Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Οι Έλληνες απομακρύνονται από την Εκκλησία

Οι Έλληνες απομακρύνονται από την Εκκλησία

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία δημοσκόπησης για τη σχέση των Ελλήνων με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η εφημερίδα «Το Βήμα» σε δύο συνεχείς Κυριακές (12 και 19 Απριλίου 2015) δημοσίευσε δημοσκόπηση της εταιρείας «Κάπα Research Α.Ε.». Σύμφωνα με αυτή  το 81,4% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι –έναντι παλαιότερα του 95%  -  και το 14,7% άθεοι, έναντι παλαιότερα του 2%.

Όμως ενώ δηλώνουν Χριστιανοί Ορθόδοξοι μέσα σε δεκαπέντε χρόνια υπερτριπλασιάστηκαν όσοι δηλώνουν ότι δεν θρησκεύονται:

-         Το 2001 το 13,8% δήλωσε ότι δεν θρησκεύεται, ενώ το 85,6% ότι θρησκεύεται.

-         Το 2015 το 45,9% δηλώνει ότι δεν θρησκεύεται, ενώ μόνο το 51,9% ότι θρησκεύεται.

Ένα άλλο συνταρακτικό στοιχείο είναι πως μέσα σε δέκα χρόνια μειώθηκαν στους μισούς όσοι καθημερινά προσεύχονται και υπερτετραπλασιάστηκαν όσοι δεν προσεύχονται ποτέ :

-Το 2006 το 54,2% προσευχόταν καθημερινά και το 7,2% ποτέ.

-Το 2015 το 24,4% προσεύχεται καθημερινά και το 29,6% ποτέ.

     Εξίσου συνταρακτικό είναι το στοιχείο της δημοσκόπησης ότι μέσα σε δέκα χρόνια μειώθηκαν στο ένα τρίτο εκείνοι που εκκλησιάζονται κάθε Κυριακή, ενώ υπερπενταπλασιάσθηκαν όσοι δεν πηγαίνουν ποτέ στην Εκκλησία:

-         Το 2006 το 22,7% πήγαινε κάθε Κυριακή στην Εκκλησία, το 24,6% έως τρεις φορές τον μήνα και το 6,9% ποτέ.

-         Το 2015 το ποσοστό όσων πηγαίνουν κάθε Κυριακή στην Εκκλησία περιορίζεται στο 6,7%, στο 10% όσων πηγαίνουν έως τρεις φορές, ενώ  το ποσοστό όσων δεν πηγαίνουν ποτέ στην Εκκλησία έφτασε το 36,7%.

Άλλες παράμετροι που δείχνουν την τάση της κοινωνίας του 2015 να απομακρυνθεί από τη διδασκαλία και τους Κανόνες της Εκκλησίας είναι και αι ακόλουθοι:

-         Οριακά πλέον τάσσεται υπέρ της διατηρήσεως των θρησκευτικών συμβόλων στους δημόσιους χώρους: Το 51,3% είπε «ναι» και «μάλλον ναι» και το 45,4% «όχι» και «μάλλον όχι».

-         Το 2006 το 36,7% τάχθηκε υπέρ του να διδάσκεται το Ορθόδοξο δόγμα στα θρησκευτικά του σχολείου, ενώ το 2015 τάσσεται μόνο το 13,8%, δηλαδή υποτριπλασιάστηκε.

-         Οριακά πλέον - το 50,5% -  τάσσεται κατά του γάμου των ατόμων του ιδίου φύλου. Όμως το 65,6% τάσσεται υπέρ της άποψης ότι «η ομοφυλοφιλία είναι ένας τρόπος ζωής που πρέπει να γίνει αποδεκτός από την κοινωνία».

-         Το 82,3% τάσσεται υπέρ του πολιτικού γάμου.

-         Το  73% υπέρ της καύσης των νεκρών.  Και

-         Το 78,4% υπέρ του να πληρώνει η Εκκλησία τους μισθούς των ιερέων Της.

-         Το 74,5% τάσσεται υπέρ του διαχωρισμού Κράτους – Εκκλησίας.

Από τη δημοσκόπηση γίνεται σαφές το γεγονός ότι μέσα στην τελευταία δεκαετία η επιρροή της ποιμαίνουσας Εκκλησίας στην κοινωνία έχει σημαντικά υποχωρήσει. Αυτό ενώ οι συνθήκες που θα μπορούσε να ασκήσει το έργο της ήσαν σχεδόν ιδανικές:

-         Παρά την γενική και βαθειά κρίση η Πολιτεία έδειξε πνεύμα συνεργασίας. 

-         Δεν υπήρχε και δεν υπάρχει οποιαδήποτε αντιπολίτευση στο εσωτερικό της Ιεραρχίας. Ο Αρχιεπίσκοπος κυριαρχούσε και κυριαρχεί στην Ιεραρχία και επέβαλλε και επιβάλλει τις απόψεις του σε όλα τα θέματα και τις επιλογές του στις εκλογές Αρχιερέων.

-         Δεν υπάρχει οποιαδήποτε ενόχληση από το εκκλησιαστικό ρεπορτάζ. Αντίθετα ό,τι δημοσιεύεται είναι δελτία τύπου με φωτογραφίες που αποστέλλουν η Αρχιεπισκοπή και οι Μητροπολίτες, όσοι έχουν μπει σε αυτό τον πειρασμό… Γι΄ αυτό και στην πραγματικότητα όσα γράφονται είναι παντελώς αδιάφορα και διαβάζονται μόνο από όσους αρέσκονται στο κουτσομπολιό…

-         Με το Φανάρι μπορεί οι σχέσεις να μην είναι στο καλύτερο σημείο, αλλά δεν υπάρχουν εμφανείς συγκρούσεις.

Μια εξήγηση για την απομάκρυνση των πιστών από την Εκκλησία είναι πως έχει αμβλυνθεί ο ιεραποστολικός ζήλος και  αντίστοιχα έχει αυξηθεί η γραφειοκρατική αντίληψη για την αρχιεροσύνη και την ιεροσύνη. Ο  Μητροπολίτης και ο ιερέας δεν τρέχουν στο πρόβατο που απομακρύνθηκε και κινδυνεύει, απλώς το περιμένουν να επιστρέψει... Όσοι το περιμένουν… Γιατί ορισμένοι πηγαίνουν τακτικά στο εξοχικό τους και απολαμβάνουν τη φύση…

Παράλληλα σε Μητροπολίτες και ιερείς όσο μειώνεται η ιεραποστολή, κάτι το δύσκολο, τόσο αυξάνονται οι ενέργειες που ενισχύουν την χωρίς επίγνωση  λαϊκή ευσέβεια. Τα τελευταία χρόνια έχει εντυπωσιακά αυξηθεί η κινητικότητα σε μεταφορές ιερών λειψάνων και εικόνων…

Εκδίδονται και περιοδικά από Μητροπόλεις που, τα περισσότερα, είναι χρήματα πεταμένα. Περιεχόμενο χωρίς τίποτε το ουσιώδες. Εκκλησιαστική ξύλινη γλώσσα και έντονη Δεσποτική παρουσία… Σε προσφάτως εκδοθέν περιοδικό Μητροπόλεως επί 64 σελίδων υπάρχουν 36 φωτογραφίες του Δεσπότη και  μόνο 4 του Ιησού Χριστού. Μέχρι  φωτογραφίες Δεσπότη επί αλόγου, με πλήρη στολή ενδεδυμένου, δημοσιεύονται….  Έξαρση επίσης κατασκευών ποικίλων κτιρίων, χωρίς, σε περίοδο μάλιστα κρίσεως, να εξετάζεται η χρησιμότητά τους... Στην Εκκλησία θάπρεπε  να κυριαρχεί η ιεραποστολή και να έπονται τα κτίρια και το κοινωνικό έργο. Όμως συχνά συμβαίνει το αντίθετο…

Στη δημοσκόπηση έλαβε δημοσίως θέση ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας. Γράφει όπως ένας τρίτος και όχι ως ένας από τους 82 της Ιεραρχίας. Ως Επίσκοπος θα έπρεπε να δώσει πληροφορίες για  τους πνευματικούς καρπούς της   Μητρόπολης που του εμπιστεύθηκε ο Θεός και η Ιεραρχία. Πνευματικούς καρπούς και όχι φυσικά παραγωγή πατάτας, για τη συγκομιδή της οποίας  άλλος Μητροπολίτης επαίρεται...

Το 2005 ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, διαβλέποντας τη δυσκολία στην κατήχηση του λαού και τον κίνδυνο να απομακρυνθεί από την Εκκλησία,  ανέθεσε σε επιτροπή, υπό τον τότε Μητροπολίτη Θηβών και σήμερα Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, να μελετήσει το θέμα και να το φέρει ως εισήγηση στην Ιεραρχία. Πράγματι στις 6 Οκτωβρίου του 2005 ο τότε Μητροπολίτης Θηβών μίλησε με θέμα τα πορίσματα της Επιτροπής. Ο κ. Ιερώνυμος ως αιτήματα των πιστών μετέφερε στην Ιεραρχία, μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

Απόλυτη διαφάνεια στην οικονομική διαχείριση του ιερού χρήματος.

Μεγαλύτερη συμμετοχή του λαϊκού στοιχείου στα πράγματα της Εκκλησίας.

Αγιότητα βίου των κληρικών, επιμόρφωση του κλήρου και αλλαγή στο υπάρχον σύστημα εκλογής Επισκόπων.

Αίτημα συνέχισης του διαλόγου με την κοινωνία και σε επίπεδο Μητροπόλεων.

Ανάγκη επανευαγγελισμού των πιστών.

Μεγαλύτερη συμμετοχή των νέων στα εκκλησιαστικά δρώμενα.

Έκτοτε πέρασαν δέκα χρόνια και από το 2008  ο κ. Ιερώνυμος έχει αναλάβει το πηδάλιο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Από όλα όσα ο ίδιος ανέφερε ουδέν έχει κινηθεί και επομένως επιτευχθεί κατά τα τελευταία χρόνια. Αποτέλεσμα, ο ρόλος της Εκκλησίας να έχει αποδυναμωθεί στην ελληνική κοινωνία. Το 2005 το 73,7% δήλωσε στην αντίστοιχη δημοσκόπηση ότι ο ρόλος της Εκκλησίας είχε ενισχυθεί κατά τα τελευταία χρόνια, ενώ το 2015 το ποσοστό περιορίζεται στο 43,9%. Αντίθετα, το 2005 μόνο το 19,8% δήλωσε ότι ο ρόλος της Εκκλησίας είχε αποδυναμωθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ το 2015 το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται στο 47%! Ένα τελευταίο στοιχείο προς προβληματισμό είναι πως στο ερώτημα «πόσο ικανοποιημένος είστε από τη δραστηριότητα της Εκκλησίας της Ελλάδος τα τελευταία χρόνια;», το 63,9% απάντησε λίγο και καθόλου, μόνο το 5,1% απάντησε πολύ και το 27% αρκετά!...

Η δημοσκόπηση πρέπει άμεσα να συζητηθεί στην Ιεραρχία, που έχει την ευθύνη των ενεργειών για να σταματήσει ο κατήφορος και η απομάκρυνση των πιστών από την Εκκλησία. Πρέπει να σημάνει συναγερμός συνειδήσεων, να ηχήσουν οι σάλπιγγες, να υπάρξει ανάταση ψυχών κλήρου και λαού. Μπορούμε; Είναι δυνατόν να ξεφύγουμε από τη ραστώνη και το βόλεμα; Μήπως πάσχουμε από οξεία πνευματική αγκύλωση, που δεν επιτρέπει τη μετάνοια και την αλλαγή της στάσης μας; Μήπως δεν υπάρχουν πια αντανακλαστικά στις ψυχές μας; Μήπως έχουμε υποταγεί στον τρόπο ζωής και σκέψης, που μας διαμορφώνουν οι άρχοντες του κόσμου τούτου;

Υπόδειγμα για την απαιτούμενη δραστηριοποίησή μας αποτελούν όσες εστίες πνευματικής αντίστασης στην παρακμή υπάρχουν, και θα υπάρχουν ως αποτελεσματικά ψυχικά αντιβιοτικά στην πανούκλα του υλισμού και του ηδονισμού  της κάθε εποχής.  Στους αιώνες η Εκκλησία μπορεί να ταλανίζεται, αλλά ο Θεάνθρωπος Ιησούς δεν Την αφήνει να καταποντισθεί. Οι πιστοί όμως έχουν την ευθύνη  να εφαρμόζουν την εντολή Του, για ζωντανή μαρτυρία Πίστεως στον κόσμο που ζούν.