Οι πολιτικοί γάμοι έφτασαν τους θρησκευτικούς

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΕΦΤΑΣΑΝ ΤΟΥΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥΣ

Ισοπαλία ιερέων και δημάρχων στους γάμους

Σταθερή επιλογή είναι πια για τους Ελληνες ο πολιτικός γάμος, αφού οι μισοί (50%) από όσους παντρεύονται επιλέγουν τα σκαλιά του δημαρχείου έναντι της εκκλησίας. Η τάση που είχε διαφανεί από το 2012, όταν για πρώτη φορά στη χώρα μας οι πολιτικοί γάμοι ξεπέρασαν τους θρησκευτικούς, επιβεβαιώθηκε και το 2013 με... απόλυτη ισοπαλία ανάμεσα σε ιερείς και δημάρχους.

Θεαματική άνοδο (85%) καταγράφουν και τα Σύμφωνα Συμβίωσης, αν και σε απόλυτους αριθμούς βρίσκονται ακόμη στο περιθώριο των επιλογών των νέων ζευγαριών. Την ίδια στιγμή, η φυσική μεταβολή του ελληνικού πληθυσμού καταγράφει σταθερά αρνητικό πρόσημο, καθώς οι γεννήσεις μειώνονται και οι θάνατοι υπερτερούν.

Τα στοιχεία της φυσικής κίνησης πληθυσμού για το 2013, που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή, δείχνουν πως ο πολιτικός γάμος εδραιώνεται ως επιλογή στα νέα ζευγάρια.

Πέρυσι καταγράφηκε σχεδόν απόλυτη πλειοψηφία ανάμεσα σε πολιτικούς (25.632) και θρησκευτικούς γάμους (25.624), ενώ το 2012 οι πολιτικοί υπερτερούσαν κατά 1.750 πράξεις. Ολοένα και περισσότερα ζευγάρια οδηγούνται στο δημαρχείο εκ πεποιθήσεως, για οικονομικούς ή άλλους λόγους.

Εντυπωσιακή αύξηση 85,03% σημείωσαν επίσης τα Σύμφωνα Συμβίωσης. Ενώ το 2012 υπεγράφησαν 314, το 2013 έφτασαν στα 581. Από το 2009 (πρώτο έτος εφαρμογής τους) έως πέρυσι έχουν υπογραφεί συνολικά 1.421 και η τάση είναι αυξητική. «Πολλά ζευγάρια καταφεύγουν στο Σύμφωνο είτε για οικονομικούς λόγους είτε επειδή βρίσκονται μπροστά σε μια εγκυμοσύνη και δεν θέλουν να γεννηθεί το παιδί εκτός γάμου», εξηγεί ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, Κωνσταντίνος Βλαχάκης.

Ο ίδιος περιγράφει πως σε ένα σημαντικό ποσοστό (20-25%) οι υπογράφοντες το Σύμφωνο δηλώνουν ως κατοικία τους την κατοικία των γονέων τους... Παρ' όλα αυτά σε απόλυτους αριθμούς, η επιλογή του Συμφώνου παραμένει ακόμη στο περιθώριο, αφού οι κοινωνικές προκαταλήψεις και οι «τρύπες» του θεσμού δεν βοηθούν τους νέους που θέλουν να παρακάμψουν τον γάμο.

Νομικοί χαρακτηρίζουν το ελληνικό Σύμφωνο ως ένα από τα πλέον αποδυναμωμένα της Ευρώπης, καθώς οι σύντροφοι δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση με τους συζύγους, ενώ έχουν αποκλειστεί και τα ομόφυλα ζευγάρια.

Αρνητικό πρόσημο

Ταυτόχρονα, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν πως η φυσική κίνηση του πληθυσμού (το ισοζύγιο γεννήσεων - θανάτων χωρίς συνυπολογισμό της μετανάστευσης) έχει αρνητικό πρόσημο την τελευταία τριετία. Πέρυσι οι θάνατοι ήταν κατά 17.660 περισσότεροι των γεννήσεων, η μεγαλύτερη αρνητική διαφορά που έχει μετρηθεί μεταπολεμικά. Την τριετία 2011- 2013 πέθαναν 38.628 περισσότεροι από όσοι γεννήθηκαν, ενώ οι γεννήσεις μειώνονται σταθερά μετά το 2008.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημογραφίας στο Παν. Θεσσαλίας, Βύρωνα Κοτζαμάνη, το αρνητικό αυτό ισοζύγιο οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες: την περίοδο 1999-2009 σημειώθηκε αύξηση γεννήσεων λόγω μεταβολής του ημερολογίου της τεκνογονίας (αυξήθηκε δηλαδή η μέση ηλικία που οι γυναίκες έφερναν στον κόσμο τα παιδιά τους). Η αύξηση αυτή ήταν αναμενόμενο κάποια στιγμή να ανακοπεί. Η κρίση πιθανότατα ενίσχυσε την αναμενόμενη ούτως ή άλλως μείωση των γεννήσεων.

Σημειώνεται πως η μέση ηλικία της μητέρας στη γέννα ήταν 31,05 έτη το 2009, ενώ το 2013 έφτασε 31,85 έτη. Από την άλλη, η αύξηση των θανάτων οφείλεται, κατά τον κ. Κοτζαμάνη, στη γήρανση του πληθυσμού. Στην αναπόφευκτη αύξηση των θανάτων έχει συμβάλει -ελάχιστα προς το παρόν, όπως εκτιμά ο καθηγητής- και η κρίση.

«Εχουμε μπει σε μια περίοδο αρνητικών φυσικών ισοζυγίων που θα διαρκέσει. Ετσι, αν τα αρνητικά αναμενόμενα φυσικά ισοζύγια δεν ισοσκελισθούν από θετικά ισοζύγια εισόδου - εξόδου αλλοδαπών, πράγμα εξαιρετικά απίθανο, ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειώνεται αργά αλλά σταθερά τις επόμενες δεκαετίες», υπογραμμίζει ο κ. Κοτζαμάνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρυσι στην Ελλάδα ο δείκτης γεννητικότητας ήταν 8,6 και ο δείκτης θνησιμότητας 10,2, την ώρα που στη γειτονική Τουρκία οι δείκτες ήταν 16,9 και 4,9 αντίστοιχα. Εκτός από την Τουρκία θετικό ισοζύγιο εμφάνισαν από τις ευρωμεσογειακές χώρες οι Αλβανία, ΠΓΔΜ και Ισπανία, ενώ στην ίδια μοίρα με την Ελλάδα βρίσκονται Βουλγαρία, Ιταλία, Πορτογαλία.

Ο χάρτης των στοιχείων

Μόνο σε Ν. Αιγαίο και Κρήτη το ισοζύγιο γεννήσεων- θανάτων είναι θετικό. Στα αρνητικά ισοζύγια το ρεκόρ κατέχει η Κεντρική Μακεδονία κι ακολουθούν Πελοπόννησος, Αττική, Θεσσαλία, Αν. Μακεδονία - Θράκη κ.ά.

Αυξήθηκε σε 3,69 το 2013 ο δείκτης βρεφικής θνησιμότητας από 2,91 το 2012.

Τα περισσότερα Σύμφωνα Συμβίωσης υπεγράφησαν την περίοδο 2009-2013 στην Αττική.

ΓΙΩΡΓΟΣ - ΤΑΡΣΙΤΣΑ. ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

Το επιλέξαμε γιατί θέλαμε παιδί

«Μέναμε αρκετό καιρό μαζί και υπογράψαμε σύμφωνο συμβίωσης επειδή θέλαμε να κάνουμε ένα παιδί και να μην έχουμε μπλεξίματα με τη γραφειοκρατία».

Η 30χρονη Ταρσίτσα Ντόβα από το Θεσπρωτικό Πρεβέζης και ο 36χρονος Γιώργος Γκιντίκας από τη Θεσσαλονίκη προχώρησαν σε σύμφωνο συμβίωσης πριν από δύο χρόνια.

«Από παλιά δεν πιστεύαμε πολύ στον γάμο. Στόχος μας είναι να είμαστε μαζί, χαρούμενοι και να δώσουμε τα πάντα στο παιδί μας», εξηγεί ο Γιώργος.

«Μας ενδιέφερε περισσότερο η ουσία. Θέλαμε κάτι γρήγορο και εύκολο, χωρίς πολλές φανφάρες», θα προσθέσει η Ταρσίτσα.

Και οι δύο δηλώνουν πως δεν το έχουν μετανιώσει αν και ο βίος τους δεν είναι ακριβώς... ανθόσπαρτος. «Σε διάφορες υπηρεσίες δεν ξέρουν πώς να σε αντιμετωπίσουν, δεν είναι πλήρως ενημερωμένοι. Επικρατεί αμηχανία. Είναι σαν να μην είσαι ούτε παντρεμένος ούτε και ανύπαντρος», μας λέει η 30χρονη Πρεβεζάνα.

Ζωντανή σχέση

Παρά τα εμπόδια, ο Γιώργος και η Ταρσίτσα δεν το βάζουν κάτω και δεν αλλάζουν γνώμη. «Το πιο σημαντικό είναι να μένει η σχέση ζωντανή, να υπάρχει ενδιαφέρον και από τις δυο πλευρές. Τα υπόλοιπα είναι τυπικά», παρατηρεί ο Γιώργος. Τι θα έλεγε σε όσους διστάζουν; «Αν κάποιος νιώθει ελεύθερος ως άνθρωπος και θέλει να ζήσει απλά με τον άνθρωπό του, πρέπει να κάνει αυτό το βήμα»...

ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ - ΜΑΡΙΝΑ. ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ

Ιδεολογικοί και οικονομικοί λόγοι

Η 36χρονη Μαρίνα Καλογήρου και ο 43χρονος Ειρηναίος Μυλωνάς παντρεύτηκαν το 2010 με πολιτικό γάμο. «Δεν θέλαμε να κάνουμε εξαρχής θρησκευτικό γάμο, εκ πεποιθήσεως αλλά και για οικονομικούς λόγους», περιγράφει η κ. Καλογήρου.

Αρχικά, όταν δεν είχαν ακόμη αποφασίσει αν θα προχωρήσουν κάποια στιγμή αργότερα σε θρησκευτικό γάμο, σκέφτονταν να πάνε στο Δημαρχείο μόνοι τους με δυο μάρτυρες μονάχα. «Στη συνέχεια, εφόσον αποφασίσαμε να μην προχωρήσουμε τελικά σε θρησκευτικό στο μέλλον το είπαμε και στους δικούς μας. Τώρα δεν σκεφτόμαστε καθόλου το ενδεχόμενο του θρησκευτικού γάμου. Δεν θεωρούμε πως λείπει κάτι από την σχέση μας. Ούτε φυσικά πως δεν είμαστε παντρεμένοι. Αντιθέτως. Στον πολιτικό γάμο είχαμε δίπλα μας ακριβώς όσους θέλαμε να έχουμε, δηλαδή μόνο τις οικογένειές μας και μερικούς πολύ καλούς φίλους». Ένας από τους λόγους, εξηγεί η κ. Καλογήρου, που απέρριψαν εντελώς το ενδεχόμενο ενός θρησκευτικού γάμου ήταν και τα έξοδα.

Το κόστος

«Ενας θρησκευτικός γάμος έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος από ένα πολιτικό. Άλλωστε δεν θέλαμε να υποστούμε καθόλου όλο αυτό τον πανικό που συνοδεύει συνήθως ένα θρησκευτικό γάμο. Τις προετοιμασίες δηλαδή για μπομπονιέρες, νυφικά, ποιους συγγενείς θα καλέσεις κλπ». Από το 2010 που παντρεύτηκαν αυτοί μέχρι το 2013, όταν παρευρέθηκαν σε ένα άλλο πολιτικό γάμο, πολλά είχαν αλλάξει θα μας πει η κ. Καλογήρου. «Είχε πια πολύ περισσότερο κόσμο που περίμενε να παντρευτεί με μπομπονιέρες, νυφικά κλπ»...

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΕΘΝΟΣ