξος Πίστις και φυσικαί επιστήμαι» ο π. Γεώργιος Μεταλληνός:
«...στην πατερική παράδοση της Ανατολής, όχι μό­νο συμπορεύθηκαν επιστήμη και Θεολογία, αλλά και η Θεολογία α­ποδείχθηκε ενισχυτική στην αλη­θινή πρόοδο της Επιστήμης. Αρ­κούν μερικά παραδείγματα από τα έργα του Μεγάλου Βασιλείου (Εις την Εξαήμερον, ΡG, 29,3-208) και του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης (Πε­ρί κατασκευής ανθρώπου, ΡG, 44,124-256).
.
Ο Μέγας Βασίλειος δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό: «Ει ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται, ζήτει τις ο την αρ­χήν αυτήν δούς και τις ο ποιητής». Αλλά σ' αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang.
.
Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης (ΡG 44, 77D) προσδιορίζει την «αρχή»: «Τα πάντα ην εν πρώτη του Θεού περί την κτίσιν ορμή (κί­νηση), οιονεί σπερματικής τινός δυνάμεως προς την του παντός γένεσιν καταβληθείσης, ενεργεία δε τα καθ' έκαστον ούπω ήν». Θα μπορούσε ο Γρηγόριος να ονομασθεί προφήτης της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης, αφού η «σπερματική δύναμη» μπορεί να ταυτισθεί με την «υπερσυμπυκνωμένη μάζα» της σύγχρονης θεω­ρίας.
.
Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 29.36Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση, παρουσιάζοντας την «πρώτη αρχή», «ωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν, δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημι­ουργού δύναμιν», ανέμενε δε «τους καθήκοντας χρόνους(=κα­τάλληλους καιρούς), ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματα».


Αυτό δε διότι κατά τον Άγιο Γρηγόριο (ΡG 44, 72Β)— «πάντων των όντων τας αφορμάς και τας αιτίας και τας δυνάμεις συλλή­βδην (ταυτόχρονα) ο Θεός εν ακαρεί (ακαριαία) κατεβάλλετο».


Το σύμπαν, εξ άλλου, κατά τον Μέγα Βασίλειο (ΡG 29,1164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση, ανα­πτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο. «Η της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγ­ματος την αρχήν δεξαμενή, προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον, μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήση».


Και ο Άγιος Γρηγόριος (ΡG 44, 148C) δέχεται μια εξελικτική πορεία στην φύση: «Καθάπερ διά βαθμών η φύσις, των της ζωής λέγω ιδιωμά­των, από των μικροτέρων επί το τέλειον ποιείται την άνοδον».


Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμέ­νει από τη Γραφή όλες τις απαντή­σεις, θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα: «...πολλά απεσιώπησεν (η Γραφή), τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)...» (ΕΠΕ 4, 72/4)..... Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις, διότι η Θε­ολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα­τανόηση των θεολογικών θέσεων....»
______________________________________
Ο Γέροντας Παϊσιος εξάλλου έλεγε σχετικά με τη θεωρία της εξελίξεως των ειδών:
Τι ανοησίες λένε τώρα στα σχολεία με την θεωρία του Δαρβίνου κ.λπ.! Ενώ οι ίδιοι αυτές τις ανοησίες δεν τις πιστεύουν, τις λένε όμως, για να μολύνουν τα παιδιά, να τα απομακρύνουν από την Εκκλησία.

Μου είπε κάποιος: «Αν πούμε ότι το χώμα είχε διάφορα συστατικά, διάφορους οργανισμούς, και ο Θεός πήρε από αυτά και έκανε τον άνθρωπο…» «Δηλαδή, λέω, αν δεν υπήρχαν αυτά, δεν μπορούσε ο Θεός να κάνη τον άνθρωπο; Δύσκολο πράγμα!» «Αν πούμε, μου λέει, ότι πήρε πρώτα από τον πίθηκο και τον τελειοποίησε;» «Καλά, του λέω, δεν μπορούσε ο Θεός να κάνη το τέλειο δημιούργημα, τον άνθρωπο, που διέθεσε γι΄ αυτόν ολόκληρη ημέρα; Έπρεπε να βρη ανταλλακτικά; Διάβασε να δης τι λέει στην Προφητεία του Ιώβ [1], στο Ανάγνωσμα της Μεγάλης Πέμπτης.
Τώρα αυτά για τον πίθηκο ούτε η επιστήμη τα παραδέχεται. Πόσα χρόνια έχει που οι άνθρωποι ανέβηκαν στο φεγγάρι; Οι πίθηκοι τόσα χρόνια δεν εξελίχθηκαν να κάνουν αν όχι ένα ποδήλατο τουλάχιστον ένα πατίνι. Είδες κανέναν πίθηκο με πατίνι; Άλλο, αν πάρης έναν πίθηκο και του μάθης να κάνη πατίνι!...» «Αν πούμε, λέει, εκείνο, αν πούμε εκείνο…;» «Μη λες τίποτε, του λέω, για νάσαι πιο σίγουρος».

Αυτήν την θεωρία δίδασκε και ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου. Του είπα μια φορά: «Σιγά-σιγά, με την περιποίηση, η φασολιά θα γίνη καλύτερη φασολιά, η μελιτζανιά καλύτερη μελιτζανιά. Ο πίθηκος, άμα τον ταΐσης, άμα τον περιποιηθής, θα γίνη καλύτερος πίθηκος· δεν μπορεί να γίνη άνθρωπος. Αν ένας μαύρος είναι σε ψυχρό κλίμα και δεν βγαίνη στον ήλιο, λιγάκι θα διορθωθή το δέρμα του· δεν θα πάψη όμως να είναι μαύρος». Και ύστερα, αν σκεφθής ότι από άνθρωπο, την Παναγία μας, γεννήθηκε ο Χριστός! Δηλαδή πρόγονος του Χριστού ήταν ο πίθηκος; Τι βλασφημία! Και δεν το καταλαβαίνουν ότι βλασφημούν. Ρίχνουν μια πέτρα και δεν κοιτούν πόσα κεφάλια θα σπάση. Σου λέει: «Εγώ την έρριξα πιο μακριά από τον άλλον». Αυτό κάνουν σήμερα· θαυμάζουν ποιος θα πετάξη πιο μακριά την πέτρα. Πόσα κεφάλια θα σπάση από αυτούς που περνάνε εκεί κάτω, δεν το σκέφτονται.
____________
[1] Ιώβ 38, 14: «Η συ λαβών γην πηλόν έπλασας ζώον και λαλητόν αυτόν έθου επί γης;».

23/2/09

Απαλλαγές από τα Θρησκευτικά: Απόσυρση των εγκυκλίων του καλοκαιριού ή μία (4η) νέα εγκύκλιος;

Το ζήτημα των απαλλαγών από το μάθημα των Θρησκευτικών τέθηκε και πάλι τις τελευταίες μέρες μετά από πολλούς μήνες με τις εξής δύο σημαντικές παρεμβάσεις:

1) Στις 5/2/2009 ο Αντιπρόεδρος της ΠΕΘ και οι Κοσμήτορες των δύο Θεολογικών Σχολών (Αθήνας και Θεσσαλονίκης) ζήτησαν την απόσυρση των εγκυκλίων του καλοκαιριού κατά τη συνάντησή τους με το Διευθυντή του Γραφείου του Υπουργού Παιδείας κ. Κοτταρά.
.
2) Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος στις 12/2/2009 και στα πλαίσια Ημερίδας για τα Θρησκευτικά δήλωσε ότι «λείπει μία εγκύκλιος που να ξεκαθαρίζει με σαφήνεια τη θέση της πολιτείας» στο θέμα των απαλλαγών από τα Θρησκευτικά και πρόσθεσε πως «μία τέτοια θα μπορούσε να είναι η απάντηση που έδωσε ο απερχόμενος υπουργός Παιδείας προς τον Συνήγορο του Πολίτη».
.
Επαναλαμβάνουμε για μια ακόμη φορά από το blog αυτό ότι η οριστική και ξεκάθαρη λύση του ζητήματος για τις απαλλαγές είναι η απόσυρση των εγκυκλίων του καλοκαιριού. Καλούμε δε όσους έχουν πρόσβαση στον Αρχιεπίσκοπο να του ζητήσουν να ακολουθήσει την ίδια γραμμή με την ΠΕΘ και τους κοσμήτορες των Θεολογικών Σχολών ζητώντας απόσυρση των εγκυκλίων και όχι μία τέταρτη εγκύκλιο. Διότι υπάρχει ο κίνδυνος να εκδοθεί μία 4η εγκύκλιος που να λέει απλώς ότι το μάθημα των Θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό για τους Ορθόδοξους μαθητές, χωρίς όμως να αλλάζει το ισχύον (με τις καλοκαιρινές εγκυκλίους) καθεστώς της αναιτιολόγητης αίτησης για την απαλλαγή των μαθητών από το μάθημα. Και τότε «έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης».
Πριν χτυπήσουμε την πόρτα του Υπουργού καλό είναι να έχουμε ένα κοινό και ορθό αίτημα θεολόγοι και Διοικούσα Εκκλησία: Την απόσυρση των δύο πρώτων από τις καλοκαιρινές εγκυκλίους.

22/2/09

Ο "φανατικός" Φώτης Κόντογλου

Ένας φίλος του blog μας απέστειλε το παρακάτω κείμενο το οποίο δημοσιεύουμε ανώνυμα όπως μας το ζήτησε.
Τακτοποιώντας την βιβλιοθήκη μου μετά από κάμποσο καιρό που την είχε σκεπάσει ένα παχύ στρώμα σκόνης από την παρατεταμένη αχρησία, έπεσε στην αντίληψη μου το βιβλίο «Πονεμένη Ρωμιοσύνη» του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη και αγιογράφου Φώτη Κόντογλου. Το βιβλίο το είχα διαβάσει σαν έφηβος πριν πολλά χρόνια και μου κίνησε ζωηρά το ενδιαφέρον να το ξαναδιαβάσω. Προτίμησα λοιπόν, από το να χαραμίσω την βραδιά παρακολουθώντας καμιά (παρα)πληροφοριακή πολιτική συζήτηση, να ξαπλώσω μετά από καιρό στον καναπέ μου και να διαβάσω το βιβλίο.
Μου έκανε εντύπωση ένα σημείο που έλεγε: «Η βυζαντινή ζωγραφική είναι το δροσερό και κρυστάλλινο νερό που σε ξεδιψάει αληθινά. Η Βυζαντινή ζωγραφική μεταμορφώνει τον κόσμο, που ζωγραφίζει από υλικόν σε πνευματικόν και με τα έργα της δεν έχει σκοπό να συγκινήση τον άνθρωπο, αλλά να τον αναπλάση, να κάνη πνευματικό κάθε αίσθημά του. Για τούτο η αγιογραφία της ορθοδοξίας είναι η μοναδική χριστιανική τέχνη και μ’ αυτήν εκφράζεται η αληθινή ουσία της θρησκείας του Χριστού».
Με αφορμή το παραπάνω χωρίο, αλλά και γενικότερα την απέριττη, ταπεινή και βαθιά χριστιανοκεντρική ζωή που διήγαγε ο συγγραφέας και που λείπει από το σήμερα, θα ήθελα να τοποθετηθώ στην διαρκώς αυξανόμενη επίθεση που δέχεται το μάθημα των θρησκευτικών από ανθρώπους της ελληνικής εκπαίδευσης και των γραμμάτων γενικότερα.
Μπορεί οι περισσότεροί μας να πονάμε με αυτήν την άδικη επίθεση, αλλά ο λόγος που γράφω τις σκέψεις μου είναι ότι μπορούμε να εξάγουμε πολλά αισιόδοξα συμπεράσματα από το μικρό χωρίο που παρέθεσα παραπάνω. Ποια είναι; Ότι, 50 και 100 χρόνια μετά τον θάνατό τους, στην ταλαιπωρημένη χώρα μας, δεν έχουμε ξεχάσει αλλά διαβάζουμε και τοποθετούμε σε περίοπτη θέση τόσους μεγάλους Έλληνες όπως ο Κόντογλου, ο Παπαδιαμάντης κ.α. Και αυτοί αρθρογραφήσανε σε μεγάλες εφημερίδες της εποχής τους, όπως και πολλοί πανεπιστημιακοί της δικής μας εποχής. Ο Φώτης Κόντογλου είχε κατηγορηθεί από τους σοφούς πανεπιστημιακούς της εποχής του ως «φανατικός» και «εξτρεμιστής». Αλήθεια διερωτώμαι, σας θυμίζουν κάτι αυτές οι λέξεις σε αντιπαραβολή με το σήμερα; Καθώς φαίνεται οι συνθήκες εκείνης της εποχής ομοιάζουν με τις σημερινές. Σήμερα κάθε άνθρωπος που αρθρώνει λόγο ο οποίος σχετίζεται με την λεβεντιά και την παλικαριά των Ελλήνων, καθώς και με την αυθεντικότητα της θρησκείας μας χαρακτηρίζεται ως φανατικός και εξτρεμιστής.
Η ιστορία όμως μας διδάσκει ότι όλοι οι πολέμιοι της πατρίδας και της θρησκείας μας εξαφανίστηκαν και ξεχάστηκαν από τις μνήμες του λαού μας, σε αντίθεση με αυτούς που προσπάθησαν να δημιουργήσουν ευγενή και πραγματικά καλλιεργημένα μυαλά με βάση την θρησκευτική μας ταυτότητα. Μέσα σε αυτούς τους λίγους είναι και ο Κόντογλου. Όσο γι’ αυτούς που αφελώς πιστεύουν ότι υπηρετούν – σε όλες τις βαθμίδες της - την ελληνική εκπαίδευση με το να αρθρογραφούν μέσω προσωπικών γνωριμιών στις εφημερίδες χωρίς ενδοιασμούς, ας τους πούμε όλοι μας ότι ματαίως πασχίζουν να πετύχουν τους σκοπούς τους.Εξάλλου να μην ξεχνάμε και τι είπε ένα Άγγλος φιλόσοφος του 20ου αιώνα: "το πρόβλημα αυτού του κόσμου είναι ότι οι ανόητοι είναι γεμάτοι αυτοπεποίθηση, ενώ οι έξυπνοι είναι γεμάτοι αμφιβολίες."

21/2/09

ΔΟΛιες επιθέσεις εναντίον του μαθήματος των Θρησκευτικών

Όταν το περασμένο καλοκαίρι ο κ. Στυλιανίδης (Υπουργός Παιδείας τότε) με τις γνωστές εγκυκλίους άλλαζε το καθεστώς των απαλλαγών από τα Θρησκευτικά εις βάρος του μαθήματος και των θεολόγων, πολλές εφημερίδες θριαμβολογούσαν γιατί το μάθημα αυτό επιτέλους υποβαθμιζόταν. Πέρασαν μήνες από τότε. Το ζήτημα των απαλλαγών παραμένει σε εκκρεμότητα με τους θεολόγους να ζητούν μέσω της ΠΕΘ (Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων) απόσυρση των εγκυκλίων και τον Αρχιεπίσκοπο να ζητά πριν λίγες μέρες οριστική λύση του θέματος από τον Υπουργό Παιδείας.

Μαζί όμως με την επαναφορά του θέματος από τους θεολόγους και τη Διοικούσα Εκκλησία ξεκίνησαν τις επιθέσεις τους κατά του μαθήματος των Θρησκευτικών οι δημοσιογράφοι πολλών εφημερίδων με πρώτους και καλύτερους αυτούς που ανήκουν στο γνωστό Δημοσιογραφικό Όμιλο Λαμπράκη.

Τα τρία τελευταία δείγματα ΔΟΛιων επιθέσεων κατά του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι:

1.Το σύντομο ειρωνικό σχόλιο της εφημερίδας Το ΒΗΜΑ (13/2/2009) στην πρώτη της σελίδα όπου κάτω από τον τίτλο «Ήμαρτον Θεέ μου...» η εφημερίδα αναρωτιέται πως οι έφηβοι στην Ελλάδα, 200 χρόνια μετά το Δαρβίνο, διδάσκονται 2 ώρες Θρησκευτικά και 1 Χημεία.
2.Η επίθεση κατά του μαθήματος των Θρησκευτικών από τον κ. Χρήστο Λούη, Πρόεδρο του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης που φιλοξένησε η εφημερίδα Τα Νέα (19/2/2009).
3.Η αναδημοσίευση από την ειδησεογραφική ιστοσελίδα in.gr αλλά και από Το ΒΗΜΑ των απόψεων του κ. Λούη που γράφτηκαν στα Νέα.
.
Το ΒΗΜΑ, τα ΝΕΑ και το in.gr ανήκουν όλα στον Όμιλο Λαμπράκη. Είναι τυχαία η πολεμική εναντίον των Θρησκευτικών; Όχι. Και είμαστε βέβαιοι ότι τώρα που το ζήτημα των απαλλαγών τίθεται ξανά, οι γραφίδες των δημοσιογράφων του ΔΟΛ θα επιστρατευθούν για να ρίξουν άπλετο μελάνι εναντίον των Θρησκευτικών.
Όμως ευτυχώς πέρασε η εποχή που οι Έλληνες ενημερώνονταν μόνο από τις εφημερίδες. Όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες δεν δείχνουν εμπιστοσύνη στους μεγαλοδημοσιογράφους των γνωστών συγκροτημάτων αλλά στα blogs των ανωνύμων που παρέχουν ορθή ενημέρωση.
.
Το άρθρο αυτό αναδημοσιεύτηκε και στο troktiko. Ευχαριστούμε.

20/2/09

Αναδημοσίευση άρθρου μας στο troktiko

Ένα από τα μεγαλύτερα σε αναγνωσιμότητα blog της Ελλάδας, το troktiko αναδημοσίευσε το άρθρο μας "Επίθεση κατά του μαθήματος των Θρησκευτικών από τον κ. Χρήστο Λούη". Χαιρόμαστε γιατί υπάρχουν blogs ενημερωτικού χαρακτήρα που δεν αδιαφορούν για τα θεολογικά και εκκλησιαστικά πράγματα. Το συγκεκριμένο troktiko έχει δημοσιεύσει και άλλα αξιόλογα άρθρα για μεγάλες γιορτές της Εκκλησίας, προσωπικότητες Αγίων και εκκλησιαστικά νέα. "Ποντικάκι" σε ευχαριστούμε.

19/2/09

Επίθεση κατά του μαθήματος των Θρησκευτικών από τον κ. Χρήστο Λούη, Πρόεδρο του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης

Η εφημερίδα Τα Νέα (19/2/2009) δημοσιεύει άρθρο με τον τίτλο «Δαρβίνος; Ποιος Δαρβίνος» που αναφέρεται στη θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου και στο γεγονός ότι σύμφωνα με έρευνα της Ευρώπης οι μισοί περίπου Έλληνες δεν αποδέχονται τη θεωρία αυτή. Η εφημερίδα (όργανο του γνωστού για τα φρονήματά του ομίλου Λαμπράκη) φιλοξενεί τις απόψεις του Προέδρου του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Χρήστου Λούη αλλά και άλλων βιολόγων, καθώς και του Αρχιμανδρίτη π. Τιμόθεου Άνθη.

Εμείς δε θα μπούμε στην ουσία του θέματος αλλά θα σχολιάσουμε κάποιες θέσεις του καθηγητή κ. Λούη. Δηλώνει στην εφημερίδα: «Η εγκύκλιος παιδεία των συμπολιτών μας έπασχε ανέκαθεν, και με δεδομένο την ελάχιστη βιολογία που διδάσκονται, σε συνδυασμό με την υπέρμετρη διδασκαλία των θρησκευτικών, θα μου προκαλούσε εντύπωση το αντίθετο- να ήμασταν δηλαδή έτοιμοι να αποκηρύξουμε τη δημιουργία της φύσης με τη βιβλική της έκδοση ή και με τη “μοντέρνα” λογική της, δηλαδή αυτή του νοήμονος σχεδιασμού» Έλεος κ. Λούη. Τόση προσπάθεια πια για την αποκήρυξη της βιβλικής διήγησης της δημιουργίας; Τόσος κόπος για να απορρίψετε την Αγία Γραφή; Αλλά και το άλλο που λέτε; Για όλα φταίνε τα θρησκευτικά; Και πως κρίνετε ως υποβαθμισμένο το μάθημα της Βιολογίας, όταν αυτό αποτελεί ένα από τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα και έχουν καταγραφεί πλήθος επιτυχημένων (δυστυχώς) προσπαθειών των βιολόγων για την προώθηση του μαθήματός τους στο ελληνικό σχολείο; Η άποψη του κ. Λούη ότι «η διδασκαλία των θρησκευτικών» στα ελληνικά σχολεία είναι «υπέρμετρη» μπορεί να καταγραφεί ως το εκπαιδευτικό ανέκδοτο της χρονιάς!
Αλλά είναι σαφές το αντιεκκλησιαστικό και αντιχριστιανικό μένος του κ. καθηγητού. Φαίνεται από όσα λέει παρακάτω: «Όσον αφορά την απάντηση στο ερώτημα γιατί ο Δαρβίνος συνεχίζει να προκαλεί συγκρούσεις και αμφισβητείται από μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας, υποστηρίζει ότι «η απάντηση μπορεί να είναι ή απλοϊκή, δηλαδή τα θρησκευτικά αισθήματα κάποιου ή πιο σύνθετη, για παράδειγμα η έλλειψη ειδικής παιδείας ή- πιο πιθανό- ο συνδυασμός και των δύο. Δυστυχώς, όλα αυτά δύσκολα θα εξαλειφθούν από την ελληνική κοινωνία», υποστηρίζει ο κ. Λούης».
Ποια θα εξαλειφθούν δύσκολα; Και η έλλειψη παιδείας και τα θρησκευτικά αισθήματα; Ε, όσο κι αν πασχίζετε κ. Λούη η χριστιανική Πίστη και τα θρησκευτικά αισθήματα δεν θα ξεριζωθούν από τις καρδιές των Ελλήνων. Δεν κατάφεραν να τα ξεριζώσουν ο Διοκλητιανός και ο Δέκιος. Δεν το κατάφεραν ούτε ο Στάλιν και ο Λένιν στη Ρωσία. Θα το καταφέρετε εσείς επειδή έχετε μία θέση στο Πανεπιστήμιο ή επειδή έχετε πρόσβαση στις εφημερίδες του Λαμπράκη; Ε, όχι. Δεν θα το καταφέρετε. Γιατί, όσο κι αν το αρνείται η δική σας λογική, Χριστός ανέστη! Και οι Έλληνες ξέρουν να λατρεύουν τον Αναστάντα Χριστό και όχι να προσκυνούν τις θεωρίες του Δαρβίνου.
Μας λυπεί πάντως το γεγονός ότι ο κ. Λούης κρίνει τη βιολογία με επιστημονικά κριτήρια και τη Θεολογία με παρωπίδες. Όσα λέει δείχνουν πως αγνοεί τη θέση της Ορθόδοξης Θεολογίας απέναντι στην εξέλιξη και τη δημιουργία και αδυνατεί να ξεπεράσει «χάσματα»του παρελθόντος μεταξύ Βιολογίας και Θεολογίας. Εμείς δεν θα αναλύσουμε το θέμα. Είναι αρκετά όσα αναφέρει ο π. Τιμόθεος Άνθης στο παραπάνω άρθρο.
Το άρθρο των Νέων
Πολλοί άνθρωποι στον πλανήτη συνεχίζουν να αρνούνται την εξελικτική θεωρία - παρ΄ ότι το 2009 έχει κηρυχθεί «έτος Δαρβίνου»- με τους Έλληνες να είναι ανάμεσα στους πρώτους αμφισβητίες. «Η εγκύκλιος παιδεία των συμπολιτών μας έπασχε ανέκαθεν, και με δεδομένο την ελάχιστη βιολογία που διδάσκονται, σε συνδυασμό με την υπέρμετρη διδασκαλία των θρησκευτικών, θα μου προκαλούσε εντύπωση το αντίθετο- να ήμασταν δηλαδή έτοιμοι να αποκηρύξουμε τη δημιουργία της φύσης με τη βιβλική της έκδοση ή και με τη “μοντέρνα” λογική της, δηλαδή αυτή του νοήμονος σχεδιασμού», δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο κ. Χρήστος Λούης, πρόεδρος του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η επιστημονική κοινότητα έχει αποδεχθεί την ορθότητα και τη σημασία του Δαρβίνου στην κατανόηση του κόσμου, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ανακοίνωσε πως είναι συμβατή με τη χριστιανική πίστη και η Αγγλικανική του... ζήτησε συγγνώμη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει πάρει επισήμως θέση
ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΗΠΑ
Η Ελλάδα ξεπερνά σε επίπεδα αποδοχής της εξελικτικής θεωρίας μόνο τις ΗΠΑ και την Τουρκία θέση- και σύμφωνα με διεθνή έρευνα, που έγινε το 2006 για το περιοδικό «Νew Scientist», σχεδόν οι μισοί Έλληνες αμφισβητούν ακόμη τον Δαρβίνο. Από τους ερωτηθέντες μόνο το 54% συμφωνεί με την εξελικτική θεωρία, ενώ 150 χρόνια μετά την πρώτη έκδοση της «Καταγωγής των Ειδών» ένα ποσοστό 29% υποστηρίζει ότι δεν είχε δίκιο και το υπόλοιπο 18% δηλώνει ότι δεν γνωρίζει. Χαρακτηριστικό είναι μάλιστα ότι από τις 19 χώρες όπου διεξήχθη η έρευνα, η Ελλάδα ξεπερνά σε επίπεδα αποδοχής της εξελικτικής θεωρίας μόνο τις ΗΠΑ- όπου είναι γνωστή η διαμάχη της εξέλιξης με τον «ευφυή σχεδιασμό», σύμφωνα με τον οποίο κάποια ανώτερη μορφή νοημοσύνης κινεί τα νήματα στο Σύμπαν- και τη γειτονική Τουρκία. Άγνοια και σύγχυση Για τον κ. Λούη το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της «σχέσης» των Ελλήνων με τον Κάρολο Δαρβίνο είναι ότι, όπως φαίνεται, το πρόβλημα δεν είναι πως δεν τον αποδέχονται- όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες- αλλά ότι δεν γνωρίζουν τι πρέσβευε. Για την άγνοια και τη σύγχυση που επικρατεί η εξήγηση σύμφωνα με την κ. Λουκία Πρίνου, βιολόγο- εκπαιδευτικό και διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι απλή: «Όλοι οι μαθητές που τέλειωσαν το σχολείο πριν από το 1999 και δεν φοιτούσαν στη Β΄ Δέσμη δεν διδάχθηκανποτέ τη θεωρία της εξέλιξης του ανθρώπου. Αλλά και μετά το 2000κανένας μαθητής του λυκείου δεν διδάσκεται όχι μόνο την εξέλιξη του ανθρώπου αλλά γενικά την εξελικτική θεωρία». Ο κ. Αντώνης Γεωργούλας, αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, επισημαίνει ότι: «Δεν είναι σε θέση όλοι να ελέγξουν τη θεωρία της εξέλιξης. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν έχουν ή ότι δεν πρέπει να έχουν γνώμη. Η γνώμη όμως αυτή δεν είναι γνώση επειδή διαμορφώνεται από εξω-επιστημονικούς παράγοντες, οι οποίοι ξεπερνούν τη θεωρία και το φάσμα των γεγονότων στα οποία αναφέρεται και στα οποία στηρίζεται». Όσον αφορά την απάντηση στο ερώτημα γιατί ο Δαρβίνος συνεχίζει να προκαλεί συγκρούσεις και αμφισβητείται από μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας, υποστηρίζει ότι «η απάντηση μπορεί να είναι ή απλοϊκή, δηλαδή τα θρησκευτικά αισθήματα κάποιου ή πιο σύνθετη, για παράδειγμα η έλλειψη ειδικής παιδείας ή- πιο πιθανό- ο συνδυασμός και των δύο. Δυστυχώς, όλα αυτά δύσκολα θα εξαλειφθούν από την ελληνική κοινωνία», υποστηρίζει ο κ. Λούης.
ΣΤΙΣ «ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ» που έχουν διατυπωθεί για τον ρόλο που διαδραμάτισε η Εκκλησία στην αμφισβήτηση της Θεωρίας της Εξέλιξης, ο αρχιμανδρίτης Τιμόθεος Άνθης, γραμματέας της Συνοδικής Επιτροπής Τύπου, Δημοσίων Σχέσεων και Διαφωτίσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος, δηλώνει: «Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν καταδίκασε ποτέ τις απόψεις του Δαρβίνου. Γνωρίζει την εξέλιξη, αυτή που ο άνθρωπος γνωρίζει προκειμένου να οδηγηθεί στην τελείωσή του. Άλλωστε ο μόνος τέλειος άνθρωπος που ήρθε στη Γη ήταν ο Χριστός». Συμπληρώνει δε ότι «η εξέλιξη δεν γίνεται σε μια μέρα. Καθεμία από τις έξι ημέρες που αναφέρονται στη Γένεση ότι χρειάστηκαν για τη δημιουργία του κόσμου ισοδυναμεί με 1.000 χρόνια. Ουσιαστικά αυτό που καθορίζεται είναι η βούληση του Κυρίου να δημιουργήσει τον κόσμο, όχι ο χρόνος που χρειάστηκε». Για τον πατέρα Τιμόθεο, «δεν μπορούμε να απομακρυνθούμε από καμία επιστημονική θεωρία. Μπορούμε να τη σκεφθούμε, να την κρίνουμε αλλά όχι να την απορρίψουμε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Θεός έδωσε τη λογική στον άνθρωπο και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι έβαλε στο μυαλό τού καθενός με σκοπό να το αποκαλύψει στους υπόλοιπους». Ακόμη και στην ιδέα ότι ο άνθρωπος κατάγεται από τον πίθηκο, η οποία προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στη θρησκευτική κοινότητα παγκοσμίως, αφού ήταν αντίθετη με τη δημιουργία του ανθρώπου κατ΄ εικόνα και καθ΄ ομοίωσιν, ο αρχιμανδρίτης δηλώνει με απλά λόγια: «Μα ήταν φυσικό ο άνθρωπος, ο οποίος παλαιότερα ζούσε εκτεθειμένος στο φυσικό περιβάλλον, να είχε τρίχες για να προστατευθεί από το κρύο. Όταν η Εκκλησία κάνει λόγο για κατ΄ εικόνα και καθ΄ ομοίωσιν, εννοεί ότι ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο τέσσερα χαρακτηριστικά που τον διαφοροποίησαν από τα υπόλοιπα πλάσματα, το κοινωνικό, το κυριαρχικό, το λογικό και το αυτεξούσιο».
Αντιστροφή της φυσικής ιστορίας
Ο κ. Γεωργούλας υπογραμμίζει ότι «η επιφυλακτική στάση πολιτών του οικονομικά προηγμένου κόσμου- και προφανώς των Ελλήνων- οφείλεται σε παράγοντες που δεν αφορούν την ίδια την επιστημονική θεωρία, αλλά σχετίζονται με τις κοινωνικές της καταχρήσεις. Οφείλεται επίσης στο ότι δεν είναι γνωστή η ανθρωπολογική θεωρία του Δαρβίνου. Στα τελευταία κεφάλαια του έργου δείχνει ότι η ανθρωπολογία και η ανθρώπινη ιστορία αποτελούν την αντιστροφή της φυσικής ιστορίας, όπου επικρατούν οι δυνατότεροι οργανισμοί. Η ανθρώπινη κοινωνία δημιουργείται όταν ένα από τα πρωτεύοντα θηλαστικά, για λόγους που προφανώς απορρέουν από τον μηχανισμό της επιλογής προσαρμογής, δημιουργεί συστήματα προστασίας των αδύνατων μελών της ομάδας. Η ιστορία λοιπόν της ανθρωπότητας και της κοινωνίας αρχίζει ως η τρόπον τινά αντιστροφή της φυσικής ιστορίας».

Ημερίδα Θεολόγων στη Λευκάδα - Οι εισηγήσεις



Δημιουργήσαμε στο blog ένα νέο σύνδεσμο που έχει τον τίτλο ΗΜΕΡΙΔΑ ΘΕΟΛΟΓΩΝ_ΛΕΥΚΑΔΑ 2009 και βρίσκεται αριστερά στα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ.

Κάνοντας κλικ πάνω στο σύνδεσμο αυτό μπορείτε να διαβάσετε συγκεντρωμένα το Πρόγραμμα, τους συμμετέχοντες και κυρίως τις Εισηγήσεις τους στην Ημερίδα των Θεολόγων που έγινε στη Λευκάδα (7/2/2009) με κεντρικό θέμα

"Το μάθημα των Θρησκευτικών μεταξύ "προοδευτισμού", "φοβικότητας" και "προχειρότητας".

Ομιλία στη Μυτιλήνη του Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου


Πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 17 Φεβρουαρίου 2009 & ώρα 6:00 μ.μ. στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης μεγάλη ανοιχτή εκδήλωση που διοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Μυτιλήνης και η Ένωση Θεολόγων Νομού Λέσβου με ομιλητή το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιερόθεο και με θέμα: «Η κοινωνία της κατανάλωσης». Στην αρχή της εκδήλωσης που τελούσε υπό την αιγίδα του Δήμου Μυτιλήνης, έψαλλε εκκλησιαστικούς ύμνους ο μουσικολογιώτατος π. Παναγιώτης Ιωακείμ.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Θεολόγων Νομού Λέσβου κ. Παναγιώτης Τσαγκάρης αναφέρθηκε στο πλουσιότατο συγγραφικό και πνευματικό έργο του Σεβασμιωτάτου κ.κ. Ιεροθέου, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι κυκλοφορούν στην ελληνική γλώσσα πάνω από εβδομήντα(70) πολυσέλιδα βιβλία του με θεολογικό και κοινωνικό περιεχόμενο, ενώ πενήντα τρία(53) είναι μεταφρασμένα σε είκοσι (20) ξένες γλώσσες, άλλα βιβλία του διδάσκονται ως μαθήματα σε Θεολογικές Σχολές και άλλα έχουν γίνει αντικείμενα διδακτορικών διατριβών.
Ο Σεβασμιώτατος κ.κ. Ιερόθεος στην ομιλία του αναφέρθηκε εισαγωγικά στο πάθος τής φιλαυτίας πού μετατρέπει την κοινωνία μας από φιλόθεη και φιλάνθρωπη, πού πρέπει να είναι, σε φίλαυτη και καταναλωτική κοινωνία.
Στην συνέχεια διαίρεσε την ομιλία του σε τρείς επί μέρους ενότητες. Στην πρώτη ανέλυσε τούς όρους κατανάλωση και κοινωνία τής κατανάλωσης, στην δεύτερη μίλησε για την καπιταλιστική νοοτροπία πού συνδέεται αναπόσπαστα με την νοοτροπία τής κατανάλωσης και στην τρίτη αναφέρθηκε στο πώς οι Ρωμαίοι-Βυζαντινοί Αυτοκράτορες προσπαθούσαν να επιλύσουν τα φαινόμενα τής κοινωνικής αδικίας από τούς λεγόμενους Δυνατούς-πλουσίους γαιοκτήμονες σε σχέση με την σύγχρονη πραγματικότητα.
Και ο Σεβασμιώτατος έκλεισε την ομιλία του ως εξής:
«Άρχισα την εισήγησή μου με το γεγονός ότι σήμερα όλοι μας διαπνεόμαστε από την ευζωία, την ηδονή και την ευμάρεια πού έχει ως αποτέλεσμα την καλλιέργεια και την αύξηση των παθών και συνέδεσα το «πνεύμα τής κατανάλωσης» με το «πνεύμα τού καπιταλισμού» και την φιλαργυρία των «Δυνατών» στην σύγχρονη κοινωνία μας. Σε αυτό το γεγονός αποδίδω την οικονομική κρίση των ημερών μας.
Θα πρέπει να ολοκληρώσω την εισήγησή μου με την θέση ότι αυτό πού χρειάζεται από όλους μας σήμερα είναι να αντιδρούμε στην νοοτροπία τής κατανάλωσης και αυτό μπορούμε να το κάνουμε με την καλλιέργεια τής ασκητικής ζωής. Όταν κάνουμε λόγο για ασκητική ζωή εννοούμε τον συνειδητό αγώνα για να ζούμε με ολιγάρκεια, όσο το δυνατόν, για να ασκούμε την φιλοθεΐα και την φιλανθρωπία.
Με τον τρόπο πού ζούμε υποθηκεύουμε ολόκληρη την ζωή μας, και την περιουσία μας στις Τράπεζες και τούς τραπεζίτες. Παίρνουμε δάνεια για να αυξήσουμε την περιουσία μας, αλλά αφ' ενός μεν καταβάλλουμε για πολλά χρόνια μηνιαίες δόσεις, αφ' ετέρου δε οι Τράπεζες έχουν δικαιώματα πάνω σε αυτήν την περιουσία, με αποτέλεσμα να επιστρέφουν σε αυτές. Είμαστε δούλοι των κτημάτων και των χρημάτων, αλλά και των Τραπεζών. Το φοβερότερο είναι να λαμβάνουν πολλοί δάνεια με υψηλά επιτόκια για εκδρομές, διακοπές και άλλες μη αναγκαίες εργασίες. Το θεωρώ αυτό πολύ επιπόλαιο. …
Επομένως, ο ασκητικός τρόπος ζωής είναι αναγκαίος για όλους μας. Θα πρέπει να είμαστε ελεύθερα πρόσωπα και όχι καταναλωτικά όντα. Με δυσαρεστεί πολύ όταν η λέξη άνθρωπος και η λέξη πρόσωπο αντικαθίστανται από την λέξη καταναλωτής και τα δώρα τού Θεού λέγονται καταναλωτικά αγαθά. Αυτό δείχνει έναν άνθρωπο εξαρτημένο, άβουλο, εμπαθή, πράγμα.
Και το Ντοστογιεφσκικό ερώτημα είναι αδυσώπητο: «ελευθερία ή ευτυχία»; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δείχνει μια στάση ζωής».
Το θέμα κίνησε το έντονο ενδιαφέρον των ακροατών και ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις και τοποθετήσεις πάνω σε διάφορα ζητήματα.
Με αφορμή τις τοποθετήσεις πού έγιναν από το ακροατήριο, ο Σεβασμιώτατος τόνισε ότι στις μέρες μας επικρατεί η νοοτροπία τού ατομικισμού, πού είναι πνευματική ασθένεια. Ο τρόπος ζωής πού προσφέρει η Ορθόδοξη Εκκλησία βοηθά τούς ανθρώπους να θεραπευθούν από την ασθένεια αυτή, αλλά δεν επιβάλλει την διδασκαλία της διά τής βίας. Μερικές φορές η νοοτροπία της κοινωνίας επηρεάζει και τούς Κληρικούς. Η Ορθοδοξία από την φύση της είναι φιλάνθρωπη και σέβεται την ανθρώπινη ελευθερία. Ο καθένας από μάς μπορεί να καθορίση στον εαυτό του τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής, πού βοηθά στον περιορισμό των δαπανών και στην άσκηση τής φιλανθρωπίας.
Την εκδήλωση χαιρέτησε με γραπτό μήνυμα του ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Αναστάσης Παπαληγούρας και παρακολούθησαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Μυτιλήνης κ.κ. Ιάκωβος και Μηθύμνης κ.κ. Χρυσόστομος, πολλοί ιερείς, ο Βουλευτής Ν. Λέσβου του ΠΑΣΟΚ κ. Νίκος Σηφουνάκης, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Αλέξανδρος Ελευθερίου, ο εκπρόσωπος του Στρατηγού Συνταγματάρχης Μχ/κού κ. Ντάτσιος, ο τ. Βουλευτής και τ. Νομάρχης Λέσβου κ. Δημήτριος Βουνάτσος, ο Αντιδήμαρχος κ. Παντελής Πατερέλλης, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου κ. Νικόλαος Βλουτέλλης, ο πρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών Λέσβου κ. Ιωάννης Καλλοντζής, ο Δ/ντης Δ/θμιας Εκπ/σης Ν. Λέσβου κ. Αθανάσιος Φραγκόπουλος, ο Προϊστάμενος Παιδαγωγικής Καθοδήγησης κ. Ευστράτιος Αναγνώστου, ο Σχολικός Σύμβουλος των Θεολόγων κ. Ανδρέας Αργυρόπουλος, καθηγητές και καθηγήτριες Θεολόγοι και πλήθος κόσμου.

18/2/09

κ.Ι.Κογκούλης, Για την παιδεία και τα Θρησκευτικά

Δημοσιεύουμε απόσπασμα του Χαιρετισμού του κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής Θεσ/νίκης κ. Ιωάννη Κογκούλη στην Ημερίδα για την ποιμαντική αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών.
Χ Α Ι Ρ Ε Τ Ι Σ Μ Ο Σ
ΤΟΥ ΕΛΛΟΓΙΜΩΤΑΤΟΥ Κ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΟΓΚΟΥΛΗ
ΚΟΣΜΗΤΟΡΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
ΤΗΣ 12ΗΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009 ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
(απόσπασμα)




"...Και ενώ αυτή είναι, η σημερινή κατάσταση των νέων, κάποιοι στο χώρο της εκπαίδευσης απομάκρυναν από τα σχολεία τους Πνευματικούς και σταδιακά εξοβελίζουν από την υποχρεωτική εκπαίδευση την ελληνορθόδοξα προσανατολισμένη Παιδεία. Φαίνεται να αδιαφορούν για την αύξηση στους μαθητές αδιεξόδων ως προς το νόημα της ζωής τους, τη δημιουργία σ' αυτούς υπαρξιακής κενότητας. Φαίνεται να μη θέλουν οι νέοι μας να μπορούν να οραματίζονται την υπόσχεση που κρύβεται πίσω από το μόχθο της καθημερινότητας. Τελευταία επιχειρείται και η σταδιακή κατάργηση του μαθήματος των Θρησκευτικών. Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας κατάστασης είναι σ' όλους μας ορατά".

Ολόκληρη η Εισήγηση του κ. Κογκούλη ΕΔΩ

Διαβάστε επίσης τις Εισηγήσεις στην ίδια ημερίδα του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου και του Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου

Συμπεράσματα Ημερίδας για την ποιμαντική αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
(Θεσσαλονίκη - Πέμπτη 12Φεβρουαρίου 2009)
Πραγματοποιήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2009, ημέρα Πέμπτη, με μεγάλη επιτυχία, στο Συνεδριακό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Ημερίδα για τους Πνευματικούς Πατέρες – Κληρικούς των Ιερών Μητροπόλεων Μακεδονίας με θέμα: Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ.
Η ως άνω Ημερίδα έλαβε χώρα κατόπιν σχετικής εγκρίσεως και ευλογίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ύστερα από σχετική πρόταση προς αυτήν του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου, Προέδρου της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων. Την Ημερίδα παρακολούθησαν 150 και πλέον Κληρικοί.
Η όλη εκδήλωση ξεκίνησε στις 8:00 πμ με την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά παρουσία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου και άλλων Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών των Ι. Μητροπόλεων της Μακεδονίας. Στη συνέχεια, έλαβε χώρα η παράθεση πρωινού γεύματος προς όλους τους συμμετέχοντες, καθώς και η παραλαβή του σχετικού φακέλου του ενημερωτικού υλικού της Ημερίδας από την Γραμματεία της Επιτροπής
Την έναρξη των εργασιών της Ημερίδας έκανε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος και απηύθυνε σχετικό χαιρετισμό καθώς, και ευχαριστίες προς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο, για την ανταπόκρισή του στην εκδήλωση αυτή της Ιεράς Συνόδου και για την θερμή φιλοξενία των εργασιών της Ημερίδας. Ακολούθως, αναφέρθηκε στην προσφορά της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων κάνοντας παράλληλα την διάκριση μεταξύ της Ποιμαντικής Μέριμνας, που είναι έργο του κάθε Αρχιερέα, και του συμβουλευτικού έργου που προωθείται από την ως άνω Επιτροπή και γενικότερα από τον Επιτελικό Οργανισμό της Ιεράς Συνόδου. Ο Μακαριώτατος αναφέρθηκε μεταξύ των άλλων στον χαιρετισμό του γύρω από την τεράστια σημασία του προς εξέταση θέματος, υπογραμμίζοντας την θεραπευτική πτυχή της Ορθοδόξου παραδόσεως σε αντιδιαστολή με την ηθικιστική – δικανική αντίληψη της σχολαστικής θεολογίας. Κλείνοντας, αναφέρθηκε στην σημασία της ενορίας σήμερα ως «θεραπευτικής κοινότητας» με επίκεντρο και αναφορά το Ι. Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και την σημασία της επιστήμης στην αντιμετώπιση των συγχρόνων προβλημάτων του ανθρώπου, και ευχήθηκε καλή επιτυχία για την έκβαση και την ευόδωση του σκοπού της Ημερίδας.
Ακολούθως, τον λόγο έλαβε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, οποίος είχε και τον ρόλο του Προέδρου και Συντονιστή της Ημερίδας. Αφού ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο για την παρουσία του και την συμπαράστασή του στην πραγματοποίηση της Ημερίδας, απηύθυνε ευχαριστίες και προς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο για την έμπρακτη υποστήριξή του στην υλοποίηση της Εκδηλώσεως, καθώς και εγκάρδιο χαιρετισμό στους παρευρισκομένους κληρικούς των Ι. Μητροπόλεων Μακεδονίας και Θράκης, ευχαριστώντας τους για την ανταπόκρισή και παρουσία τους. Στην συνέχεια, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, αναφέρθηκε στον σκοπό του Μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεως, στην ποικιλία των διαφόρων ψυχικών, βιολογικών και κοινωνικών παραγόντων που επιδρούν στην ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, καθώς και στην ανάγκη επαναξιολόγησης του νοήματος της ζωής. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην «οδύνη» ως μέσου απελευθέρωσης από την «ηδονή», καθώς και στο χρέος του κάθε Πνευματικού Πατέρα, που δεν μπορεί να είναι άλλο από την προσφορά της πνευματικής βοήθειας στον άνθρωπο ακολουθώντας την ασφαλή οδό της Ορθοδόξου Φιλοκαλικής Παραδόσεως.
Τον λόγο στην συνέχεια έλαβε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμος. Αφού εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς την Ιερά Σύνοδο για την επιλογή Της στο να πραγματοποιηθεί στην Ι. Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης η Ημερίδα αυτή και ιδιαίτερα με την φυσική παρουσία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, απηύθυνε τον χαιρετισμό του και προς όλους τους κ.κ. Συνέδρους. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης αναφέρθηκε μεταξύ των άλλων στα προβλήματα που αναφύονται από την σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη εποχή, την ιδιαίτερη σχέση των ψυχικά ασθενών με τον Κλήρο και υπογράμμισε την σημασία της συνεργασίας μεταξύ των Επιστημόνων και των Κληρικών για την όσο το δυνατόν σφαιρικότερη και πληρέστερη αντιμετώπιση των προβλημάτων που μαστίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο.
Ακολούθως, απηύθυνε χαιρετισμό ο Κοσμήτωρας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Ελλογιμώτατος καθηγητής κ. Ιωάννης Κογκούλης. Στο μήνυμά του τόνισε την σημασία που πρέπει να δίνει η Εκκλησία στα προβλήματα του «καθ’ όλου» ανθρώπου, αναφέρθηκε στην σύγχρονη τάση για «άναρχη αυτονόμηση» και ηδονή, καθώς και στον διακριτό και διακριτικό ρόλο που οφείλουν να έχουν οι Κληρικοί από τους ειδικούς επιστήμονες. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε εκ μέρους του στην διαφορετική προσέγγιση των προβλημάτων του συγχρόνου ανθρώπου από την Ορθοδοξία, που απορρέει: α) Από την χαρισματική Θεολογία, δηλαδή από την εμπειρία του Ακτίστου, και β) Από την επιστημονική Θεολογία, δηλαδή την συμβολή των πορισμάτων, των μεθόδων και των τεχνικών στην άσκηση του σύγχρονου ποιμαντικού έργου. Τέλος, επισήμανε τους κινδύνους της σύγχρονης τάσης της Κοινωνίας με την σταδιακή απομάκρυνση του Ι. Κλήρου από τα Σχολεία και τις εις βάρος του μαθήματος των θρησκευτικών επιθέσεις για την απομάκρυνσή του από την εκπαίδευση. Ένα μάθημα που τόσο απαραίτητο καθίσταται για την ψυχική και κοινωνική σφαίρα του ανθρώπου σήμερα.
Κατόπιν, ακολούθησε η Α΄ Συνεδρία με πρώτη την εισήγηση του Αιδεσιμολογιωτάτου Πρωτ. κ. Βασιλείου Καλλιακμάνη, καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, με θέμα: «Πνευματική Πατρότητα και Ποιμαντικές Αρχές». Έγινε αναφορά στην Αγιοπνευματική και Εκκλησιολογική σημασία της έννοιας του «Πνευματικού Πατέρα», καθώς και για το ποιοι κληρικοί δικαιούνται να φέρουν αυτόν τον τίτλο. Τονίσθηκε η σημασία των ποιμαντικών αρχών της «ακρίβειας» και της «οικονομίας», καθώς και των ιδιαιτέρων ποιμαντικών αρχών της «αναλογίας», της «ιστορικότητας» και της «ιδιαιτερότητας» του κάθε προσώπου. Τέλος, δόθηκε βάρος στον σκοπό της πνευματικής «χειραγωγήσεως», που δεν είναι άλλος από την καθοδήγηση του πιστού στην «εν Χριστώ ελευθερία», καθώς και στην χρεία του αρίστου συνδυασμού της θεολογίας και της Ποιμαντικής.
Στη συνέχεια, ακολούθησε η δεύτερη εισήγηση του Ελλωγιμωτάτου κ. Αλεξάνδρου Σταυρόπουλου, Ομότιμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: «Ο άνθρωπος σε κρίση – Περιστασιακή εξομολόγηση». Κατά την διάρκεια της εισήγησής του υπογραμμίστηκε ότι: Το μυστήριο της ιεράς εξομολογήσεως είναι χώρος πολυσυλλεκτικός […] Από τους ανθρώπους που αντιλαμβάνονται κάποιο πρόβλημα που άπτεται της ψυχικής τους υγείας, είναι μεγάλο το ποσοστό αυτών που απευθύνθηκαν αρχικά στην Εκκλησία και ύστερα σε άλλες ειδικότητες […] Οι αιτίες και οι αφορμές που οδηγούν κάποιον σε μία περιστασιακή εξομολόγηση, είναι διάφορες και ποικίλες, και έχουν να κάνουν με τόσο με τον ίδιο του τον εαυτό, όσο και με το περιβάλλον του […] Η προσδοκία του προσφεύγοντος στην εξομολόγηση επικεντρώνεται στα αιτήματα της εγκάρδιας υποδοχής, της αποδοχής, της φιλικότητας και της αγάπης από μέρους των εκπροσώπων της Εκκλησίας. Χρειάζεται, λοιπόν, μια ανάλογη προετοιμασία του εξομολόγου, κατά τέτοιον τρόπον, που να εμπνέει εμπιστοσύνη στους προσερχόμενους, καθώς και την πεποίθηση ότι κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του μέτρα και όρια, με αποτέλεσμα να ανακτηθεί η χαμένη αυτοπεποίθηση του ατόμου. Ακολούθησαν απαντήσεις από τους κ.κ. εισηγητές της πρώτης συνεδρίας στα πολλά και ουσιαστικά ερωτήματα που ετέθησαν από τους κ.κ. Σύνεδρους, καθώς και ολιγόλεπτο διάλειμμα.
Ακολούθησε η δεύτερη Β' Συνεδρία όπου έλαβε χώρα η εισήγηση του Ελλογιμωτάτου Δρ. Σταύρου Ι. Μπαλογιάννη, Καθηγητού της Νευρολογίας του ΑΠΘ, Διευθυντού της Α΄ Νευρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, με θέμα: «Καταθλιπτικά στοιχεία και παρερμηνευτικές διαθέσεις οι οποίες είναι δυνατόν να επηρεάσουν το περιεχόμενο της Ι. Εξομολογήσεως στους νέους, στους ενήλικες και στους ηλικιωμένους. Μεταξύ των άλλων, τονίσθηκε ότι: Μεγάλος προβληματισμός παρέχεται επί όλων των παθολογικών διεργασιών, στις οποίες το επικρατούν νοσηρό στοιχείο δεν επιτρέπει την εκ μέρους του εξομολογουμένου έκθεση και κατάθεση των πραγματικών διαστάσεων των ψυχικών διεργασιών, αλλά άλλοτε παραβλέπονται και άλλοτε αλλοιώνονται. Οι ψυχολογικές τροποποιήσεις συναρτήσει της ηλικίας είναι δυνατόν εκ παραλλήλου να επηρεάσουν και το περιεχόμενο της Ιεράς Εξομολογήσεως και να οδηγήσουν σε μεγιστοποιήσεις και σχετικές παρερμηνείες των ψυχικών φαινομένων. Ο πνευματικός Πατέρας πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει τα νοσηρά στοιχεία του εξομολογούμενου και να κατευθύνει καταλλήλως την προσέγγιση αυτού, σε τέτοιο σημείο ώστε η Ιερά Εξομολόγηση να αποκτήσει διττή ψυχοθεραπευτική βαρύτητα.
Κατόπιν, ακολούθησε η εισήγηση του πατρός Αδαμάντιου Αυγουστίδη, Ψυχίατρου – Θεολόγου και Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: «Εκκλησία και Ψυχική Υγεία». Μεταξύ των άλλων, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στα εξής σημεία: Η εξομολόγηση δεν στηρίζεται σε ορθολογικές τεχνικές γενικής χρήσεως και εφαρμογής, αλλά στον φωτισμό από το Άγιο Πνεύμα, τόσο του εξομολογουμένου, όσο και του Πνευματικού Πατρός. Η θεραπευτική δύναμη του μυστηρίου της μετάνοιας δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου», αφού δεν στηρίζεται σε κτιστές μεθόδους, αλλά στις άκτιστες ενέργειες τις Αγίας Τριάδος. Δεν είναι σωστό να γίνεται σύγχυση μεταξύ των κτιστών ανθρωπίνων ιαματικών μέσων και της θεραπευτικής κοινωνίας του κτιστού ανθρώπου με τις ζωοποιές άκτιστες ενέργειες του Θεού δια των μυστηρίων της Εκκλησίας. Καμιά ανθρώπινη «ψυχο – θεραπευτική» μέθοδος δεν μπορεί να θεωρηθεί υποκατάστατο της εξομολόγησης, ούτε η εξομολόγηση επιτρέπεται να ευτελίζεται, κατανοούμενη και χρησιμοποιούμενη ως εναλλακτική θρησκευτικού τύπου «ψυχο – λογική» θεραπεία. Ακόμη και όταν κάποιος χρειάζεται και τις δύο, δεν θα πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ τους. Δεδομένου, όμως, ότι πολύ συχνά ζητούν τη συμβουλή του πνευματικού άνθρωποι με σοβαρά «ψυχολογικά» προβλήματα, είναι σημαντικό ο ιερέας να μπορεί να αναγνωρίσει τα σημεία εκείνα, που υποδεικνύουν την παρουσία «ψυχοπαθολογίας» με την ιατρική έννοια του όρου, και να υποδεικνύει την ανάγκη ιατρικής ή ψυχολογικής βοήθειας. Ο εξομολογούμενος δεν αποπέμπεται, αλλά παραπέμπεται στον κατάλληλο ειδικό.
Στην συνέχεια, ακολούθησαν κατατοπιστικές και απαντήσεις και διευκρινήσεις στις εύστοχες ερωτήσεις, τοποθετήσεις και απορίες των κ.κ. Συνέδρων, καθώς και εποικοδομητική συζήτηση επί των εισηγήσεων.
Τέλος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων, ανέγνωσε τις τελικές θέσεις ως πρώτα Συμπεράσματα της Ημερίδας, που είναι τα εξής :
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1. Ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματικό όν, αποτελείται από ψυχή και σώμα και παρατηρούνται επιδράσεις της ψυχής επί του σώματος και του σώματος επί της ψυχής. Επίσης, ο άνθρωπος δέχεται και διάφορες επιρροές από το περιβάλλον.
2. Υπάρχουν πολλές ασθένειες, όπως πνευματικές -ψυχικές, ψυχολογικές, νευροβιολογικές και σωματικές. Μεταξύ αυτών υπάρχουν αλληλεπιδράσεις και ο διακριτικός και φωτισμένος Πνευματικός μπορεί να τις διακρίνει.
3. Συνδέεται πολύ στενά ή ποιμαντική με την Θεολογία, δηλαδή οι Ποιμένες της Εκκλησίας οφείλουν να θεολογούν και οι θεολόγοι πρέπει να ποιμαίνουν τον σύγχρονο άνθρωπο.
4. Όταν βρισκόμαστε μπροστά σε έναν άνθρωπο με πνευματικά, νευρολογικά και ψυχολογικά προβλήματα, οφείλουμε να ενεργούμε με διάκριση. Αρχίζουμε την ποιμαντική με τις προϋποθέσεις που καθορίζει η διαχρονική παράδοση της Εκκλησίας, όπως εκφράστηκε στην Αγία Γραφή, τα κανονικά κείμενα των Τοπικών και Οικουμενικών Συνόδων, την πατερική διδασκαλία και την ποιμαντική πείρα. Όταν διακρίνουμε νευρολογικά-ψυχιατρικά προβλήματα, παραπέμπουμε τον άνθρωπο στους ειδικούς επιστήμονες ιατρούς, και παράλληλα συνεχίζουμε την πνευματική αγωγή. Ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο για την μέριμνά Του και την παρουσία Του, την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, τον φιλοξενούντα Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο, τους αξιοτίμους κ.κ. Εισηγητές, τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμ. κ. Σπυρίδωνα Κατραμάδο, Γραμματέα της Επιτροπής για την υποδειγματική προετοιμασία της Ημερίδας εκ μέρους της Γραμματείας καθώς, και το σύνολο των Πνευματικών Πατέρων – Συνέδρων με την παρουσία τους. Έκλεισε δε τις εργασίες της Ημερίδας δίνοντας τις πνευματικές του κατευθύνσεις και υποδείξεις του για την ευαισθητοποίηση και επαγρύπνηση όλων των Πνευματικών Πατέρων και για την ανάγκη της ανάληψης δράσεων για την όσο το δυνατόν έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση, εντός των πλαισίων της Εκκλησίας μας, των ψυχικών διαταραχών των πιστών και των λοιπών ανθρώπων. Τούτο θα γίνει με γνώμονα την εν ελευθερία ανάδειξη του ανθρώπινου προσώπου εντός της μυστηριακής ζωής , που θα οδηγήσει στην κατά χάριν «Θεϊκή Υιοθεσία». Οι εργασίες της Ημερίδας ολοκληρώθηκαν με την παράθεση εκ μέρους του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου, ενός πλούσιου γεύματος προς όλους τους κ.κ. συνέδρους στις εγκαταστάσεις της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Σχολής Θεσσαλονίκης.

17/2/09

Απόσυρση των εγκυκλίων για τις απαλλαγές από τα Θρησκευτικά ζητά η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ)

Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ) δημοσίευσε στην ιστοσελίδα της Ανακοίνωση για τη συνάντηση των κοσμητόρων των δύο Θεολογικών Σχολών και του Αντιπροέδρου της ΠΕΘ με τον Διευθυντή του Γραφείου του Υπουργού Παιδείας κ. Σπηλιωτόπουλου:
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΕΝΩΣΙΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
Χαλκοκονδύλη 37.
10432 ΑΘΗΝΑ
Τηλ. 2105224180
FAX. 2105224420
Iστοχώρος: http://www.petheol.gr/
e-mail: panenthe@otenet.gr & enosis@petheol.gr


ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΕΘΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Την Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου το απόγευμα πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Eθν. Παιδείας και Θρησκευμάτων συνάντηση των Κοσμητόρων της Θεολογικής Σχολής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Aθηνών κας Eλένης Χριστινάκη και της Θεολογικής Σχολής του Aριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Iωάννου Κογκούλη, καθώς και του εκπροσώπου της Πανελληνίου Eνώσεως Θεολόγων, Aντιπροέδρου του Δ.Σ. της ΠΕΘ κ. Hλία Φραγκοπούλου με τον κ. Aθανάσιο Κοτταρά Διευθυντή του γραφείου του Yπουργού Eθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Aρ. Σπηλιωτοπούλου. H συζήτηση είχε πρώτα ενημερωτικό χαρακτήρα, αλλά και τέθηκαν και ζητήματα αμέσου ενδιαφέροντος, αφού θεωρήθηκε ότι είναι προπαρασκευαστική μιας άμεσης συναντήσεως με τον κ. Yπουργό . Τα θέματα πού κυρίως συζητήθηκαν ήταν :
α) H απόσυρση των εγκυκλίων του περασμένου καλοκαιριού που αναφέρονται στη δυνατότητα απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών και επάνοδος στην προ των εγκυκλίων αυτών κατάσταση
β) H ανάγκη ρυθμίσεως με υπουργική παρέμβαση-έκδοση εγκυκλίου- του θέματος πού έχει δημιουργηθεί με την αποδοχή αιτήσεων απαλλαγής από το μάθημα και μαθητών ορθοδόξων, κατά παράβαση της τρίτης σχετικής εγκυκλίου. Τονίστηκε ότι το θέμα πρέπει να λήξει πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους.
γ) Τέλος ανανεώθηκε και εγγράφως και προφορικά το αιτημά μας για μια απευθείας συνάντηση με τον κ. Yπουργό για να τεθούν και συζητηθούν και όλα τα λοιπά ζητήματα που η Ένωσή μας έχει θέσει. Πολύ περισσότερο αφού διακηρύχθηκε ότι τα θέματα της παιδείας θα αντιμετωπιστούν από το Yπουργείο με εκκίνηση «από μηδενική βάση».
Σχόλιο
Στο θέμα είχαμε αναφερθεί και με παλαιότερη ανάρτησή μας στην οποία μεταφέραμε λεπτομέρειες για τη συνάντηση αυτή, όπως μας τις περιέγραψε ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης κ. Ιωάννης Κογκούλης στην Ημερίδα Θεολόγων στη Λευκάδα, μία ημέρα μετά τη συνάντηση με τον Διευθυντή του Γραφείου του Υπ. Παιδείας.
Εκφράζουμε τη χαρά μας γιατί η λύση που προτείνει η ΠΕΘ για το ζήτημα των απαλλαγών από το ΜτΘ είναι η απόσυρση των εγκυκλίων καθώς και γιατί τονίζει την ανάγκη ρύθμισης του θέματος άμεσα και πάντως πριν την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Περιμένουμε πλέον τη συνάντηση του ίδιου του Υπουργού Παιδείας με την ΠΕΘ και τους Κοσμήτορες των Θεολογικών Σχολών.

π. Γεώργιος Μεταλληνός, Ορθόδοξος Πίστις και φυσικαί επιστήμαι

πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 13/2/2009

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Μεταλληνού, Ομοτίμου καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών

1. Στην Ορθοδοξία η αντίθεση —και σύγκρουση— πίστεως (η Θε­ολογίας) και επιστήμης δεν είναι αυτονόητη. Πρόκειται για ψευδοπρόβλημα, διότι και η Ορθοδοξία στην αυθεντική της έκφραση και πραγμάτωση είναι επιστήμη, με διαφορετικό όμως γνωστικό αντι­κείμενο.
Η Ορθόδοξη Θεολογία είναι επιστήμη και μάλιστα θετική, διότι έχει γνωστικό αντικείμενο και χρησιμοποιεί επιστημονική μέθο­δο. Στην ορθόδοξη παράδοση δια­κρίνονται δυο γνώσεις ή σοφίες (Απόστολος Παύλος, Ιάκωβος Αδελφόθεος ως τον Γρηγόριο Πα­λαμά και τον Ευγένιο Βούλγαρη κ.λπ). Υπάρχει η γνώση του ακτίστου (=Θεός) και η γνώση του κτι­στού (=ο κόσμος ως κτίση και δημιουργία). Η γνώση του Θεού (θε­ογνωσία) είναι υπερφυσική και επιτυγχάνεται με την συνέργεια του ανθρώπου με τον Θεό. Η γνώση του κόσμου είναι φυσική και απο­κτάται με την επιστημονική έρευ­να. Μέθοδος της θείας γνώσης είναι η νήψη —κάθαρση της καρ­διάς (Ψαλμ. 50,12 -Ματθ. 5,8). Θε­ολογία λοιπόν είναι η γνωσιολογία και γνώση του ακτίστου. Επιστήμη η γνωσιολογία και γνώση του κτι­στού. Η γνώση στην επιστήμη της Πίστεως ονομάζεται θέωση και είναι ο μόνος σκοπός της Ορθοδοξίας. Όλα τα λοιπά είναι μέσα προς αυτό το τέλος.
Οι δυο γνωσιολογίες, κτιστού και ακτίστου, εργάζονται με διαφο­ρετικά όργανα και γι' αυτό τα μετα­ξύ τους όρια είναι ευδιάκριτα. Όρ­γανο της επιστήμης της πίστεως δεν είναι η διάνοια, αλλά η καρδιά, που μπορεί να δεχθεί την ενοίκηση του ακτίστου, όταν η καρδιά καθαρθεί από τα πάθη και μπορεί να αναπτύξει, ως υπερφυσικό όργανο του ανθρώπου, την νοερή της λει­τουργία (=ενέργεια του νου στην καρδιά). Η παρατήρηση και το πεί­ραμα, βασικές παράμετροι της επι­στημονικής μεθόδου, υπάρχουν και στην επιστήμη της πίστεως.
Στην ησυχαστική μέθοδο θεο­γνωσίας υπάρχει η παρατήρηση ως θέα του ακτίστου φωτός - της θείας άκτιστης ενέργειας και το πείραμα ως δυνατότητα επανάλη­ψης αυτής της εμπειρίας, που εί­ναι κοινή σ' όλους τους επιστήμο­νες της πίστεως, δηλ. τους Αγί­ους. Ό,τι συνεπώς είναι για τους φυσικούς επιστήμονες το τηλε­σκόπιο ή το μικροσκόπιο, για τους επιστήμονες της πίστεως είναι η «καθαρά καρδία», που γίνεται ένα είδος «θεοσκοπίου». Η Θεολογία, ως λόγος περί του Θεού, μ' αυτήν την προϋπόθεση, λειτουργεί ως θετική επιστήμη και όχι ως μετα­φυσική, στοχαστική δηλ. θεολόγηση. Οι φυσικές επιστήμες επιδιώ­κουν την θέαση του μακροκόσμου και του μικροκόσμου. Η επιστήμη της πίστεως στοχεύει στην θέα(ση) του Θεού, ως ακτίστου φωτός, δηλαδή στην θέωση.
2. Με δεδομένη λοιπόν την ύπαρξη κατά την Ορθοδοξία δύο γνώσεων είναι αδύνατη η σύγ­κρουση Ορθοδοξίας και Επιστή­μης. Η σύγκρουση αποφεύγεται, διότι έργο της επιστήμης είναι η γνώση της ουσίας και των μηχα­νισμών λειτουργίας των όντων. Έργο όμως της Θεολογίας είναι η γνώση του Θεού, του δημιουργού τους. Οι φυσικές επιστήμες ασχο­λούνται με το πως· η Θεολογία με το ποιος και γιατί (τελολογία). Έτσι η Αγία Γραφή και τα έργα των Αγίων Πατέρων (των επιστη­μόνων της πίστεως) είναι δυνατόν να έχουν επιστημονικά λάθη, σε σχέση με τα συνεχώς ανανεούμενα πορίσματα των φυσικών επι­στημών. Θεολογικά λάθη όμως δεν έχουν. Ο θεούμενος-ο Άγι­ος, γνωρίζει τους λόγους των όν­των, την αιτία της ύπαρξης τους και την εξάρτηση τους από τον Θεό. Η διερεύνηση όμως, όπως είπαμε, της ουσίας και της λειτουρ­γίας τους είναι έργο των φυσικών επιστημών. Η Θεολογία, λοιπόν, μας γνωρίζει τον Θεόν και τον κό­σμο ως δημιούργημά Του και όχι τις φυσικές επιστήμες, που είναι δημιούργημα του ανθρώπου. Ο Θεός στην Γραφή διδάσκει την αλήθεια για τον εαυτό Του και όχι την (επιστημονική γνώση) για την κτίση. Στην Γραφή μαθαίνουμε ποιος είναι ο Θεός, για να μπορέ­σει ο άνθρωπος να ανταποκριθεί στην αγάπη Του. Έτσι, στα επιστημονικά θέματα υπάρχει δυνατότη­τα αλλαγής γνώμης με βάση τα νέα πορίσματα. Στα σωτηριολογικά όμως θέματα ουδεμία αλλαγή είναι δυνατή, διότι η μέθοδος σω­τηρίας - θέωσης είναι διαιώνια αμετάβλητη.
Οι Πατέρες (Προφήτες , Από­στολοι και όλοι οι Άγιοι) όταν κα­τέχουν και την ανθρώπινη σοφία (π.χ. Μ. Βασίλειος), γνωρίζουν τις επιστημονικές θεωρίες της εποχής τους, τις οποίες όμως ερευνούν μέσα από το πρίσμα της Θεολογίας τους, αφού σκοπός τους δεν είναι η φυσική επιστημονική γνώση, αλλά η καθοδήγηση των πνευμα­τικών τους τέκνων προς την σωτη­ρία και η προστασία τους από γνώση, που είναι δυνατόν να εμποδίσει την πορεία τους προς την θεογνω­σία. Η διάθεση όμως στην περί­πτωση αυτή δεν είναι a priori πολε­μική και απορριπτική, αλλά απλώς ποιμαντική και προστατευτική.
3. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι οι φυσικές επιστήμες σε όλες τις εκφάνσεις και πραγματώσεις τους, συνιστούν αλληλοσυμπλη­ρούμενες όψεις στην θέαση της φυσικής πραγματικότητας. Η οπτική όμως της πατερικής Θεολο­γίας είναι διαφορετική, όπως απο­δεικνύει το πατερικό παράδειγμα.
Ο καθηγητής - επιστήμονας στην γνώση του ακτίστου είναι ο πνευματικός πατέρας («καθηγη­τής της ερήμου» ονομάζεται ορ­θόδοξα), που πρέπει να έχει την εμπειρία της θεώσεως. Με βάση αυτή την αρχή λειτουργεί η παρά­δοση της Ορθοδοξίας με κέντρο τις Οικουμενικές συνόδους. Το πλήρωμα των πιστών εμπιστεύεται την γνώση των θεουμένων, όπως οι επιστήμονες την γνώση και αξι­οπιστία των ειδικών του χώρου τους. Σ' αυτή την συνάφεια φαίνε­ται και η ορθόδοξη σημασία του δόγματος. Η διδασκαλία της πί­στεως (αυτό είναι το δόγμα ως εμπειρία των Αγίων) είναι το επι­στημονικό εγχειρίδιο του επιστήμονος της θεώσεως και λειτουρ­γεί ως οδηγός των άλλων προς την θέωση. Η Ορθόδοξη πίστη εί­ναι τόσο δογματική, όσο και η επι­στήμη. Δόγματα της επιστήμης: με την κοσμική κατανόησή τους είναι τα αξιώματα της. Με αυτή την έννοια, κατά τον Marc Bloch, και η επιστημονική έρευνα είναι «προ­κατειλημμένη», όχι μόνο η Θεολο­γία. Χωρίς όμως αυτή την εκατέρωθεν «προκατάλήψη» δεν είναι δυνατή η πρόοδος της διπλής αυτής επιστήμης.
4. Η αγιότητα, έτσι, δεν είναι εμπόδιο στην επιστημονική γνώση. Ακριβώς το αντίθετο. Άλλωστε ήδη στην Παλαιά Διαθήκη (Σοφ. Σερ. 38, 6) ομολογείται: Ο Θεός «έδωκεν ανθρώποις επιστήμην ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις αυτού». Τίποτε δεν αποκλείει ορθόδοξα, την δυ­νατότητα να είναι κάποιος κάτο­χος και των δύο επιστημονικών γνώσεων, όπως συμβαίνει στους μεγάλους Πατέρες και Μητέρες της Ορθοδοξίας. Αυτό ψάλλει η Ορθοδοξία στις 25 Νοεμβρίου για την μεγάλη μαθηματικό του 3ου αιώνα, Αγία Αικατερίνη: «Την εκ Θεού σοφίαν λαβούσα παιδιόθεν, η Μάρτυς, και την έξω σοφίαν καλως πάσαν μεμάθηκε». Αντίθε­τα, εκεί που υπάρχει θρησκειοποιημένη ή ιδεολογικοποιημένη πίστη (στα διάφορα θρησκεύματα του κόσμου), Θρησκεία και Επιστήμες χρησιμοποιούν το ίδιο όργανο, την διάνοια - λογική, και έτσι αναπό­τρεπτα θα έλθουν σε σύγκρουση, διότι τις θέσεις της θρησκείας δεν μπορεί να δεχθεί, από ένα σημείο και πέρα, η λογική, ενώ τα πορί­σματα της επιστήμης δεν μπορεί να τα δεχθεί η θρησκεία, όταν αυτά συγκρούονται με θέσεις της θρησκείας ή της θρησκειοποιημένης πίστης, που θεωρούνται επι­στημονικά. Το πρόβλημα δε για την θρησκεία ξεκινά από την απο­δοχή των ιερών βιβλίων (π.χ. Αγίας Γραφής ή Κορανίου) ως επιστημο­νικού συγγράμματος.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό, γιατί στην Ορθοδοξία, όταν είναι Ορ­θοδοξία, δεν μπορεί ποτέ να υπάρ­ξει περίπτωση Γαλιλαίου. Η αρνη­τική στάση των ορθοδόξων λογίων κατά του κοπερνικείου συστήμα­τος, τον 18ον αι., δεν ήταν απόρ­ροια πατερικότητας, αλλά δυτικών επιρροών (σχολαστικών τάσεων), βιβλικισμού ή αναμονής των εξελί­ξεων της επιστήμης (Ευγένιος Βούλγαρης). Αντίθετα η σύγκρου­ση Πίστεως και Επιστήμης είναι όχι μόνο δυνατή, αλλά και φυσιο­λογική, όταν τα πορίσματα της επι­στήμης κρίνονται με μεταφυσικά κριτήρια, ή η διδασκαλία της Πί­στεως προσεγγίζεται με βάση τις αρχές και τα πορίσματα των φυ­σικών επιστημών, δηλαδή με κρι­τήρια άλλου χώρου. Στην περίπτω­ση αυτή η μεν επιστήμη θεολογεί, (οπότε αυτοκαταργείται), η δε πίστη μεταβάλλεται σε φυσική επι­στήμη (οπότε αλλοτριώνεται). Αυ­τό συνέβη έντονα στην Δυτική Ευρώπη, όταν η ωρίμανση της Φυ­σικής και γενικά των θετικών Επι­στημών εγκατέλειψε το αριστοτε­λικό κοσμοείδωλο και την μεθοδολογία του, ενώ η Δυτική Εκκλησία επέμενε σ' αυτά. Προεκτάσεις του δυτικού προβληματισμού και συ­νεπώς και συγκρούσεις (μάλλον διενέξεις) είχαμε και στην δυτικά σκεπτόμενη Ανατολή.
5. Στην συνάντηση Θεολογίας και Επιστήμης έγιναν τραγικά λά­θη και από τις δυο πλευρές, που οδήγησαν στην εκατέρωθεν απολυτότητα και απομόνωση. Η Δυ­τική Εκκλησία επέμεινε στην κατά γράμμα ερμηνεία της Αγίας Γρα­φής, χωρίς αναφορά στην πατερική ερμηνεία της. Μετά την περί­πτωση του Γαλιλαίου, εξ άλλου, και από τις δυο πλευρές, η σύγκρουση εθεωρείτο δεδομένη. Θύμα της αντίληψης αυτής τον 20ον αιώνα ο πάστορας Lemaitre και η «περί Με­γάλης Εκρήξεως» θεωρία του, που αποκρούστηκε ως ανακάλυψη κλη­ρικού. Συχνά, εξ άλλου, στην σύγ­κρουση οδηγούσε η διαφορά στην χρησιμοποιούμενη εκατέρωθεν γλώσσα. Ο βιβλικισμός των εκκλησιαστικών ήλθε συχνά αντιμέτω­πος με τον λογικισμό (λογοκρατία) των φυσικών επιστημόνων. Η θε­μελίωση της νοησιαρχίας στην Ευρώπη αρχίζει με τον ιερό Αυγου­στίνο (“credo,ut intelligam”) και κο­ρυφώνεται με τον Καρτέσιο ("cogito, ergo sum"). Η προτεραιότητα δί­νεται στην διάνοια, ακόμη και στον χώρο της Πίστης. Ο Θεός, τελικά, νοείται ως γνωστικό «αντικείμε­νο», που «συλλαμβάνεται» με την δύναμη της διάνοιας, η οποία κα­ταξιώνεται σε κύριο συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης.
6. Είναι εν τούτοις γεγονός, ότι η επιστήμη στην Δυτική Ευρώπη προήλθε από την Θεολογία. Όχι μόνο από τους δυτικούς Πατέρες, αλλά και από τον Καρτέσιο, τον Λάϊμπνιτς, τον Νεύτωνα, που ήσαν και θεολόγοι. Η πίστη στον Θεό, συνεπάγεται την αναγνώριση λογικότητας στην δημιουργία, που έ­τσι προσφέρεται για έρευνα. Αρ­γότερα όμως το «παιδί» επαναστά­τησε κατά της μητέρας και οι δρό­μοι τους χώρισαν. Αυτό όμως δεν συνέβη στην πατερική παράδοση της Ανατολής, στην οποία όχι μό­νο συμπορεύθηκαν επιστήμη και Θεολογία, αλλά και η Θεολογία α­ποδείχθηκε ενισχυτική στην αλη­θινή πρόοδο της Επιστήμης. Αρ­κούν μερικά παραδείγματα από τα έργα του Μεγάλου Βασιλείου (Εις την Εξαήμερον, ΡG, 29,3-208) και του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης (Πε­ρί κατασκευής ανθρώπου, ΡG, 44,124-256).
Ο Μέγας Βασίλειος δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό: «Ει ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται, ζήτει τις ο την αρ­χήν αυτήν δούς και τις ο ποιητής». Αλλά σ' αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang.
Ό Άγιος Γρηγόριος Νύσσης (ΡG 44, 77D) προσδιορίζει την «αρχή»: «Τα πάντα ην εν πρώτη του Θεού περί την κτίσιν ορμή (κί­νηση), οιονεί σπερματικής τινός δυνάμεως προς την του παντός γένεσιν καταβληθείσης, ενεργεία δε τα καθ' έκαστον ούπω ήν». Θα μπορούσε ο Γρηγόριος να ονομασθεί προφήτης της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης, αφού η «σπερματική δύναμη» μπορεί να ταυτισθεί με την «υπερσυμπυκνωμένη μάζα» της σύγχρονης θεω­ρίας.
Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 29.36Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση, παρουσιάζοντας την «πρώτη αρχή», «ωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν, δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημι­ουργού δύναμιν», ανέμενε δε «τους καθήκοντας χρόνους(=κα­τάλληλους καιρούς), ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματα».
Αυτό δε διότι κατά τον Άγιο Γρηγόριο (ΡG 44, 72Β)— «πάντων των όντων τας αφορμάς και τας αιτίας και τας δυνάμεις συλλή­βδην (ταυτόχρονα) ο Θεός εν ακαρεί (ακαριαία) κατεβάλλετο».
Το σύμπαν, εξ άλλου, κατά τον Μέγα Βασίλειο (ΡG 29,1164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση, ανα­πτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο. «Η της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγ­ματος την αρχήν δεξαμενή, προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον, μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήση».
Και ο Άγιος Γρηγόριος (ΡG 44, 148C) δέχεται μια εξελικτική πορεία στην φύση: «Καθάπερ διά βαθμών η φύσις, των της ζωής λέγω ιδιωμά­των, από των μικροτέρων επί το τέλειον ποιείται την άνοδον».
Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμέ­νει από τη Γραφή όλες τις απαντή­σεις, θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα: «...πολλά απεσιώπησεν (η Γραφή), τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)...» (ΕΠΕ 4, 72/4). Όσοι Πατέρες είχαν επιστη­μονική - σχολική - κατάρτιση α­σχολήθηκαν με τα φυσικά προβλή­ματα με βάση τις επιστημονικές γνώσεις της εποχής τους. Μάλι­στα, δεν έχουν αντιφάσεις μεταξύ τους στα θεολογικά θέματα. Η ερμηνεία όμως της Γραφής είναι έργο των θεοπνεύστων ερμηνευ­τών και όχι των επιστημόνων. Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις, διότι η Θε­ολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα­τανόηση των θεολογικών θέσεων. Δύο παραδείγματα: Η αρχή της απροσδιοριστίας (Heisemberg) βο­ήθησε στην προσέγγιση της Φυ­σικής με την Θεολογία, και τον «αποφατισμό» της (=αδυναμία ακρι­βούς προσδιορισμού). Ένας αμε­ρικανός αστρονόμος έχει δηλώσει, ότι οι φυσικοί επιστήμονες μοιάζουν με ορειβάτες, οι οποίοι μόλις φθάσουν στην κορυφή του βουνού, βλέπουν τους θεολόγους να τους περιμένουν αναπαυτικά στην πολυθρόνα τους!
Βέβαια και όταν βρίσκουμε συμπτώσεις σε καίρια φυσικά προβλή­ματα μεταξύ Θεολογίας και Επι­στήμης, σημαίνει ότι έχουμε ταύτι­ση προβληματισμών και όχι αναγ­καστικά και των πορισμάτων. Η μη σύγκρουση δεν σημαίνει πάντα και συμφωνία. Αφού όμως ο σκοπός κάθε πλευράς είναι άλλος, η Θεο­λογία δεν αντικρούει την επιστη­μονική θέση, για την ηλικία λ.χ. του ανθρώπου στη γη. Αυτό που την ενδιαφέρει είναι η δημιουργία του από τον Θεό και ο σκοπός της.
7. Όσον αφορά, συνεπώς, την Ορθόδοξη Θεολογία, με προϋπό­θεση την πατερική παράδοση, βλέπει σήμερα την δυνατότητα συ­νεργασίας Θεολογίας και φυσικών επιστημών, ως προς τον εκσυγ­χρονισμό της Θεολογίας και τον εξηθικισμό της Επιστήμης. Είναι δε γεγονός, ότι το παλαιότερο συγκρουσιακό κλίμα έχει περιορι­σθεί στην εποχή μας, έκτος εάν παραμένουν οι εκατέρωθεν προ­καταλήψεις. Οι Θεολόγοι δέχονται την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας και οι επιστήμονες δεν αναμειγνύουν τον Θεό στην ερευ­νά τους. Άλλωστε πίστη και επι­στήμη δέχονται παγκοσμίους νό­μους, και οι δυο δε ζητούν την αλήθεια, την φυσική ή την υπερ­φυσική. Ό Michael Polanyi (Personal knowledge, 1969, σ.266) δέχεται την πίστη ως την πηγή κάθε γνώσης, αφού «όλα τα βασικά πιστεύω μας στον επιστημονικό τομέα είναι αναπόδεικτα». Εξ άλλου, τα κοσμοείδωλα, ακόμη και τα επιστη­μονικά, συναρτώνται και με τα διά­φορα κοινωνικά μοντέλα, στον χώρο των οποίων παράγονται ή αναπαράγονται. Έτσι, διεισδύουν στην επιστήμη και υποκειμενικές ιδέες και προκαταλήψεις, υπό την επίδραση του κοινωνικού περιβάλ­λοντος. Υπάρχει Vorverstandnis και στην έρευνα. Καμιά κοσμοθεωρία, συνεπώς, δεν μπορεί να διεκδική­σει την αλήθεια στην πληρότητα της, όσο επιστημονική και αν είναι.
Η συνάντηση Θεολογίας και Επιστημών είναι αποτελεσματικό­τερη, όταν ο Θεολόγος διαλέγεται με αληθινούς ερευνητές (ελεύθε­ρους δηλαδή και όχι «διαπλεκόμενους»), ο δε επιστήμων έχει απέναντί του συνεχιστές του Μ.Βασιλείου και του Ευγένιου Βούλγαρη και όχι φονταμενταλιστές δυτικού ή ισλαμικού τύπου. Ένοιωσα αι­φνιδιασμό σε χώρα της Μ. Ανα­τολής, όταν Πρύτανης -Καθηγητής της Φυσικής αναζητούσε ερεί­σματα της επιστήμης του στο Κο­ράνιο. Την τάση για απολυτότητα στην επιστήμη μετριάζουν οι παρατηρούμενες ασυμφωνίες με­ταξύ των επιστημόνων, στην δε Θεολογία η γνώση του πατερικού παραδείγματος. Η Κβαντομηχα­νική διαψεύδει την αιτιότητα, αλ­λά ο Einstein διεφώνησε («O Θεός δεν ρίχνει ζάρια»). Από την άλλη πλευρά, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία πληρώνει ακόμη το έγκλη­μα του σχολαστικισμού κατά του Γαλιλαίου (πρόσφατα απαγορεύ­θηκε στον νυν πάπα, ως πρώην αρχηγό της Ιεράς Εξέτασης, να επισκεφθεί το Πανεπιστήμιο του Γαλιλαίου «Sapienza». Ο Πρύτα­νης είπε: Δεν λογοκρίνουμε τον Παπα. Ας διδάξει όπου θέλει, αλλά όχι σ' αυτό το Ίδρυμα...).
Μετριοφροσύνη δημιουργεί στον επιστήμονα, το γεγονός ότι η επιστημονική γνώση έχει τα όρια της (πρβλ. Ε. Θεοδώρου, πρώην Πρύτανη του ΕΚΠΑ: Τα όρια της επιστημονικής γνώσεως, Αθήναι 1981). Ορθά λοιπόν η Επιστήμη δεν ασχολείται με το περί Θεού πρόβλημα, διότι θα μεταβαλλόταν σε μεταφυσική, αυτοαπορριπτόμενη. Δεν θα είναι πια θετική επιστή­μη. Η επιστήμη δεν μπορεί να απορρίψει το ενδεχόμενο της ύπαρξης Θεού ως δημιουργού και προνοητού του σύμπαντος, διότι δεν έχει τα κατάλληλα όργανα για να Τον συλλάβει. Γι' αυτό δεν μπο­ρεί να κατηγορεί την Θεολογία ως μυθολογία και δεισιδαιμονία. Αλλ' ούτε και η Θεολογία δικαιούται να κατηγορεί την Επιστήμη ως άθεη, δηλαδή με τα δικά της κριτήρια.
Για την δημιουργική όμως σύγ­κλιση και συνεργασία Πίστεως και Επιστήμης απαιτείται κοινή γλώσ­σα. Κατά τον Σεβασμιώτατο Μη­τροπολίτη Περγάμου Ιωάννη (ακα­δημαϊκό), «πρέπει να φθάσουμε σε μια κοσμολογία κοινή και για τους επιστήμονες και για τους Θεολό­γους και πρέπει επίσης να συμφωνήσουμε στο τί συνιστά γνώση και αλήθεια». Σ' αυτή την κοινή γλώσ­σα έχουν φθάσει επιστήμονες, όπως ο Paul Davies (καθηγητής Θε­ωρητικής Φυσικής στο Newcastle), δηλώνοντας: «Η επιστήμη προ­σφέρει ασφαλέστερη oδό προς τον Θεό παρά η θρησκεία». Αλλά και o γνωστός φόν Μπράουν, όταν δήλωνε: «Γιατί να βρίσκονται (πί­στη και επιστήμη) σε αντίθεση; Η θρησκεία ασχολείται με τον Δημι­ουργό, η επιστήμη με την δημιουρ­γία». Πρόσφατα δε, διαβάσαμε με έκπληξη (στο «Κ» της Καθημε­ρινής της Κυριακής 3.2.08) σε συ­νέντευξη της μεγάλης ελληνίδας ανθρωπολόγου κ. Κατερίνας Χαρβάτη: «Η επιστήμη και η θρησκεία δεν έρχονται σε σύγκρουση, γιατί δίνουν απαντήσεις σε διαφορετικά ερωτήματα: Η επιστήμη άπαντα στο πως και η θρησκεία στο γιατί».
Αντίθετα ανοίγονται προοπτικές για συμπόρευση και συνεργασία. Η επιστήμη με την βοήθεια της πατερικής Θεολογίας: α) διακρίνει τα όρια της, β) δέχεται σημαντική ηθική καθοδήγηση, συνειδητοποι­ώντας τον φιλάνθρωπο και διακονικό χαρακτήρα της, γ) αναγνωρί­ζει την αξία του ανθρώπου, αφού η Θεολογία διδάσκει, ότι «το Σάββατον δια τον άνθρωπον εγένετο, ουχ ο άνθρωπος δια το Σάββατον» (Μάρκ. 2,27), ή ότι ο άνθρωπος εί­ναι «ζώον θεούμενον» (Γρηγόριος Νύσσης) ή «θεός κεκελευσμένος», (=Έχει μέσα του την εντολή να γίνει θεός) (Μ. Βασίλειος).
Αλληλοσυμπλήρωση Πίστης και επιστήμης μπορεί να υπάρξει κυ­ρίως στο οικολογικό πρόβλημα, δεδομένου ότι Ορθόδοξοι Θεολό­γοι, όπως ο Οικουμενικός μας Πα­τριάρχης ή ο Σεβασμιώτατος Περ­γάμου Ιωάννης, αγωνιζόμενοι για την διάσωση της Φύσης, δεν παύ­ουν να αναγνωρίζουν ότι το νόημα της δημιουργίας αποκαλύπτεται δια της επιστήμης, η δε Θεολογία εύχεται και στηρίζει την Επιστήμη, που αγωνίζεται για την διάσωση της Κτίσης.
Ας μη οριοθετούμε, λοιπόν, ο ένας την Επιστήμη του άλλου και ας σεβόμεθα τα πορίσματα της εκατέρωθεν έρευνας, που διεξά­γεται με αυτοσεβασμό και ταπεί­νωση, διότι ο κόσμος μας χρειάζε­ται τις φυσικές επιστήμες, αλλά και την επιστήμη της θεώσεως, εφ' όσον «ουκ έπ' άρτω μόνω ζήσεται ο άνθρωπος» (Ματθ. 4,4).

16/2/09

Απάντηση σε βλασφημίες μέλους της ΟΛΜΕ

Ο Θανάσης Τσιριγώτης είναι μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ. Έχει στενή συνεργασία με την ιστοσελίδα alfavita στην οποία συχνά πυκνά σχολιάζει κάτω από τον τίτλο ΔΗΚΤΙΚΑ. Ένα από τα τελευταία του σχόλια έχει τον τίτλο «Το σύνδρομο του Αβραάμ».

Μου είναι παντελώς αδιάφορες οι θεωρίες του άρθρου για το έργο της ΟΛΜΕ. Δεν θα αφήσω όμως ασχολίαστες τις βλασφημίες του συναδέλφου Τσιριγώτη.
.
1. Γράφει: «Στη χώρα μας, όπως και στην καθ’ ημας Ανατολή, ο θεός, το κόμμα και το κράτος παίρνουν μυθικές διαστάσεις και από «εργαλεία» μεταβάλλονται σε αυτοσκοπό». Δηλαδή στην πραγματικότητα, κατά Τσιριγώτη, ο Θεός είναι εργαλείο και λανθασμένα τον μεταβάλλαμε σε αυτοσκοπό; Και σε τι εξυπηρετεί ο Θεός ως εργαλείο; Εν αγνοία του ή εν γνώσει του ο κ. Τσιριγώτης υπερτιμά την αξία του μυαλού του και νομίζει ότι αυτός μπορεί να αντιμετωπίζει τον Παντοδύναμο Θεό ως εργαλείο, αγνοώντας (ηθελημένα;) ότι ο Τριαδικός Θεός είναι πάνω και πέρα από όλα όσα το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να αντιληφθεί. Από άπειρη όμως αγάπη μας αποκαλύφθηκε και μας ανέχεται ακόμη κι όταν εμείς τον αντιμετωπίζουμε ως «εργαλείο»!
.
2. Γράφει: «...φτάνουμε στο «σύνδρομο του Αβραάμ», όπου ο τελευταίος, όταν έπρεπε να σφάξει το γιο του Ισαάκ, ρωτούσε αγωνιωδώς το θεό αν πρέπει να το κάνει». Έχουν συνήθειο όλοι οι αριστερίζοντες εκπαιδευτικοί να χρησιμοποιούν την Αγία Γραφή. Μόνο που όλοι τους την παρερμηνεύουν και την παραποιούν. Αντί της εκπληκτικής υποταγής του Αβραάμ στο θείο θέλημα και της μέχρι θυσίας του μονάκριβου γιου του αγάπης στο Θεό, ο Τσιριγώτης μας λέει ότι ο Αβραάμ «ρωτούσε αγωνιωδώς το Θεό αν πρέπει να το κάνει». Του υπενθυμίζουμε και την παραβολή του Λαζάρου και του πλουσίου στην οποία ο κολασμένος πλούσιος δεν μπόρεσε να δεχθεί τη δροσιά του Παραδείσου από το δάκτυλο του Λαζάρου γιατί μεταξύ της αγκαλιάς του Αβραάμ και της κόλασης του πλουσίου υπήρχε «χάσμα μέγα», όμοιο με αυτό που χωρίζει τον Τσιριγώτη από τη θεολογία.
.
3. Γράφει στη αποκορύφωση της βλάσφημης αναφοράς του ο Τσιριγώτης: «Αναγνώστη, δεν υπάρχουν θαύματα και φλεγόμενες βάτοι.» Ένα μόνο έχουμε να του απαντήσουμε. Αν εκείνος δεν πιστεύει στα θαύματα της Αγίας Γραφής το πρόβλημα είναι δικό του. Κανείς όμως νοήμων εκπαιδευτικός δεν πιστεύει πια στην άθεη και αλλοπρόσαλλη ΟΛΜΕ και τα μέλη της.
Μπορείτε να δείτε τις προηγούμενες δημοσιεύσεις του ιστολογίου μας πατώντας το Παλαιότερες αναρτήσεις (δείτε δεξιά)