Αρχιμ. Ιωήλ Κωνστάνταρος, Υπεραπλούστευση του προβλήματος ή πατερικές συντεταγμένες;

Ευαγγελικό ανάγνωσμα Κυριακής των Πατέρων της Δ' Οικουμενικής Συνόδου

(Ματθ. Ε' 14-19)

Γράφει ο Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος,

Ιεροκήρυξ Ι. Μ. Δρ. Πωγ. &Κονίτσης

e-mail: ioil.konitsa@gmail.com

Για το φωτεινό παράδειγμα κάνει λόγο η Ευαγγελική μας Περικοπή. Το παράδειγμα που πρέπει να έχει και να φέρει ο πιστός στη ζωή του. Ομολογουμένως, δεν υπάρχουν περισσότερα φωτεινά παραδείγματα από αυτά των Αγίων και Θεοφόρων Πατέρων, γι' αυτό και ορίστηκε το συγκεκριμένο ιερό κείμενο να αναγινώσκεται την Κυριακή που τιμάται η ιερά τους μνήμη.

            Τόσο λοιπόν το ανάγνωσμα, όσο και αυτή η εορτή των Πατέρων και Διδασκάλων της Δ' Οικουμενικής Συνόδου, μας κάνουν να μελετήσουμε το πολύπλευρο θέμα του παραδείγματος. Αναγκαίο βεβαίως για την κάθε εποχή, ιδίως για την δική μας, που φαίνεται να σπανίζουν τα αυθεντικά παραδείγματα.

            Δεν πρόκειται όμως μόνο περί αυτού, ότι δηλ. σε σχέση με προγενέστερες εποχές φαίνεται ότι «επτωχεύσαμεν σφόδρα», αλλά υπάρχει και κάτι περισσότερο θλιβερό, που δείχνει να αυξάνει όσο ο ένας ενιαυτός διαδέχεται τον άλλον.

Τι είναι αυτό; Ότι η κοινωνία, επιφανειακώς τουλάχιστον δείχνει να μην θέλει και να μην έχει διάθεση να εμπνευστεί από τα παραδείγματα των ακεραίων ψυχών και των εξαγιασμένων ανθρώπων. Φαίνεται, και μακάρι μόνο να φαίνεται και να μην είναι πραγματικότητα, ότι μέσα σ' ένα πνεύμα «πολυπολιτισμικότητας», σε μια συγκρητιστική κοινωνική χοάνη, ο χαλκός να εισπράττει την ίδια αξία με τον χρυσό και ο πολύτιμος λίθος να υποχρεούται δίπλα του να έχει ισοστάσιον τον χωμάτινο σβώλο.

            Τα πνευματικά αντανακλαστικά του κόσμου δείχνουν να έχουν υποστεί τέτοια φθορά και η γρηγορούσα συνείδηση να έχει πέσει σε τέτοιο χαμηλό επίπεδο, ώστε στο ίδιο βάραθρο τοποθετείται πλέον η αξία και η απαξία. Το όσιο και το ιερό στο ίδιο επίπεδο με το νοθευμένο και το αισχρό. Βεβαίως η κατάσταση αυτή δεν κυριαρχεί σε καθολικό επίπεδο, δείχνει πάντως να προχωρά στο ρυθμό της, περισσότερο απ' όσο μπορεί κανείς να φαντασθεί.

            Εάν τώρα θελήσουμε να ερωτήσουμε το γιατί της καταστάσεως, θα διαπιστώσουμε κατ' αρχάς ότι την πρώτη των ευθυνών φέρει το ίδιο το «παράδειγμα». Ο ίδιος δηλ. ο χριστιανικός κόσμος, που πλην ελαχίστων όντως εξαγιασμένων περιπτώσεων, το σύνολο των περισσοτέρων ανθρώπων δεν βιώνει ορθά το Δόγμα και το Ήθος της Εκκλησίας μας. Αποτέλεσμα; Να είναι ένα «παράδειγμα» που ουσιαστικώς ακυρώνει την Ευαγγελική επιταγή περί «φωτεινού παραδείγματος». Έτσι λοιπόν, βλέποντας ο κόσμος το αχαρακτήριστο «παράδειγμα», και ανακαλύπτοντας ότι οι δήθεν πιστοί βρίσκονται αν όχι στον ίδιον, σχεδόν στον ίδιον παρονομαστή με τους αθέους και απίστους, φαντάζονται πως αυτό το κακέκτυπο εκπροσωπεί τον πραγματικό Χριστιανό.

            Αλλά ας σκάψουμε ακόμη περισσότερο για να ανακαλύψουμε ποίοι κυρίως ευθύνονται για αυτή την κατάσταση των πιστών, οι οποίοι επιτέλους πιστοί δεν είναι αυτόνομοι και, τυπικώς τουλάχιστον «ως πρόβατα μή έχοντα ποιμένα». Ποιος λοιπόν φέρει ευθύνη; Μα φυσικά αυτοί που καθοδηγούν το ποίμνιον όχι «εις νομάς σωτηρίους», αλλά εις χώρους που επιπολάζει η πλάνη και ήδη έχουν επιπέσει οι λύκοι οι άρπαγες. Να δούμε παραδείγματα των όσων γράφουμε; Βεβαίως και θα δούμε, διότι το ιερό Ευαγγέλιο αποκαλύπτει την αλήθεια και οι Άγιοι Πατέρες αποτελούν όντως τα παραδείγματα τα οποία διψά και λαχταρά η κοινωνία.

            Όταν οι απλοϊκοί στα θέματα πίστεως άνθρωποι, από την μια βλέπουν τους ορθοδόξους εκπροσώπους να συμπροσεύχονται το ολιγότερον με αυτούς που οι Άγιοι Πατέρες ονομάζουν κακοδόξους, αιρετικούς και λύκους, όταν βλέπουν τους κάποιους να ρίχνουν νερό περισσότερο μάλιστα απ' όσος είναι ο οίνος, σε θέματα στενής ηθικής που φθάνει στα όρια της διαστροφής, και όταν τα κοινωνικά προβλήματα που δήθεν αντιμετωπίζουν καλύπτονται από καθαρώς κοσμικές συντεταγμένες, όταν απουσιάζει ολοσχερώς ο Χριστός, ε τότε τι περιμένουμε; Σε πολλές των περιπτώσεων δικαιολογημένα αρνούνται οι άνθρωποι τα παραδείγματα των «χριστιανών» και βαδίζουν εντελώς μόνοι. Μόνοι δίχως να θέλουν να γνωρίσουν τα «της πίστεως» και φυσικά αδυνατώντας για ποικίλους λόγους να διακρίνουν ότι άλλο ο ξεπεσμένος εκπρόσωπος και άλλο αυτή καθεαυτή η Πίστις στον Θεό και η προσωπική επικοινωνία δια της Εκκλησίας με τον Ιησούν.

            Όταν μάλιστα είναι γνωστόν ότι αυτοί που κινούν τα νήματα και ελέγχουν απολύτως τους διαύλους της επικοινωνίας δεν θα επιτρέψουν ποτέ να παρουσιαστούν τα όντως γνήσια και αυθεντικά παραδείγματα τα οποία πραγματώνουν το «ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων», γίνεται αμέσως αντιληπτό πόσο μακράν της πραγματικότητος και της αυθεντικής Ορθοδόξου ζωής ευρίσκονται οι πλατειές μάζες των ανθρώπων. Πλήθη ανθρώπων αναρίθμητα και εντελώς ακατήχητα, για τα οποία κάποιοι καυχώμενοι ισχυρίζονται ότι αποτελούν το «χριστεπώνυμον πλήρωμα». Προς επιβεβαίωσιν δε του ότι οι «καναλάρχες» το μόνο που ενδιαφέρονται είναι η ηθική αλλοίωσις και η κοινωνική και εθνική φθορά, ας προσεχθεί ότι ενώ δεν παρουσιάζουν τίποτε από τη ζωή των Αγίων, παρά μόνο όταν αυτό έχει να κάνει με το οικονομικόν ώφελος των μεγάλων εκδοτικών οίκων και την προσαύξησιν της τηλεθεάσεως, από την άλλη πλην των αισχροτήτων και των διαστροφών, συστηματικώς παρουσιάζουν αυτούς τους «ποιμένες» οι οποίοι συμμετέχουν στα ξεπεσμένα οικουμενιστικά συνέδρια. Στα άνομα δηλ. εκείνα συνέδρια, στα οποία η πλάνη παρουσιάζεται στο ίδιο βάθρο με την αλήθεια και η Ορθοδοξία μας εμφανίζεται ως δίδυμη και ομογάλακτη αδελφή της αιρέσεως και των συστημάτων του κοινωνικού ξεπεσμού. Μάλιστα μέχρι πρότινος ισχυρίζονταν οι «μεγάλοι αυτοί φωστήρες» ότι θα έπρεπε όλοι μαζί (ορθόδοξοι, παπικοί, προτεστάντες κτλ), να αντιμετωπίσουν από κοινού τον λεγόμενον «κομμουνιστικόν κίνδυνον». Τελικώς όπως είδαμε ο κομμουνισμός έπεσε ως χάρτινος πύργος, δίχως καν να τον αγγίξει κανείς. Οι προδοσίες όμως της πίστεως έλαβαν χώρα και δυστυχώς αποτελούν μια «νεόκοπη παράδοση» που τα θύματα του οικουμενισμού την χρησιμοποιούν ως «σκληρό δίσκο» στην ανορθόδοξη πορεία τους. Τώρα αυτοί που βρίσκονται στο τιμόνι του οικουμενιστικού «Τιτανικού», ισχυρίζονται ότι υφίσταται ο κίνδυνος του ισλαμικού φονταμενταλισμού, και ότι θα πρέπει και πάλι ο «χριστιανικός κόσμος» ενωμένος να αντιμετωπίσει τον νέο κίνδυνο. Και το λένε αυτό ποιοι; Αυτοί που ταυτοχρόνως ισχυρίζονται ότι όλες οι θρησκείες είναι παράλληλοι δρόμοι που οδηγούν στον ίδιο θεό. Θα μπορούσε φυσικά να αναφέρει κανείς και άλλες παρόμοιες πληγές που αποδεικνύουν αλλοπρόσαλλες στάσεις έναντι των Αγίων και εσωτερικές προδοσίες που ανοίγουν πληγές χαίνουσες στο Σώμα του Χριστού.

            Φθάνει λοιπόν κανείς να ισχυριστεί ότι ευτυχώς που αρκετοί άνθρωποι δεν σαγηνεύονται από αυτά τα θέατρα του θεολογικού παραλόγου και δεν συγκινούνται από τις θρησκευτικο-πολιτικο-κοινωνικο-οικολογικές μαριονέτες.

            Ευτυχώς, διότι μόνοι τους και μέσα στον πόνο τους και στην υπαρξιακή τους δίψα, αργά ή γρήγορα και εάν βεβαίως λειτουργεί η αγαθή διάθεση, θα βρουν τον Χριστό που ο Ίδιος έχει αφήσει τα ενενήντα εννέα πρόβατα για να βρει το ένα το πεπλανημένο και να το φέρει στη μάνδρα της Εκκλησίας του.

            Βεβαίως, και για να μην παρεξηγηθεί ο λόγος μας, υφίστανται και πάντοτε θα υπάρχουν οι γνήσιοι ποιμένες οι οποίοι «θέτουν την ψυχή τους υπέρ των προβάτων».

            Ναι, φίλοι μου, αυτό αποτελεί μεγάλη αλήθεια που δεν θα πρέπει να την παραγνωρίζουμε, όπως αλήθεια από την άλλη πλευρά είναι και ότι αυτοί οι πατέρες θα πρέπει να υψώνουν και φωνή διαμαρτυρίας. Ας αφήσουν επιτέλους αυτοί οι καλοί ποιμένες για λίγο τον «ποιμενικόν αυλόν», ή ταυτοχρόνως με αυτόν, ας λάβουν στα χέρια τους την «σφενδόνην του πνεύματος». Και τούτο για να αποδείξουν ότι δεν είναι πειθήνια όργανα των «μεγάλων και τρανών», αλλά για να αποδείξουν ότι στοιχούν στην γραμμή των Πατέρων που τιμά και γεραίρει η Εκκλησία μας.

            Αλλά, δόξα τω Θεώ αδελφοί μου. Απείρως δόξα τω Θεώ, διότι δεν υπάρχει μόνο η σκιά που μεγαλώνει και δείχνει τραγική την πραγματικότητα. Υφίσταται και φυσικά πάντοτε θα υπάρχει η αντικειμενική, δηλ. η φωτεινή πλευρά των προσώπων και των πραγμάτων, όπως αυτή αυγάζεται από τον Νοητόν Ήλιον της Δικαιοσύνης.

            Υπάρχει η πραγματικότης των Αγίων του Θεού που αποδεικνύουν ότι το Ιερό Ευαγγέλιο δεν είναι μόνο θεωρία κι ένα νόμισμα χωρίς αντίκρυσμα, αλλά είναι ο πραγματικός και άπευθος χρυσός της εμπειρίας των Αγίων.

            Το θέμα όμως τώρα έγκειται στο με ποίον τρόπον θα προσεγγίσουν και θα γνωρίσουν οι άνθρωποι τους Αγίους του Θεού;

            Εάν υπεραπλουστεύσουμε την πραγματικότητα και επιμένουμε να βρισκόμαστε στην πνευματική αναισθησία, εάν κανείς θέλει να μην ταράζει την ησυχία του και να είναι «μακαριώτατος», θα απαντήσει ότι οι φόβοι είναι υπερβολικοί και πως ανέκαθεν η Εκκλησία έτσι πορευόταν, πως όλος ο κόσμος κατά βάθος είναι καλός και άλλα «εκλεκτά παραμύθια», «και άλλα λόγια να αγαπιόμαστε». Ναι, έτσι θα μας απαντήσουν όσοι έχασαν τον πατερικό ζήλο από την συνείδηση και την ευαγγελική απλότητα από την ζωή. Γνωρίζουμε όμως ότι οι άνθρωποι αυτοί που σε κάποιες των περιπτώσεων θα τους ζήλευαν και οι «σπάροι και οι κηφήνες», και να θέλουν δεν μπορούν να ορθοτομήσουν. Τούτο δε, διότι οι μύκητες της μούχλας έχουν προσβάλλει το «μυϊκό ποιμαντικό σύστημα», και τα ποικίλα τρωκτικά του βάλτου έχουν κάνει διάτρητη την συνείδησή τους και μαζί με αυτή τους ποικίλους πολύχρωμους μανδύες που αδυνατούν όμως να καλύψουν τις πομπές.

            Επειδή όμως δεν μας καλύπτουν και δεν μας αναπαύουν οι υπεραπλουστεύσεις ιδίως αυτών των θεμάτων και λόγω του ότι οι οφθαλμοί μας αντιδρούν στην στάχτη της ραστώνης και στα προπετάσματα του καπνού, στρέφουμε ολοσχερώς το βλέμμα μας και την καρδιά μας προς τις έκπαγλες Πατερικές μορφές και στις προσωπικότητες των Αγίων της Ορθοδοξίας μας.

            Αυτοί έζησαν όσο οτιδήποτε άλλο το Θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού και έφθασαν σε μοναδικά ύψη αγιότητος που δικαιωματικώς πλέον αποτελούν τα παγκόσμια πρότυπα και τα αιώνια παραδείγματα. Αυτούς λοιπόν καλούμαστε να κάνουμε ποδηγέτες στην ζωή μας και αυτά τα «πάγχρυσα στόματα του Λόγου» ας προβάλλουμε ως παραδείγματα στον κοινωνικό μας περίγυρο και η ποιμαίνουσα Εκκλησία ας τους προβάλλει σε παγκόσμιο επίπεδο.

            Τώρα, τι θα μπορούσαν ή μάλλον τι μας λένε οι συνάνθρωποί μας όταν μας βλέπουν ενθουσιασμένους από τη ζωή των Αγίων; Φίλοι μου ναι, καλά όλα αυτά, μας λένε, αλλά «δείξον μου την πίστιν σου εκ των έργων σου» (Ιακ. Β' 18). Αμήν.